wytryska w obr. gm. Żabiego (pow. kosowski), w płd. wsch. jej stronie, na terytoryum Czarnohory, w dziale „Mały Żmyjeński“ zwanym (1385 m.), będącym południowowschodniem przedłużeniem pasma Kostrycz (wys. 1500 m.), którego południową kończyną jest wydatny czubałek Skupowa (1583 m.). Cz. rz. płynie na płn. wsch., potem na wsch. przez obszar Krasnoilli, zabierając liczne potoki górskie, przedewszystkiem od płd. (z pr. brz.) jak Komarniczny wielki p., Prosiczny p., Białą. Od północy wznoszą się czubałki Magura (1118 m.), Goły (Hoły) wierzch, Bukowiec (852 m.), Leśniczka (1015 m.), od płd. połoniny Hołowy i Perechrestne (984 m.). Tuż przy ujściu Czarnej do Czarnego Czeremosza wznosi się góra Lelków (943 m.); długość biegu 16 kil.; znaczniejsze wzniesienia: 900 m. (źródła); 719 (powyżej ujścia Komarniczego wielkiego p.); 591 m. (Krasnoilla, młyny poniżej ujścia Białej); 511 m. (ujście do Czeremoszu). Br. G.
Czarna rzeka, niem. Schwarzfliess, osada w pow. kartuskim, należąca do wsi Szarłata.
Czarna struga, 1.) wś śród lasów, pow. radzymiński, gm. Radzymin, par. Kobyłka. Leży na lewo od drogi bitej z Warszawy do Radzymina. W 1827 r. było tu 22 dm., 162 mk. Por. Czarna. 2.) Cz., wś i młyn do dóbr Źarki należący, pow. będziński, gm. i par. Źarki. Posiada fabr. cykoryi, młyn amerykański, fryszerki żelaza. Liczy 13 dm., 70 mk. i 124 morg. ziemi włośc. 3.) Cz., wś, pow. warszawski, gm. i par. Nieporęt. Br. Ch.
Czarna struga, 1.) rzeczka, bierze początek koło wsi Źelazkowo w pow. kaliskim, płynie z płd. na płnc. i wpada do Warty około kolonii Sofiental. 2.) Cz., rz. w b. okr. lelowskim, pow. będziński, zasila staw, nad którym Steinkeller założył młyn amerykański. 3.) Cz, rz., ob. Bawół. 4.) Cz., rz., łączy się z Łazą, która uchodzi do Narwi. Por. téż Czarna.
Czarnau, ob. Czarne.
Czarnawczyce, ob. Czernawczyce.
Czarna-wieś, wś nad Rajgrodzkiem jeziorem, pow. szczuczyński, gm. Bełda, par. Rajgród. W 1827 r. było tu 13 dm. i 80 mk.
Czarna wieś. Tak pospolicie zowią wieś Czarną pod Krakowem.
Czarna wieś, st. dr. żel. petersb.-warsz., na przestrzeni Białystok-Wilno, między Białymstokiem a Sokółką, o 20 w. od Białegostoku, odl. 183 w. od Warszawy.
Czarna-Woda (z Roztokami), wś, pow. sądecki, par. gr. Jaworki, łac. Szlachtowa, w górach, na płd. od Szczawnicy, nad tym samym potokiem położona, ma rozl. 1885 m.; mk. gr. kat. 335; adtynencya Nawojowy, własność hr. Edwarda Stadnickiego. M. Ż. S.
Czarna woda, niem. Schwarzwasser, wś, pow. starogrodzki, połączona urzędowo z wioską poblizką Złemięso (Bösenfleisch) nad Czarną wodą; leży przy trakcie bitym berlińsko-królewieckim, w lesistej okolicy, st. kol. żel. pilsko-tczewskiej. Zawiera morg. roli 2733, kat. 207, ew. 6, dm. mieszk. 22, par. Łęg; odl. od Starogrodu 4¾ mili. Zaraz za wsią nad szosą widać mały domeczek murowany, niesposobny do zamieszkania; powiadają że został pobudowany na pamiątkę Napoleona I, który tu przechodząc z wojskiem z Tucholi do Tczewa przez noc obozował. Jest to jednak mylne. Na tym pomniku, mającym formę małego domku, stoi napis niemiecki: „Friedrich Wilhelm III-ten, dem Retter in der Noth und dem Gründer dieser Strasse sein dankbarstes Volk. MDCCCXXX.“ Kś. F.
Czarna Woda, znaczny potok, powstaje z połączenia kilku strug, tryszczących u południowych stóp Modynia (1032 m.), czubałka pasma wzgórzystego, ciągnącego się od Zbłudzkiego potoku w kier. płd. wsch., równolegle do potoku Jastrzębskiego, na granicy gmin: Młyńczysk, Kiczny i Jastrzębia, a zwanego Jasieńczkiem. Płynie zrazu na płd., zraszając łąki i pola Woli Kosnowej i Piskulinej, przysiołków Zagorzyna (pow. sądecki), potem na płd.-wsch., przez Zagorzyn i Łącko, poniżej którego uchodzi do Dunajca z lew. brz., zabierając liczne małe strugi, spływające z sąsiednich wzgórz. Na prawym brz. wznoszą się znaczne czubałki, jak Okrąg (610 m.) i Byniowska góra (694 m.). Ujście 351 m. npm., źródła 665 m. npm. Długość biegu 8 kil. Br. G.
Czarna Woda lub Polska Woda, rz., dopływ rz. Baryczy, uchodzi niedaleko wsi Gangwitz w pow. mielickim. Czyt. „O cząstkowych statystyczno - przemysłowo - rolnych opisach w W. Ks. Poznańskiem, pow. odolanowski.“ Rocz. Gosp. Kraj. 1843.
Czarna woda, niem. Schwarzwasser, rzeka w Prusach zachodnich, wzięła swoję nazwę (dawniej Wda, Gwda) od ciemnego nieco koloru wody, którą ze sobą wiedzie. Powstaje na pograniczu chojnickiego i kościerskiego powiatu w wielkiem jeziorze wdzidzkiem, do którego dopływ przychodzi z pobliskich jeziór raduńskich (osobna struga wypływająca przy Sikorzynie w pow. kartuskim przechodzi przez jeziora leżące przy Skórzewie, Biebrznikach, przez garczyńskie jezioro, Sudomie i grzybowskie i wpływa do jeziora wdzidzkiego). Bieg ma Czarna woda przy licznych zakrętach przeważnie południowo-wschodni; z bardzo małym wyjątkiem płynie przez lesiste okolice. Wychodząc z wdzidzkiego jeziora, przy wiosce Borsk obraca młyn i piłę. Niedaleko za wsią wykopany jest kanał około 1 i pół mili długi, którym sprowadza się woda ku użyźnianiu łąk nad rzeką. Dalej leżą nad Cz. wioski: Bąk, Ciszewie, Miedzno. Przy młynie Prosza na
