Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/847

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

podążają do Pilicy i Jeziorny. Co do lasów to w 1880 r. znajdowało się w powiecie 25,846 mr. lasów prywat. nieurządzonych, 9,594 mr. lasów prywat. urządzonych, 3,819 zasianych po wycięciu, 8,446 nie zadrzewianych, 1,536 oddanych za serwituty włościanom, 167 włościańskich dawnych, 5,001 sadów dworskich, 398 włośc. sadów, 37 mr. sadów w osadach. Rolnictwo dla ubóstwa gleby i braku dobrych dróg nie może się pomyślnie rozwijać mimo bliskości Warszawy i położenia między Wisłą a linią drogi żel. warsz.-wied. Żyto, owies i kartofle stanowią główne produkta rolne. Łąki obszerne nad Wisłą i Pilicą sprzyjają hodowli inwentarza. W 1876 r. wysiano (na obszarze obecnego powiatu) 4,495 czetwierti pszenicy, zebrano zaś 33,750 czetw., żyta wysiano 29,690 czetw., zebrano 143,651 czetw.; owsa wysiano 30,296 czetw., zebrano 135,530; jęczmienia wysiano 2014 czetw., zebrano 8312; gryki wysiano 1781 czetw., zebrano 7343; innych zbóż wysiano 1683 czetw., zebrano 8196; kartofli wysadzono 88,000 czetw., zebrano 490,763 czetw. Przemysł fabryczny przedstawia się bardzo ubogo, a mianowicie w 1877 r. istniała tu: 1 cukrownia zatrudniająca 320 ludzi i produkująca za 400000rs. (Czersk), 9 gorzelni z produkcyą na 109205 rs., 5 browarów z produkcyą na 37500 rs., 159 młynów przerabiających za 487935 rs., 3 garbarnie za 3000 rs., 1 krochmalnia za 3000 rs., 1 cegielnia za 2500rs., 1 tartak za 12000 rs., 1 octarnia za 1118 rs., 1 olejarnia za 220 rs. Największa ilość fabryk i najważniejsze (cukrownia, wszystkie gorzelnie i główne obszary) mieszczą się w zachodniej części powiatu (dawniejszy pow. grójecki). 2.) G.-kępina lub G.-starostwo, powiat grójecki, gm. Kobylin, par Grójec. Por. Goszczyn. 3.) G., inaczej Grójce, wieś, pow. włocławski, gm. Pyszkowo, par. Boniewo. Ma kaplicę katolicką św. Krzyża, do filii w Zgłowiączce należącą. Dobra G. składają się z folwarku G., Michałowo, nomenklatury Dębina i wsi G., od Lubrańca w. 7, od Kowala w. 7. Rozl. wynosi m. 793: folw. G. grunta orne i ogrody m. 309, łąk m. 84, pastw. m. 30, wody m. 45, lasn m. 130, zarośli m. 18, nieużytki i place m. 12, razem m. 628; bud. mur. 7, drew. 6. Folw. Michałowo grunta orne i ogrody m. 121, łąk m. 7, pastw. m. 9, lasu m. 26, nieużytki i place m. 2, razem m. 165, bud. drew. 5. Nomenklatura Dębina bud. drew. 4. Jezioro obszaru m. 43, pokłady torfu w niektórych miejscowościach. Wieś G. osad 32, z gruntem m. 43. 4.) G., kol. nad Wartą, pow. koniński, gm. Gosławice (ob.), par. Morzysław. W 1827 r. było tu 11 dm. i 74 mk. Odl. 6 w. od Konina, liczy 424 mr. ziemi żytniej, 156 mk. Są tu obfite pokłady gliny, wyzyskiwane do cegielni. 5.) G.-mały, wś, pow. sieradzki, gm. Złoczew, par. Uników, rozl. mr. 376, w tem gruntów dworskich mr. 185 (niegdyś część dóbr Złoczewska Wieś), włośc. mr. 191. Ludności katol. 214. W r. 1827 było 135. 6.) G.-wielki, pow. sieradzki, gm. Złoczew, par. Uników, dobra donacyjne, rozległości ogólnej m. 1143, w tem gruntów dwor. m. 164, włośc. m, 979. Ludności katol. dusz 307. W r. 1827 było dusz 327, dm. 50. 7.) G., wieś nad rz. Kamienną, pow. opatowski, gm. Bodzechów, par. Ćmielów (ob.). W 1827 r. było tu 34 dm., 316 mk., obecnie liczy 54 dm., 375 mk., 633 mr. ziemi włośc. i 1 mr. dworskiej. 8.) G. lub Grujec, wieś i folw., pow. przasnyski, gm. Chojnowo, par. Węgra, nad rzeką Węgierką położona. Od Przasnysza wiorst 7, od Mławy 30 i pół, od Węgry 4, od szosy między Mławą i Przasnyszem wiorst 2 i pół. Domów 20. Ludności 154 (81 męż., 73 kob.), wszyscy katolicy. Przestrzeni zajmuje 484 mr.; z tego gruntów włośc. 63 morgi, drobno-szlacheckich 421. Gospodarstwo dobre, grunta w połowie piaszczyste, w połowie ciężko-bielicowate; do wsi należy włóka lasu olszowego nad rzeką, łąki błotniste z pokładami torfu. R. 1827 było tu 16 dm., 120 mk. Br. Ch., St. Ch.

Grójec 1.) lub Grodziec, wieś na prawym brzegu Soły, w pow. bialskim, w okolicy górzystej i lesistej, ma parafią rzym. kat., dom przytułku dla 12 ubogich, założony w r. 1627, z kapitałem 4770 zł. wa., szkołę ludową jednoklasową, i liczy 1185 mieszk. wyznania rz. kat. i 23 żydów. Ludność trudni się obok uprawy roli garncarstwem i wyrobami z glinki ogniotrwałej, która się tutaj znajduje. Kościół drewniany został zbudowany w r. 1671 pod wezw. św. Wawrzyńca, parafia dek. oświęcimskiego ma 1593 kat., 27 izr., 3 ewang. Akta są od r. 1680. Większa pos. wynosi 911 m. n. a. roli, 182 m. łąk i ogr., 182 m. pastw. i 345 m. lasu; mniej. pos. 809 m. roli, 82 m. łąk i ogr., 65 m. pastw. i 65 m. lasu. 2.) G., wieś w pow. chrzanowskim, należy do par. rz. kat. w Regulicach a urzędu poczt. w Alwerni, od której jest 3 kil. odległa i liczy 810 mieszk. Ta wieś ma kaplicę murowaną, w której się czasem msza św. odprawia, szkołę ludową 2-klasową i kopalnię węgla kamiennego, łupkowego błyszczącego. Większa pos. (Artur hr. Potocki) wynosi 187 m. n. a. roli, 18 m. łąk i ogr. i 17 m. pastw.; mniejsza pos. 529 m. roli, 45 m. łąk i ogr. i 94 m. pastw. Należał G. do klasztoru tenczyńskiego (Lib. benef. II, 125).

Grójec, wieś, pow. średzki, 8 dm., 75 mk., wszyscy kat., 21 analf. Najbliższa poczta i st. kolei żel. Miłosław.

Grójec, pustkowie pod Boronowem, powiat lubliniecki.

Grójec, jez., przepływa przezeń rzeka Obra (ob.).