Page:Progreso - 1a yaro.pdf/149

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.
135
ESPERANTO E LABORISTI


Esperanto esas inventuro vere genioza. Nula ek omna projekti di L I., quin me studyis, esas tam simpla e facila por homi kun elementala instrukteso, kam Esperanto. Sa gramatikala finali tre faciligas la lernado. Sed me rimarkis, ke ca bona linguo povas divenar ankore plu bona, nam en ol esas kelka supresebla malfacilaji.

Mea lernanti dicis a me, ke por li esas malfacila : 1-esme la famoza tabelo di pronomi; 2-esme la akuzativo (quankam lia nacionala linguo posedas akuzativo); 3-esme malfacile pronuncebla esas por li la pluralo kun akuzativo (-ojn, -ajn), precipue che longa vorti. (Mea naciono apartenas ad iti, qui pronuncas EP. max bone!) Malbela esas por li : ĉu, ĉiu, ĉiajn, ĉiuj, ĉiujn, kiujn, e s. Exter ico me rimarkis, ke la flexo di akuzativo, kelka nekonsequantaji en la derivado ed uzado di afixi anke esas malfacila ad li.

Me ipsa nultempe povis trovar analogio inter presaĵo rezultato de presado (imprimado) e lanaĵo kozo facita di lano, manĝaĵo kozo manjenda e plantaĵo vejetalo quan on plantas.

Mea lernanti questionis : Pro quo « fermi » (klozar), ne signifas « malfermi » (apertar) e kontre? Pro quo avara-malavara ne esas analoga kun altra vorti, en qui mal- — por tale dicar — malbonigas la originala senco di radiko? (Bona-malbona, granda-malgranda, bela-malbela, klara-malklara, saĝa-malsaĝa, ĝusta-malĝusta, justa-maljusta, juna-maljuna, nova-malnova e c.)

Simila nekonsequantajin on povas rimarkar pri la sufixo ar. Sa justa signifiko esas prizentita en vorti : homaro, laboristaro, esperantistaro, instruktistaro,… co esas : tuto di homi, laboristi, esperantisti… Sed en la vorti : arbaro, ŝtuparo, vagonaro, ol ne signifikas : omna arbi, omna « ŝtupi »,