Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/634

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

rzece prom. Wś ma 12 dm., 120 m. rozl.

Chorupnik, wś, pow. krasnostawski, gm. i par. Gorzków. Ma 40 osad włośc., 672 m. gruntu włośc. a 1072 dworskiego. Folw. należy do dóbr Gorzków. R. 1827 Ch. miał 31 dm., 187 mk.

Choruschke, ob. Koruszka.

Chorya, jezioro, pow. kalwaryjski, o 3 w. na południe od Kalwaryi, brzegi nizkie, mokre.

Choryń, gm. domin., par. kosciański, 4225 morg. rozl., 3 miejsc.: 1) Ch. domin., 2) leśnictwo Ch., 3) folwark Granicznik; 19 dm., 385 mk., 36 ew., 349 kat., 180 analf. Kościół dawniej parafialny dekanatu kościańskiego, obecnie filialny kościoła w Wyskoci. Stac. poczt. Wyskoć o 2 kil., st. kol. żel. Kościan o 10 kil. Ch. wieś była dawniej własnością rodziny Choryńskich, herbu Abdank, dziś wygasłej; następnie Bojanowskich, Śliwnickich, a teraz Taczanowskich. M. St.

Choryńskowice, niem. Chorinskowitz, kol., pow. toszecko-gliwicki, par. i st. p. Sośniczowice, ma 12 osadników, wyłącznie gwoździarzy, 84 m. roli ornej, 1 m. łąki. W pobliżu leży osada leśna Dziśnawa. F. S.

Chorywica, ob. Wyszogród.

Chorzałki, wieś, pow. średzki, 12 dm., 113 mk., wszyscy kat., 36 analf.; st. poczt. Kostrzyn o 3 kil., st. kol. żel. Pobiedziska o 13 kil. Poznań o 23 kil. M. St.

Chorzeck, ob. Korzeck.

Chorzele, 1.) osada, przedtem mko, pow. przasnyski, na prawym brzegu rzeki Orzyca, gm. i par. Ch., tuż przy granicy pruskiej. Pod 53°15′9″ północnej szerokości, a pod 38°34′1″ wschodniej długości położona. Odległa od Warszawy 116 wiorst, od Płocka 114, a od Przasnysza 33. Miasto zbudowane było za Zygmunta I w 1542 r., prawo niemieckie otrzymało 1551 r. Otrzymywało przywileje od Jana Sobieskiego 1690 r., Augusta III 1757 r., Stanisława Augusta 1776 r. Upadło w czasie wojen szwedzkich i wypraw Napoleona. Po tych ostatnich coraz bardziej upadało i utraciło miano miasta. Mieszkańców ma 2883 (1458 męż., 1425 kob.), (251 dm., 2 mur.) ⅔ izr., ⅓ kurpiów i prusaków, przeważnie rzemieślnikow i rolników. R. 1827 było 184 dm., 1684 mk.; r. 1860 zaś 186 dm., 2032 mk., wtem 1119 izr. Prowadzi handel z Prusami wołami i końmi. Co rok odbywa się 6 jarmarków, a co tydzień 2 targi t. j. we wtorek i piątek. Handel w ręku żydów. W osadzie jest: urząd gminny i kancelarya wójta, kordon straży pogranicznej, przez który 1876 wywieziono za 220,143 rs. a przywieziono za 15,875 rs., st. poczt., szkółka elementarna, 5 wiatraków, 2 browary, 18 sklepów, 10 szynków, dom zajezdny, apteka, kościół katolicki paraf., należący do dek. przasnyskiego, fundowany przez Bonę, nowo wzniesiony 1878. Przedtem Ch., wś, należała do par. Krzynowłoga Wielka. Dziś par. Ch. liczy dusz 6104. (Gmina Ch. należy do sądu gm. okr. III w Krzynowłodze W. i ma 3000 ludn.). We wsi Jednorożec pod Ch. kurpie wystawili dla siebie i uposażyli wikaryat par. Ch., kościołek drewniany. Dobra Ch. mają 3250 m. rozl., rządowe. Folw. Ch. 544 m.; wieś Ch. osad 22, gruntu 96 m. W gminie Chorzele i innych pogranicznych, dotykających Prus w północnej części żyje plemię mazurskie: „Poborzanie,“ a we wschodniej części spotykają się wsie zajęte przez kurpiów, chociaż właściwie w przasnyskim powiecie kurpie zamieszkują tylko gm.: Baranowo, Jednorożec i Zaremby. Br. Cha. 2.) Ch. Jaskółki, wś szlach. i włośc., pow. łomżyński, gm. i par. Zambrowo. W 1827 r. było tu 14 dm., 109 mk. Dawniej były jeszcze Ch.-Sulkowstok. Ch. są gniazdem Chorzelskich i wymieniane w dokumentach z 1476 r. (Gloger).

Chorzelów (z Borkami, Berdechowem, Mościskiem i Chrząstówkiem), wieś, pow. mielecki, 3595 m. rozl., wtem 1462 m. roli ornej, 1397 m. lasu, 184 dm., 1043 mk.; par. w miejscu dek. mieleckiego (4985 wiernych). Ch. był jakiś czas filią parafii Mielec, od 1854 (jak i pierwotnie) osobna parafia. Kościół paraf. drewniany, pod wezwaniem Wszystkich SS., wybudowany niewiadomo kiedy, a 1596 przez Tomasza Oborskiego bisk. sufragana krakowskiego poświęcony; ma akta od r. 1612. Instytut ubogich, założony przez Stanisława hr. Morsztyna; majątek zakładowy: 6000 złr. w obligacyach i dom drewniany; szkoła ludowa jednoklasowa, gorzelnia. Na obszarze dworskim wlaściciel Jan hr. Tarnowski (Chorzelowski) utrzymuje znakomity chów koni i produkuje nawet konie wyścigowe. Znane na arenach całej Europy konie jak „Meteor“ „Przedświt“ pochodziły ze stajni chorzelowskiej. Ch. leży w równinie, przy gościńcu krajowym z Dębicy do Nadbrzezia, o 3,2 kil. od Mielca, i ma glebę urodzajną, żytnią. F. S.

Chorzelowska wola, wieś, pow. mielecki, o 9,7 kil. od Mielca, w par. łacińskiej Chorzelów.

Chorzemin lub Chorzymin, wieś, pow. babimoski; 54 dm., 462 mk., 18 ew., 444 kat., 112 analf. Stacya poczt. Wolsztyn o 6 kil., st. kol. żel. Zbąszyń o 16 kil. 2.) Ch., folw., pow. babimoski, należy do dominium Kiełpina. M. St.

Chorzempowo, wś nad Wartą, pow. międzychodzki; 18 dm., 183 mk., 45 ew., 138 kat., 21 analf. St. poczt. Sieraków (Zirke) o 5 kil., st. kol. żel. Wronki o 20 kil. M. St.

Chorzeń, wieś nad rz. Wartą, pow. koniński, gm. Gosławice, par. Morzysław. Leży na wyniosłym brzegu Warty i ztąd nie podle-