Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/668

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Chylino, ob. Chilino.

Chyliny, 1.) leśne i nadrzeczne, dwie wsie szlach., pow. makowski, gm. Smrock, par. Maków. Posiadają ziemi 592 morg. W 1827 r. Ch. leśne miały 8 dm., 70 mk., Ch. nadrzeczne 9 dm. i 64 mk. 2.) Ch. Kąty i Ch. Wity, wsie szlach., nad rz. Biebrzą, pow. kolneński, par. Jedwabno, gm. Burzyn. W 1827 r. Ch. Kąty liczyły 25 dm., 151 mk.; Ch. Wity 8 dm. i 45 mk. Br. Ch.

Chyliszeny, Chiliszeny, Chelischeni, Chilischeny, Chylischeni, wś, pow. suczawski na Bukowinie, nad rz. Suczawą i na samej granicy, słynie z hodowli winogradu. F. S.

Chylonia, niem. Kielau, mała rzeczka w Prusach Zachodnich, płynie przez błotniste niziny w pobliżu wioski Chyloni, w pow. wejherowskim, kierunek ma południowo-wschodni; poniżej Gdyni (Gdingen) wpada do Puckiej zatoki. Ch. połączona jest ze strugą zagórską, przychodzącą z południa z pod Kołeczkowa przy Zagórzu, przez nią oblewa z trzech stron kępę oksywską. (Zagórska struga wpada następnie jako młyński kanał do morza przy Mechlinku.) Kś. F.

Chylonia, niem. Kielau, wieś włośc. w powiecie wejherowskim, nad rzeczką Chylonią, z dworcem kolei żelażnej gdańsko-szczecińskiej, na trakcie bitym gdańsko-wejherowskim i puckim, odległa małe pół mili od Baltyku. Początkowo była ta wieś własnością prywatną; r. 1351 zamienili krzyżacy prawo polskie na chełmińskie; r. 1580 posiada Ch. Jan Sokołowski. W następnych czasach jest Ch. dobrami starościńskiemi, r. 1702 trzyma ją królewicz Aleksander Sobieski, r. 1766 Przebendowski, 1789 Ignacy Przebendowski, wojew. pomorski, generał polski, starosta pucki. Obecnie jest Ch. wsią gburską. Obszaru ziemi ma 82 włók; katolików 438, ewang. 85. We wsi jest młyn wodny nad Chylonią, szkoła katolicka i kościół św. Mikołaja, fundowany na początku XIV wieku przez jakiegoś archidyakona pomorskiego Stanisława; od początku był przyłączony jako filialny do Oksywia. Zaraz po za wioską, opodal drogi wiodącej do Gdańska, leży góra, więcej niż 200 stóp wysoka, która powszechnie nazywa się: góra św. Mikołaja, góra święta. Dawniej była gęstym lasem porosła. Jako niesie podanie prastare, miał się na tej górze św. Mikołaj objawić i nadzwyczajne łaski świadczyć wiernym. Niebawem też postawili kaplicę na górze i figurę cudowną św. Mikołaja umieścili. Kilka kroków od kaplicy znajdowała się studzienka św. Mikołaja, której woda okazywała się skuteczną. O tej figurze cudownej czytamy w wizytacyi kościelnej biskupa Szembeka z r. 1701, że w czasie reformacyi luteranie chcieli odwieść lud od pobożnych pielgrzymek na św. górę i dla tego figurę pokryjomu schowali. Ale ta napowrót stanęła na starem miejscu. Później ze wzgardy nawet nogi urznęli św. Mikołajowi, ale ona jeszcze trzy razy powróciła, aż w końcu gdzieś zginęła. Zeznawali to pod przysięgą nawet luteranie. O studzience powiadają, że nie tak dawno wszyscy tej wody używali. Ale potem zły jakiś człowiek konia ślepego przyprowadził i oczy mu wymył, przez co moc swoją utraciła. Teraz pokazują po niej znaki. Kaplicę na św. górze wiatr obalił w r. 1845.

Chylońskie pustki, małe osady (wybudowania) gburskie niedaleko Chyloni, pow. wejherowski: Bernardowo, Demptowo, Krzywagóra (Gwizdowka), Brzozowagóra, Dębowagóra, Leszczyny, Maszewo i Niemotowo. W r. 1880 zostały przezwane wszystkie wespół: Spechtswalde. Włók mają 20, ludności katol. 163, ewang. 12. Kś. F.

Chylowo, ob. Chyłowo.

Chyłczyce, inaczej Chilczyce.

Chyłki, Chilki, wieś, pow. kaniowski, położona w okolicy leśnej, o 7 w. ku stronie południowej od wsi Sydorówki, niedaleko ruczaju Bobrzycy. Ma cerkiew prawosł., liczy mieszkańców prawosł. 480 i katol. 8. Posiada ziemi majątkowej, zaliczonej razem z przynależnym do niej przysiołkiem Skrzypczyńcami, 1934 dz. Majętność ta w 1791 była nabytą przez Malczewskiego od ks. Woronieckich, w r. 1846 została ustąpioną Michałowi Głębockiemu i od tego w r. 1850 dostała się Kazimierzowi Grudzińskiemu. Zarząd gm. w Sydorówce, policyjny w Bohusławiu. Kl. Przed.

Chyłowo, niem. Chilshütte, wieś włośc. w pow. kartuskim, blisko granicy pow. kościerskiego, zawiera na trzy posiadłości włośc. 887 m. roli, mieszk. 61, wszyscy luteranie, domów mieszk. 7; odległość od Kartuz 2 i pół mili; st. p. Szenbark. Kś. F.

Chynów lub Chinów, wieś rząd. i Chynów poduchowny, wieś, nad rz. Czarną, pow. grójecki, gm. Czersk, par. Chynów. Posiada kościół par. drewniany, erygowany 1434 przez Piotra Pilikowicza, dziedzica dóbr Skały, wojewodę Bolesława ks. mazowieckiego, drewniany od założenia. W 1827 r. Ch. liczył 23 dm., 220 mk. Istnieje w kościele kamień grobowy Bartłomieja z Bielska, wikaryusza od św. Jana w Warszawie, pochowanego w 1500 roku. Par. Ch. dek. grójeckiego, dawniej wareckiego, 950 dusz. Por. Chinów i Chynowska wola. Br. Ch.

Chynów, Chinowo, 1.) wś, pow. odolanowski, 90 dm., 797 mk., wszyscy kat., 330 analf. Stacya pocztowa Mikstat o 5 kil., st. kol. żel. Przygodzice o 16 kil. 2.) Ch., gmina, pow. odolanowski; 2 miejsc.: 1) Ch. pustkowie, 2) Katarzynowo (Catharinenhof); 26 dm., 209 mk., wszyscy kat., 91 analf. Między Ch.