Page:Progreso - 1a yaro.pdf/177

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.
163
BIBLIOGRAFIO

ne sama senco kam fendajo kozo fendita, faldajo kozo faldita). Rezume,. l’ autoro facas subtilega e vana distingo inter amo e l’ ago amar, sed ne facas distingo inter fenduro e l’ ago fendar, e trovas nula malutilajo intermixante li sub la sama nomo fendo! Sa logiko ne esas tre konstanta e konsequanta.

La duesma punto kritikata esas la supreso di ul en la kazi, en qua ol servas simple por substantivigar l’ adjektivi. Sed So Couturat ja respondis a ca kritiko en sa Etude sur la Dérivation. Il montris (e balde nia vortolibri montros ankore plu bone) ke ca sufixo esas tute nenecesa en centi de kazi. On objektas nur sempre du sola e sama kazi, la belo e la bono, quin So Couturat previdis e diskutis detale en sa verketo. So Heinrich malbone lektis ol, nam il dicas : « La vorti beleso, boneso… havas ya altra senco ». Yes, sed lor la senco esas ta di belajo, bonajo. So Couturat montris, ke ca malklara expresuri, la belo, la bono, havas du senci : kelkfoye li signifikas la qualeso abstraktita, e lor on devas uzar beleso, boneso; la cetera foyi li signifikas kozo konkreta (irge quante malpreciza e nedeterminita), e lor on devas uzar belajo, bonajo; nam on povas parolar pri la belajo generale, aparte de omna belaji, same quale pri la homo generale, aparte de omna homi[1]. Cetere, So Couturat memorigis la fundamentisti, ke ca solvo esas precize ta, quan Dro Zamenhof adoptis tre juste en la Dua libro (1888), parolante « pri la veraĵo, la belaĵo, la bonaĵo ». Konseque la solvo di la semblanta malfacilajo, quan on obiektas a ni, trovesas en la max malnuva libro di la linguo, sub la plumo di la Maestro! On ne audacos asertar, ke adoptante ca solvo ni esas revolucionema!

Rezume. So Heinrich kredis montrar malkonsento inter la teorio li So Couturat la praktiko di Ido, ed il malkovris simple… la difero qua existas generale e necese inter la teorio e la praktiko. Il ne rimarkis, ke la verko di So Couturat esas teoriala studyo, en qua l’ autoro devis formular kun la max granda precizeso e rigoro la logikala principi, qui admisas certe en la praktiko kelka elastikeso : exemple, il montris, ke on devas povar distingar klare la ago e la rezultato di l’ ago, e ke por co nuva sufixo esas necesa; il tute ne asertis, ke on devas facar sempre ca distingo, ed uzar sempre ca sufixo, quale facis Antido (malhabile od en satiral intenco?), kande il skribis : Responduro a kelka kritikuri; nam existas multa kazi, en qui on ne bezonas o mem ne povas distingar l’ ago di sa rezultato (dico, parolo, kanto, e c.) Sed reale So Heinrich sucesis nur montrar

  1. La distingo di abstraktita e konkreta esas tre trompema; nam la koncepti di kozi konkreta esas anke abstraktita. La belajo esas abstraktajo relate a la belaji, same quale la homo relate a la homi. E tamen ol esas koncepto di konkreta kozi relate a la qualeso nomita beleso od homeso. Kande on parolas pri la bono e la malbono, on pensas konfuze la kolekto o sumo di omna bonaji e malbonaji en la mondo o l’ homaro, konseque la bonajo e la malbonajo generale.