Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/182

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

bitej w. 2, od Ostrów w. 50, od rzeki Warty w. 4. Rozl. wynosi m. 396 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 390, nieużytki i place m. 6. Bud. mur. 4. Płodozmian 8-polowy. 5.) D., wś i folw., pow. słupecki, gm. Emilienheim, par. Zagórów. W 1827 r. było tu 13 dm., 140 mk. Folw. D., od Kalisza w. 42, od Słupcy w. 14, od Pyzdr w. 14, od drogi bitej w. 14, od Kutna w. 91, od rzeki spławnej w. 3. Rozl. wynosi m. 1250 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 386, łąk m. 90, pastwisk m. 28, lasu m. 618, zarośli m. 10, nieużytki i place m. 29. Płodozmian 10-polowy. Bud. mur. 6, drewn. 11. Gorzelnia. 6.) D., ob. Drzewcza. Br. Ch.

Drzewce 1.) stare, niem. Driebitz alt i ober, gm. i wieś, pow. wschowski, w okolicy piaszczystej, w pobliżu lasy rozległe; 4 miejsc.: 1) D. stare-górne; 2) D. średnie-stare; 3) D. dolne-stare; 4) domki dla stróży kolejowych; 89 dm., 499 mk., 430 ew., 37 kat., 32 chrześcian nie należących do dwóch pierwszych wyznań, 78 analf. Kościół protestancki. St. kol. żel. z Leszna do Głogowy, o 27 kil. od Leszna, st. telegraficzna i st. poczt. na miejscu. 2.) D.-średnie i nowe (Driebitz mittel i neu), 2 wsie, jedna gm., pow. wschowski, 58 dm., 365 mk., 313 ew., 52 kat., 8 analf. 3.) D.-średnie-stare, (Driebitz mittel-alt), domin., 2771 morg. rozl., 6 dm., 44 mk., 37 ew., 7 kat.; niemasz analf. Właściciel Zakrzewski. 4.) D.-dolne-stare (Driebitz nieder-alt), domin., 1312 morg. rozl., 3 dm., 36 mk., 31 ew., 5 kat., 5 analf. Właściciel Perkiewicz. 5.) D.-nowe (Driebitz neu), domin., 686 morg. rozl., 2 dm., 25 mk., 24 ew., 1 kat., 1 analf. 6.) D., wieś, pow. krobski, 29 dm., 218 mk., 46 ew., 172 kat., 56 analf. 7.) D., domin. i gm., 4050 m. rozl., 2 miejsc.: 1) D.; 2) Czarkowo; 18 dm., 340 mk., 12 ew., 328 kat., 68 analf. Stacya poczt. w Poniecu o 4 kil., st. kol. żel. Bojanowo o 11 kil. Własność Żółtowskich. Mówca i poseł Alfred hr. Żółtowski tu się urodził.

Drzewce, ob. Drewce.

Drzewcza lub Drzewce, wś i folw., pow. nowo-aleksandryjski, gm. i par. Wąwolnica. Leży na lewo od linii dr. żel. Nadwiślańskiej, między Klementowicami a Miłocinem. W 1827 r. liczono tu 28 dm. i 179 mk., obecnie liczy 35 dm. i 355 mk. L. Wolski w wykazie jeziór (Kat Obser. Astron. Warsz. w 1861 r. str. 100) powiada, iż we wsi D. są dwa oddzielne jeziora bez nazwiska, z których jedno ma 200 drugie 80 m. obszaru; tymczasem karta woj. topogr. Królestwa (XX-1) nie wskazuje wcale ich istnienia. Gmina Drzewcza, urzędownie Drzewce zwana, świeżo została przemianowaną w r. 1880 na gminę Wąwolnica, gdyż z Drzewczy do Wąwolnicy urząd gm. przeniesiono. Dobra D. i Łopatki, do których należą i wsie t. n., podług opisu z r. 1868 mają rozl. gruntów dworskich m. 1374 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 885, łąk m. 57, pastw. m. 2, lasu m. 404, zarośli m. 3, nieużytki i place m 23. Wieś D. osad 38, gruntu m. 797; wś Łopatki osad 17, gruntu m. 337.

Drzewianowo, niem. Hohenwalde, wieś, pow. wyrzyski, 48 dm., 415 mk., 375 ew., 40 kat., 12 analf. St. poczt w Mroczy (Mrotschen) o 6 kil., st. kol. żel. Nakło o 20 kil. 2.) D., niem. Neuholz, wieś, pow. bydgoski, 13 dm., 99 mk., 85 ew., 14 kat., 29 analf. Poczta i kolej żel. w Bydgoszczy. M. St.

Drzewica, osada, dawniej miasto nad rzeką Drzewiczką w pow. opoczyńskim, przy dawnym trakcie warszawsko-krakowskim położone; obecnie stacya pocztowa drogi piotrkowsko-radomskiej, od Piotrkowa mil 9, od Radomia mil 7, od Warszawy mil 14 oddalona. Domów 77, mk. kat. 488, żydów 702, gmina i sąd gminny w miejscu. Gniazdo rodziny Drzewickich hb. Ciołek, w których ręku było aż do początku XVIII w. W tym czasie nabył je po bezdzietnie zmarłym Hieronimie Drzewickim wojewodzie lubelskim, od siostry tegoż Konstancyi Sołtykowej, Fabian Szaniawski łowczy w. lit. Od Szaniawskich przeszło 1806 roku dziedzictwem do br. Reiskich, w których posiadaniu do dziś dnia zostaje. Miasteczko zniszczone, upadłe w skutek ogólnych klęsk krajowych, podniósł i do kwitnącego stanu doprowadził Filip Szaniawski, star. bolesławski, syn Fabiana. Założył koło r. 1760 jeden z pierwszych w kraju ulepszony wielki piec, do którego rudę sprowadzano z kopalni we wsi Rozwadach o 9 wiorst oddalonej. Fabryki (wielki piec, odlewnia i fryszerka), o pół wiorsty na zachód w górę rzeki od miasteczka leżące, nad stawem 150 mórg rozległym, wypuszczone w melioracyjną dzierżawę braciom Ewans, przeszły drogą procesu na ich własność, a teraz należą do firmy Lilpop, Rau, Löwenstein i sp. Z słynnych w przeszłym wieku warsztatów i fabryk wyrobów pasamoniczych śładu najmniejszego nie ma. Kościół paraf. pod wezwaniem św. Łukasza ew., erygowany prawdopodobnie w końcu XIII w. (gdyż już 1324 r. pleban zamienia „dawno“ przynależne dziesięciny z odległych bardzo wsi, na dziesięciny z bliżej leżących) a odnowiony lub wykończony dopiero 1462 r. przez braci Mikołaja kustosza sandomierskiego i Jana proboszcza warsz. Drzewickich, na których prośbę niedawno przedtem i wieś dotychczasowa na miasto o prawie magdeburskiem i o trzech jarmarkach zamienioną została. W kościele tym złożona jest czaszka św. Jana Złotoustego, sprowadzona z Rzymu przez prymasa Macieja Drzewickiego; podobno dawniej umieszczoną była w złotej puszce, którą Szwedzi zrabowali; dziś