Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/672

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

barzew, par. Skaryszew. Liczy 1 dm., 4 mk. i 720 morg. obszaru.

Ciborowice, wś, pow. pińczowski, gm. i par. Kościelec. W 1827 r. było tu 22 dm., 141 mk. W 15 w. dziedzicem tu był Władysław Zabawa (Długosz I, 123). Br. Ch.

Cibory, 1.) okolica szlachecka, pow. łomżyński, gm. Chlebiotki, par. Zawady. W obrębie jej znajdują się wsie: C. Gołeckie, C. Krupy, C. Chrzczony, C. Marki, C. Witki, C. Kołaczki. R. 1827 C. gołeckie liczyły 23 dm. i 150 mk., C. Chrzczony 10 dm., 100 mk. Ogólny obszar 1688 m. Jestto gniazdo rodu Ciborowskich, wspominane już pod 1456 r. (Gloger). 2.) C., ob. Chełchy.

Cibory, niem. Zyborren i Czyborren, wś, pow. jańsborski, st. p. Biała.

Cibórz lub Czybórz, niem. Cibors, wś, o ¼ mili od Licbarka, w pow. brodnickim, o milę od kolei z Prus łączącej się z nadwiślańską, w obwodzie brodnickim, nad rz. Welą, dopływem Drwęcy, bardzo rybną. Jest tu młyn a zarazem przyrząd, którym woda, obracając młyn i tartak, obraca zarazem wielką młocarnię, sieczkarnię, dostarcza wody do gorzelni i śrubuje słody. Pałacyk w pięknym ogrodzie, budynki murowane pod dachówką, piękne grunta i dobrze zagospodarowane piękne łąki; cegielnia. Bór obfity w zwierzynę. We wsi 12 dm., 153 mk., wtem 138 kat. Kościół paraf. w Licbarku. Jest to majątek dziedziczny Mieczkowskich od lat przeszło pięciudziesięciu; 4583 m. rozl. F. N.

Cice, ob. Czuchowo.

Cicha, niem. Czichen, Cychen, Czychen, wś włośc., pow. kościerski, nad jeziorem Garczyno, obejmuje jednę posiadłość, roli morg. 856, mieszk. kat. 42, domów mieszk. 4; par. Kościerzyna, od której odległość ¾ mili. Kś. F.

Cicha, 1.) niem. Tychy-Bach, potok tatrzański na Podhalu liptowskiem, wypływa na południowo-zachodniej stronie głównego grzbietu Tatr, ciągnącego się od Świnnicy zrazu prosto ku południowi ku szczytowi „Nad Kamieniem“ (2157,6 m. pomiar sztabu gen.), poczem ku południowemu wschodowi przez Gładkie i Przehybę nad Czarnym stawem, jednym z Pięciu Stawów polskich, aż do Hrubego Wierchu (2239 m. Kolbenheyer). Od szczytu „nad Kamieniem“ wybiega na zachód ramię Kotelnicą zwane, a od Przehyby na południowy zachód i potem na zachód znaczne ramię, w którem w odległości 700 m. od głównego grzbietu wznosi się szczyt Cicha, także Wierch-Cicha lub Kopą wierch-cichowiańską zwany (1981 m. Kol.). Otóż między temi dwoma ramionami śród głazów granitowych wypływa potok Cicha. Płynie on tu zrazu na północny zachód, a potom na zachód, prawie równolegle do głównego grzbietu Tatr, po południowej i południowo-zachodniej stronie jego, zabierając liczne potoczki i strugi spływające z jego stoku. Zabrawszy z prawego brzegu potoczek nastający z pod Tomaszowskiej przełęczy, którędy jedno z najlepszych przejść w Tatrach wiedzie z doliny Kościeliskiej przez dolinę Cichej na stronę węgierską, zwraca się na południowo-południowy zachód, który to kierunek zachowuje aż do połączenia się z lewego brzegu z potokiem Koprową. Oba te potoki tworzą potok Biały liptowski (Bela, ob.). Na tej przestrzeni toczy on swe górskie szumiące wody po wschodniej stronie głównego grzbietu Tatr, prawie równolegle doń; i z tego stoku zabiera mnóstwo wód, między któremi najważniejszy potok Zawrat, nastający po za Hlinikiem (1754 m. Kolb.). Potok Cicha tworzy dolinę tak zwaną Wierch-Cichej, albo wiercichowiańską, albo po prostu dolinę Cichej (mylnie Wiercicha), ważną z powodu tego, iż w niej granit i gnejs leżą na wapieniu liasowym. Dolina ta rozwija się w kształcie podkowy i tem się różni od północnych dolin tatrzańskich, iż ciągnie się ze wschodu ku północnemu zachodowi a potem ku południowi, podczas gdy tamte wszystkie z północy na południe biegą. Dolinę tę otacza dokoła od strony zachodniej, północnej i wschodniej główny grzbiet Tatr, w którym od przełęczy Liliowego począwszy na zachód wznoszą się szczyty: Beskid, Goryczkowa, Suchy Wierch, Czerwone Wierchy i Tomanowa polska, a na wschodzie Skrajna, Pośrednia Turnia i Świnnica. Od południowej zaś strony nad doliną tego potoku wznosi się Koprowiec lub Koprowa Wielka (2077 m. Kolb.), na wschód od Wierchu Cichej. Od Koprowca ciągnie się ramię jedno ku północy i zachodowi ku dolinie Cichej, i drugie na wschód, w którym wznosi się Wierch Cicha (1981 m. Kolb.), ku głównemu grzbietowi; trzecie ramię ciągnie się ku zachodowi aż po szczyt Spana (Szpano, Szpane? 1880 m. Kolb.), a od niego ku południowemu zachodowi ponad Koprowicą, lewym dopływem Cichej, grzbiecik 1755 m. (Kolb.) wysoki; czwarte wreszcie ramię od Koprowy Wielkiej wychodzące, zwraca się ku południu aż ku Krzyżnemu liptowskiemu (2164 m. Kolb.), gdzie się na dwa rozdziela ramiona, dążące ku południowi, ku dolinie Koprowej czyli Białej liptowskiej; jedno ramię zachodnie między potokami Krzyżnym i Koprowicą, a drugie między potokami Krzyżnym i Koprową. Dolina Cichej powstaje w górnym swym końcu z połączenia dwóch mniejszych dolin. Jedna tuż pod Skrajną, Pośrednią Turnią i Świnnicą, od południa zwie się doliną Walentkową i ciągnie się popod przełęcz „Pod Koło.“ Drugie ramię dalej na południe ciągnie się aż do Zawor; tutaj się dwie przełęcze, jedna prowadzącą do doliny