Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/424

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

ścianę doliny Młynicy. Od Furkoty wychodzą trzy grzbiety górskie, jeden ku północnemu zachodowi, Hrubym zwany, tworzący dział między dolinami Hlińską a Teryańską; drugi ku południowemu wschodowi po szczyt Ostrą zwany (2318 m. szt. gen.; 2274 m. Kolbenheyer), a odtąd równolegle do Soliska, więc ku południowemu wschodowi. Między temi dwoma grzbietami Soliskiem (od wschodu) a Ostrą (od zachodu) legła dzika wązka dolina Furkocka. Szczyt Furkota tworzy północny jej narożnik. Grzbiet Solisko oddziela ją od doliny Młynicy, grzbiet zaś Ostra od doliny Suchej, także dol. Złomiska zwanej. Środkiem tej doliny bieży od turni Furkockiej, z biegiem potoku Furkotu, granica gmin Szczerby i Ważca. W północnym narożniku tej doliny, tuż u stóp turni Furkoty i Ostrej, rozlewają się dwa znaczniejsze stawy, zwane Wahlenberga stawami. Górny staw wynosi 5·06 ha., dolny staw 2·34 ha. Oba te stawy są własnością rodziny Szent-Ivanyi. Na Kolbenheyera mapie Tatr, jakoteż na węg. mapie Tatr (A Tatra hegysig térképe, 1: 57,600) jest tylko jeden staw; wysokość jego npm. według mapy węg. 1921 m. Z tych stawów wypływa potok Furkot. Południowa część grzbietu Ostrej od szczytu 2078 m. (szt. gen.) rozszczepia się na odnogę zachodnią, spadającą ku Przedniemu Handlowi, i na wschodnią, ciągnącą się ponad Furkot potok. Ta odnoga zwie się Złomiskiem. W tej odnodze wierchy 1827 m., 1638 m., 1451 m. na zachód od Furkotu. Między nim a Szczerbskiem plesem, więc u wejścia do doliny Furkockiej, rozlega się Smrekowica 1375 m. Pod Złomiskiem po wschodniej jego stronie dwie małe młaki. Według węg. mapy Tatr ich wzniesienie czyni 1753 m. Potok Furkot, połączywszy się z potokiem Złomiskiem, tworzy rzekę Młynicę, dopływ Białego Wagu. Długość doliny od turni Furkoty po Smrekowicę 4 kil. Br. G.

Furman, zaścianek poleski w zachodniej stronie pow. pińskiego, między Porzeczem a Korotowem. Al. Jel.

Furmaniec Wierch, ob. Frankowa.

Furmaniszki, folw. szlach. nad rz. Dryndochą, pow. trocki, b. par. Niemaniuny, 3 okr. adm., 60 w. od Trok, 9 dom., 57 mk., z tego 52 katol., 5 żydów (1866). Miał r. 1850 dzies. 575, należał do Wojciewicza. W F. urodziła się znana autorka Zofia Klimańska.

Furmanka, duża wieś humańskiego powiatu, o 2 w. od wsi Ropołuchy, a o 19 od Humania, nad niewielką rzeczką Ropołuchą, wpadającą do Jatrani, mieszkańców 816 wyznania prawosławnego. Cerkiew parafialna zbudowana w 1854 r. Szkółka. Ziemi pierwszorzędnego czarnoziemu 1731 dzies., należała niegdyś do Potockich, póżniej do Szołajskich i Moszczeńskich; w 1842 r. Michał Moszczeński ustąpił ją zięciowi swemu Feliksowi Opoczyńskiemu, do synów którego i obecnie należy.

Furmanów, wieś, pow. konecki, gm. i par. Niekłań. Posiada fabryki żelaza, należące do hr. Ludwika Platera i produkujące średnio za 30000 rs. rocznie. Liczy 29 dm., 218 mk., 75 morg. ziemi dworsk. i 95 morg. włośc.

Furmanówka, wś, pow. kamieniecki, par. Kitajgród, 269 dusz męz., w tej liczbie 47 jednodworców; 485 dzies. ziemi włościan. Należała do dóbr starościńskich, dziś rządowa. Jest tu cerkiew śś. Koźmy i Damiana, posiadająca 36 dzies. ziemi. R. 1868 było tu 89 dm. R. 1809 wś ta była oddana na 12 lat urzędnikowi Hołochwastowi a r. 1819 także na 12 lat pułkownikowi Dejunkrowi. Dr. M.

Furmany, ob. Żupawa i Czaplice.

Furmoza, ob. Frumoza.

Fursbery, wś pryw. nad rz. Berezwicą, pow. dzisieński, o 50 w. od Dzisny, 2 okr. adm., 1 dm., 17 mk. (1866). Rozl. 370 dzies., własność Piotrowskiej.

Fursy, duża wieś wasylkowskiego powiatu, położona o 10 w. od m. Białej Cerkwi, nad rz. Kamionką, przy ujściu jej do Rosi; mieszkańców 1607 wyzn. prawosławnego, cerkiew parafialna pounicka, zbudowana 1765 r. Szkółka. Część wioski leżąca na prawej stronie rz. Kamionki nazw. Czmirówką; ziemi 2017 dz., należała niegdyś do biało-cerkiewskiego starostwa, darowana przez Stanisława Augusta Het. W. K. Branickiemu, do potomków którego i obecnie należy. Jest tu wzorowa pasieka. Zarząd gminny w tejże wsi, policyjny w B. Cerkwi. Kl. Przed.

Fursy, wś rządowa nad rz. Żadycą, pow. dziśnieński, o 17 w. od Dzisny, 1 okr. adm., 3 dm., 16 mk. (1866).

Furzówka, ob. Fedorówka.

Fuspeterowo, niem. Fusspeterhütte, wieś włośc., pow. kartuski, przy samej granicy powiatu kościerskiego, obejmuje właścicieli 9, ogrodn. 2, obszaru ziemi mórg 1171, kat. 1, ewang. 94, dom. mieszk. 13, par. Stare Grabowo, szkoła Kłobucin, poczta Szenbark. Odległość od Kartuz 2 i pół mili.

Fusspeterhütte (niem.), ob. Fuspeterowo.

Futoma, wś, pow. rzeszowski, o 3 kil. od Błażowej, 2423 m. rozl., 248 domów, 1289 mieszk. narodowości mięszanej polskiej i ruskiej. Paraf. łac. w miejscu, należy do dek. strzyżowskiego. Parafią fundowała Małgorzata de Mościsz z Wielkiego Kożmina w r. 1451. Kościół paraf. przez Piotra Biejkowskiego miecznika czerskiego w 1576 r. zbudowany, przez Jana Dymitra Solikowskiego arcyb. lwowskiego w r. 1595 poświęcony został pod wezwaniem ś. Krzyża, Wniebowzięcia N. M. Panny i ŚŚ. apostołów Piotra, Pawła i Jana;