Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/88

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

które dzieli się na trzy straże: Żyliny, Balinka, Rudawka.

Balingródek, Balinogródek, małe miasteczko w powiecie święciańskim, gubernii wileńskiej, o 5 mil od Wilna ku północy, położone na lewym brzegu Wilii, o 424 w. od jej źródeł. Ignacy Baliński, marszałek powiatu wileńskiego, chcąc ożywić ruchem przemysłowym ustronne położenie majętności swojej Punżan, zaczął zgromadzać około r. 1822 ludność rzemieślniczą w osadzie Bagieliszki, której dał nazwisko rodu swego Balinogródek. W nowem miasteczku wymurował kościół filialny (filia parafii Korkożyszki), dziś nieistniejący, pod tytułem Opatrzności Boskiej, należycie go opatrzył, i kilkadziesiąt domów zbudował. Rzemieślnicy i przekupnie prędko zaludniali to miejsce, które od czasu do czasu ożywiało się przybywaniem różnych pobożnych na uroczystości kościelne i wieśniaków na targi. W kościele spoczywały zwłoki ojca fundatora, także Ignacego Balińskiego, ostatniego wice-marszałka trybunału głównego litewskiego, znanego z prawości męża na całej Litwie. M. B.

Balino, domin., pow. inowrocławski; 564 m. rozl., 4 dm.; 68 mk.; 9 ew., 59 kat.; 42 analf.

Balińce z przysiołkiem Trofanówką, wieś, pow. kołomyjski, o 4 kil. od miasteczka Gwoźdźca, obszar dworski posiada: ról ornych 490 morg, łąk i ogrod 11 m., past. 13, lasu 81 m.a.; włościanie posiadają ról ornych 2329 m. a., łąk i ogrodów 92 m., pastwisk 158, lasu 7 m. Ludność wynosiła przy ostatnim spisie (w 1870 roku) 1364 głów, z tych rz. kat. 21, gr. kat 1312, ormiańsko kat. 6, izraelitów 25. Gr. kat. parafia w miejscu, należy do dekanatu kołomyjskiego (wiernych 2532); rzym. kat. parafia należy do Gwoźdźca, posiada szkołę etatową 1-klasową i kasę pożyczkową. Włościanie trudnią się rolnictwem i chowem bydła. Właściciel Jakób de Hasso Agopsowicz.

Balińska-słobódka, wś, pow. kamieniecki, przy trakcie prowadzącym do Kamieńca, 240 dz. ziemi włośc., 415 dz. ziemi dworskiej, należy do Janowicza. Dr. M.

Baliński, strumyk, wypływa w obrębie gminy Balina, w pow. chrzanowskim, z błotnisk i przepływa wieś środkiem ku południowi, poczem zrasza łąki, łączy kilka małych stawów i wpada na granicy z Luszowicami do potoku Luszówką zwanego, dopływu Chechła. Br. G.

Balkoutz, ob. Laudon-Falva.

Balków, folw. i kolonia, pow. łęczycki, gm. t. n., par. Gieczno, folw. morgów 782, dymów 7, kolonia morgów 873, dymów 59; posiada urząd gminny, odl. od Łęczycy 14 w., od Piątku 8 w. W 1827 r. B. liczył 37 dm. i 294 mieszk. B. gmina, ma s. gm. i st. poczt. w osadzie Piątek o 8 w.; ludności 4158, rozległości 11,301 mor. Posiadłości większych liczy 13, przy rozległości tychże 7154 morgów. Osad włościańskich w gminie 472, zajmują 4147 morgów. Szkółka jedna we wsi Gaju. Z zakładów fabrycznych istnieje tu cegielnia, torfiarnia i 4 wiatraki. B. Ch.

Balkuny, wś rządowa, pow. kalwaryjski, gm. t. n., par. Mirosław, od Suwałk odl. 73 w., od Kalwaryi 44 w. W 1827 r. liczyła 17 dm. i 158 mieszk. B. gm., lud. 4382, rozległości 15408 mor., sąd gm. okr. IV w osadzie Olita, st. poczt. Simno. W gm. gorzelnia, tartak i szkoła początkowa. W skład gm. wchodzą: Arciszkany, Balkuny, Cyganowo, Dobkiszki, Dyrwany, Gudele, Hałaburdziszki, Iwankowo wś i fol., Jackowo, Kasperowszczyzna, Knicieniszki, Kurnany, Łowikintanki, Łowikintany, Łukiniany, Łysa-góra, Manczuny, Marynka, Niunka, Oniszki, Pasznia, Potrakiel, Romejki, Sopociszki, Szypulszczyzna, Trakiel, Warda, Woronogóry, Woronowsko, Zniszki i Zyrany.

Balla v. Bala, nazwa obszernego terytoryum w pow. augustowskim, które z czasem rozdzieliło się na kilka odrębnych posiadłości z oddzielnemi nazwami, 1). B. wielka, folw. w gm. t. n., par. Teolin, odl. od Suwałk 72 w., od Augustowa 56 w. Znajduje się tu stary dwór, wystawiony przez Antoniego Dziekońskiego podskarbiego litewskiego, w połowie XVIII wieku, i urządzony z wielkim przepychem. Bywał w nim Stanisław August na polowaniach. B. gmina, lud. 4450, rozległości 22042 morg, s. gm. okr. III i st. poczt. w osadzie Sopoćkinie, o 11 w.; w skład gminy wchodzą: Balla-kościelna, B.-Kownacka, B.-solna wś i folw, B.-sucha, Bessaraby, Bereżany, Bieliczany, Białobłoto, Dobrowola, Eustachowo, Hoża, Jatweź wś i folw., Kapłanowce, Kiełbaski, Kodziowce, Kowniany, Linki, Łojki, Mańkowce, Michałowo, Plebańskie, Płaskowce A., Piaskowce Łowcewicza, Płaskowce Szymborskiego, Popowskie, Sambory, Skowronki, Skryniki, Sylwanowce, Świack-górny, Tatarszczyzna, Ulkowce, Wandzin, Wassaraby wś i folw., Wasilewicze, Wojtowa wś i folw. (Wołowiczowce), Zabreczany i Zagorany. 2). B. Kościelna, folw. i wś, 284 mk., 41 dm., b. par. unicka dek. augustowskiego. 3). B. Kownacka, wś i folw. Dobra te położone na obu brzegach Niemna należały w zeszłym stuleciu do ks. Franciszka Ogińskiego, kuchmistrza W. ks. Lit. W 1819 ks. Kleofas Ogiński sprzedał ich część z tej strony Niemna położoną, która odtąd osobną stanowi posiadłość. 4). B. Sucha, wś i folw. Dobra te w zeszłem stuleciu należały do zakonu jezuitów — a po skasowaniu jego, na mocy przywileju z dnia 20 grudnia 1788 r. nadane zostały Antoniemu hr. Wołłowiczowi senatorowi na prawie emfiteutycznem; późniejsi posiadacze nabyli je od skarbu na zupełną własność. B. Ch.