munikacyi wodnej, generała inżynieryi Ryddera. Kopia tego cennego opisu dotąd starannie przechowaną została w archiwum hr. Stanisława Zyberka, posiadającego w dorzeczu Dubny majątki: Ambenmujżę, Arendol i Kołup. Winc. Pol nazywa Dubnę, Ubną i Debeną. G. M.
Dubnagys, ob. Dubniagi.
Dubne, wieś, pow. sądecki, par. gr. kat. Leluchów, u granicy węgierskiej, w Beskidach, o 4 kil. od Leluchowa, ma 1274 m. rozl. (gleba owsiana), w czem 451 m. lasu; 59 dm., 344 mk., szkoła ludowa 1-klasowa. Obszar dworski należy do dóbr Muszyna, własność niegdyś biskupstwa krakowskiego, dziś funduszu religijnego. M. Ż. S.
Dubnia lub Dubno, wieś w północno-wschodniej stronie pow. ihumeńskiego, przy drodze z Dołhich do Bruśniewicz, o 6 w. od granic gub. mohilewskiej, w gm. dołżańskiej; miejscowość poleska, głucha, glebę ma piaszczystą.
Dnbniagi, Dubnagys po łotewsku, wś w powiecie dyneburskim, par. birżagolskiej, własność Józefa Petryżyckiego.
Dubniaki, zaśc. pryw., pow. trocki, 2 okr. adm., niedaleko Zasztowtów.
Dubniczki, folw. pryw., pow. wileński, 4 okr. adm. Była tu kaplica katol. b. parafii Ostrowiec. R. 1866 miał 1 dm., 4 mk.
Dubniki 1.) wieś, pow. zwiahelski, gmina Horodnica, należy do dóbr horodnickich. Parafia. katol. w Korcu, prawosł. w Horodnicy. Domów 36, mk. 214, ziemi włośc. 1048 m. Jedyna wieś w dobrach horodnickich dotąd (1880) odseparowana, za co włościanie dostali darmo 400 m. ziemi dla zachęty innych wsi. 2.) D., zaścianek prywatny, pow. dziśnieński, o 49 w. od Dzisny, 3 okr. adm., przy b. drodze pocztowej z m. Dzisny do Szarkowszczyzny, 2 dm., 10 mk. katol. (1866). 3.) D., zaśc. pryw., pow. dziśnieński, o 60 w. od Dzisny, 3 okr. adm., przy b. drodze pocztowej z m. Drui do m. Hermanowicz, 1 dm., 11 mk., starowiercy (1866). 4.) D., zaśc. pryw., pow. dziśnieński, o 77 w. od Dzisny, 2 okr. adm., przy b. drodze pocztowej z Głębokiego do Dyneburga; 2 dm., 12 mk. (1866 r.). 5.) D., zaśc. dwor., pow. święciański, 3 okr. adm., mk. kat. 34, dm. 3 (1866), od Swięcian 39 w. 6.) D., folw. pryw., pow. wileński, 4 okr. adm., mk. 4, dom 1 (1866). Dziedzictwo Abramowiczów, Kociełłów, Brzostowskich, nareszcie Minejków, 1830 r. było własnością Tomasza Minejki, marsz. szl. gub. wil., dziś syna jego Bronisława. Okrąg wiejski D. w gminie Wornianach liczy następujące wsie: Dubniki, Korwiele, Gryszkojcie, Łynkiszki, Nowosady, Zacharzyszki, Wolejkiszki, Skorbino, Kondraty, Czyżowszczyzna, Jarociszki, Zapolniki, Korwiele; zaścianki: Komarowszczyzna, Rakita, Szylbniki. 7.) D., wieś rządowa, pow. wileński, 6 okr. adm., mieszk. 19, domów 2 (1866).
Dubno, miasto powiatowe gub. wołyńskiej, pod 50°25′ szer., 40°24′ dług., leży nad rzeką Ikwą, na brzegu lewym, parę sążni nad poziom jej wody wzniesionym, o trzy i pół mili powyżej jej ujścia do Styru (pod m. Targowicą); w równej prawie odległości (6–7 mil) od trzech innych znaczniejszych miast wołyńskich: Łucka, Krzemieńca, Równego. Stacya środkowa D. kol. żel. Zdołbunowo-Radziwiłłowskiej (gałąź brzesko-kijowskiej), leży właściwie o 6 w. od miasta, we wsi Straktowie, między Ozierzanami a Rudnią, o 40 w. od Zdołbunowa, o 3 w. od stacyi pocztowej Dubno, o 228 w. od Żytomierza. Samo miasto jest zbudowane na płaskowzgórzu niewielkiem, wchodzącem w zakręt Ikwy wydłużonym cyplem w kiernuku wschodnim. Z trzech więc stron wody tej rzeki oblewając D. bronią przystępu do miasta. A ponieważ prawy brzeg Ikwy, będąc zupełnie płaski, jest wielce bagnisty, przeto bagna i utworzone na nich stawy, niedozwalające przystąpić nawet do koryta rzeki, jeszcze bardziej obronnem D. czynią. Na samym krańcu wschodnim płaskowzgórza, gdzie się rzeka zakręca, wznosi się zamek murowany (rysunek ob. Tyg. Ill. z r. 1876 Nr. 1.) Od strony rzeki bronią zamku mury wysokie, pionowo nad nią sterczące, i dwa piękne bastyony narożne. Od strony miasta broni go fossa głęboka, zalewana wodą, i potężna brama z wysoką wieżycą. Rzucony nad fossą most, niegdyś zwodzony, dziś już stały, ułatwia komunikacyą między zamkiem a miastem (podobno świeżo powstał projekt zamiany Dubna na fortecę). Niedaleko od zamku, na lewo, obszerny czterokątny plac stanowi główny rynek. Na rynku zabudowanym w czworobok, z dziedzińcem wewnątrz, wznosi się piętrowy ratusz murowany. Z rynku rozchodzą się na cztery strony ulice proste i szerokie, poprzecinane następnie, lecz zawsze pod kątem prostym, kilku przecznicami. Na samym środku miasta stoi kościół farny św. Jana Nepomucena, zbudowany 1830 r. przez ks. prob. Osińskiego. Parafia katol. (od 1612) dek. dubieńskiego: dusz 1910. Kaplice w Mirohoszczy, Cukowie, Dermaniu a dawniej filia w Warkowiczach. Dekanat dubieński dyecezyi łucko-żytomirskiej składa się z 7 parafij: Ołyka, Dubno, Beresteczko, Młynów, Łysin, Złoczówka i Ptycza; dawniej 9 t. j. jeszcze: Krupiec i Targowica. Wiernych liczy 8,571. Z przeciwległej strony zamku, ku zachodowi, gdzie płaskowzgórze na którem D. jest zbudowane bezpośrednio się zlewa z falistemi niwami wołyńskiemi, gdzie przeto woda ani bagna nie bronią wstępu do miasta, wał usypany
