Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/885

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Czyściec, wieś, pow. szamotulski, 10 dm., 91 mk., wszyscy kat., 31 analf. St. poczt. Ottorowo o 3 kil., gośc. o 4 kil., st. kol. żel. Szamotuły (Samter) o 10 kil.

Czysek, Cisek, rzeczka, niem. Polnisch-Neukircher Wasser, wpada do Odry wprost Starego Koźla na Śląsku górnym.

Czyssowitz (niem), Czysowice, Cisowiec, ob. Imielin.

Czyssyn (niem.), ob. Czyżyn.

Czysta, osada, pow. konecki, gm. Gowarczew, par. Końskie. Posiada kopalnie żelaza, liczy 3 dm., 12 mk., 28 m. ziemi włośc.

Czysta-buda, wieś i folw., pow. maryampolski, gm. Antonowo, par. Pilwiszki, odl. od Maryampola 15 w. Wieś liczy 10 dm. i 100 mk., folw. zaś 2 dm. i 124 mk. Br. Ch.

Czysta-Dębina, 1.) wieś pryw., pow. krasnostawski, gm. i par. Gorzków. W 1827 r. było tu 38 dm., 221 mk. Dobra Cz. Dębina składają się z folw. Cz. Dębina, z wsią Cz. Dębina, Baranica i Antonówka, od Lublina w. 42, od Krasnegostawu w. 16, od Żółkiewki w. 8, od rz. Wieprza w. 12. Rozległość wynosi m. 746 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 427, łąk m. 38, pastwisk m. 17, wody m. 12, lasu m. 224, zarośli m. 11, nieużytki i place m. 18. Płodozmian 8-polowy, gorzelnia, browar, młyn i pokłady kamienia wapiennego i torfu; rzeczka Żółkiewka przepływa przez territorium dóbr. Wieś Czysta Dębina osad 43, gruntu m. 611; wieś Baranica osad 24, gruntu m. 377; wś Antonówka osad 13, gruntu m. 80. 2.) Cz. dębina, wieś, pow. płoński, gm. Kuchary, par. Królewo. Br. Ch. i A. Pal.

Czystawoda, 1.) niem. Reinwasser, wieś, pow. kartuski, st. poczt. Stężyca. 2.) niem. Frischwasser, osada, pow. gdański, st. poczt. Oliwa.

Czyste, 1.) wieś, pow. warszawski, gmina Czyste, par. Wola. W 1827 r. było tu 16 dm., 223 mk. Obecnie Cz. staje się powoli przedmieściem Warszawy. Gmina Cz. należy do s. gm. okr. II w Babicach, st. p. w Warszawie; od Warszawy o 4 w. odl. Majętność Czyste i Wielka Wola (ob.) z wsią Ochota (ob.) ma rozl. ogólnej m. 2110 a mianowicie: grunta należące do dworu, w gruntach ornych, pod cegielnią i osadami karczemnemi m. 146; grunta będące w posiadaniu emfiteutycznym wieczysto czynszowym mórg 1934; własności obce wynoszą m. 122; wieś Ochota osad 30, z nadaniem gruntu m. 54. Nomenklatury: Cz., Wola albo Wielka Wola, Koło i Ochota, skutkiem zabudowania się przedstawiają jakby jednę nomenklaturę, leżą pomiędzy rogatkami Powązkowskiemi i Jerozolimskiemi, lecz główne centrum Cz. położone po za rogatką Wolską ponad szosą kaliską, graniczy z Warszawą i składa się z posesyj 462; we wszystkich posesyach ogrodnictwo wysoko rozwinięte. Budowli mieszkalnych, w części parterowych, piętrowych i dwupiętrowych, drewnianych i murowanych, jest około 520; budowli niemieszkalnych około 300. Ludności jest około 8,000, emerytów, urzędników, klasy handlującej i wyrobniczej; posesye nad szosą kaliską ciągną się po obudwu stronach około 4 wiorst, nad szosą radomską jest położona nomenklatura Ochota, dróg przejazdowych czyli ulic jest w ogóle około 20. Droga obwodowa z Pragi do kolei wiedeńskiej, jako też i kolej wiedeńska przechodzi przez terrytoryum. Jest tu kościół katolicki św. Stanisława, cerkiew, przerobiona z kościoła katolickiego, 1834 suprymowanego, na cmentarzu prawosławnym. Są fabryki przetapiania łoju, kafli, mechaniczno-ślósarska wyrabiająca wszelkie okucia i drzwiczki hermetyczne, wyrobu łóżek; warsztatów gwoździarskich zajmujących robotników od 3 do 8 jest około 30; warsztatów wyrabiających szpilki także około 30; wiatraków 91; dwie cegielnie prowadzone na szeroką skalę, wyrób zabierany do Warszawy; fabryka zapałek. Na gruntach Cz. niedaleko drogi żelaznej warsz. wied. na wschód rozciąga się spory sad morwowy i wystawiony 1847 r. pomnik na pamiątkę zdobycia Warszawy w r. 1831. Pomnik ten stoi w pobliżu dobrze zachowanych jeszcze wałów czworobocznych, w których podczas tego oblężenia ustawioną była baterya. 2.) Cz., wieś i folw., powiat sochaczewski, gm. Chodaków, par. Sochaczew; ob. Czerwonka. 3.) Cz., kol., pow. turecki, gm. Piekary, par. Skęczniew; czysto niemieckiego pochodzenia czynszownicy z czasów pruskich; dziś umieją dobrze po polsku ale swój język konserwują z pomocą szkoły niemiecko-ewangelickiej. W 1827 r. było tu 14 dm. i 87 mk. Br. Ch. i A. Pal.

Czyste, wielkie i małe, dwie wsie w zachod. stronie pow. borysowskiego, gminy milczańskiej, w 3 okr. policyjnym, w 4 okręgu sądowym, miejscowość górzysta, gleba niebardzo żyzna; sieją tu dużo lnu i przerabiają na towar. Al. Jel.

Czyste, wieś i domin., pow. inowrocławski; domin. 1072 m. rozl., 8 dm., 117 mk., 9 ew., 105 kat., 3 żydów, 63 analf. Stacya kolei żelaznej Inowrocław o 7 kil.

Czyste, 1.) wieś włośc. parafialna, w pow. chełmińskim, nad jeziorem, przy bitym trakcie z Chełmna do Torunia, w stronie ku Chełmży. Rozróżniamy dwie wsie Cz. Wielkie Cz. w którem jest kościół paraf. i szkoła, obszaru ziemi zawiera 1513 m., domów mieszk. 6, kat. 108, ew. 50; Cz. małe, także ma własną szkołę i st. pocztową (Klein-Czyste), obszaru 3247 m., 78 domów, 77 katolików, 595 ewang. W Cz. miały w pierwszej połowie