Page:Progreso - 1a yaro.pdf/566

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
552
PROGRESO

korespondanta qualeso. Exemple : bonu bona homo, la bonu la bona homo. La bonu esas felica.

Esas facile komprenebla, ke tala vorti sen artiklo signifikus nedeterminita homi kun la dicita qualeso, e kontre, ti kun l’artiklo, l’ensemblo di la korespondanta homi, quale ni vidas en la citita exempli. To esas nula nuva decido, sed nur l’analogeso kun la senco generale admisita por l’artiklo : me vidis homo mortinta (un homo) ; la homo esas mortiva (omna homi).

En ta cirkonstanci aparas la questiono : quale do on devas komprenar bono, la bono  ? Me pensas, ke la germana donas por to atencinda indiko : ol anke transformas adjektivi en substantivi ed expresas per to : ulo od omno quo posedas ta qualeso : bono Gutes was gut ist ; la bono das Gute alles was gut ist.

Nun naskas la questiono pri la formo e signifiko di la pluralo di ta vorti : bonu, bono, e. c. La lasta, tam sen artiklo (bono, t. e. ulo bona) kam kun artiklo (la bono, t. e. omno, quo esas bona) havas segun sua senco nula pluralo ; on povas do, exakte quale en la pronomi, konsiderar la pluralo quale apartenanta a la singularo bonu. Ta pluralo kun artiklo, la boni, konkordus komplete kun la senco qua aparas en angla : the good la bona homi ; the virtuos la vertuoza homi. Fine, ne esas sen importo rimarkar, ke la derivo bona : bono ed inversa perfekte akordas kun la postulo pri renversebleso establisita da Couturat.

La sola cirkonstanco, qua inspiras a me kelka dubi en ta questiono, esas, ke kande la komencanto vidos la vorto boni, il atingos la justa senco nur per cirkuito. Il devos facar, quankam mallonge, la sequanta pensosequo : « boni esas pluralo ; sa singularo povas esar bonu o bono ; la lasta signifikas la bono e havas nula pluralo ; do la serchata singularo esas bonu, e signifikas la bona homo ; konseque boni la bona homi ». Me lasas a plu kompetenta judikanti decidar, kad ta cirkonstanco esas sat grava, por rejetigar mea propozo.

En ica kazo, me propozas, ke la formo bono havez tamen la senco ulo bona, e la bono omno quo esas bona, pro ke ta senci juste furnisas la perfekta renversebleso en la senco di Couturat.

Tamen, por posedar anke formo por la certe necesa ed ofte venanta senco di personi, me propozas, ke on expresez olca per specala sufixo ‑om, memoriganto homo ; exemple : la bonomo la bona homo.