twach pod okopami cecorskiemi, zaszła walka krwawa, w której, jakkolwiek poległo z górą 3,000 turków, zginęło polskiego rycerstwa do 400. Przez ośm następnych dni, traktował Żółkiewski z Iskender-paszą, a tymczasem wprowadzał ład i porządek w obozie swoim. Daremnie oczekiwał spodziewanych posiłków, głód zaczął dojmować; dnia więc 29 września wyruszył w warownym taborze, zamierzając cofać się obronną ręką ku granicy polskiej, w zmalałej liczbie do 3,000 wojska. Odparto szczęśliwie ataki Turków i postępowano zwolna, po drodze zniszczonej już przez Tatarów. Tak upadające rycerstwo ze znużenia i głodu, mężnie walcząc z tłumami wrogów, stanęło o czterdzieści staj tylko od Dniestru, gdy nadeszła noc z 6 na 7 października. Rzucone pogróżki czeladzi obozowej. za łupieztwo obozu, tu powtórzone, wzniecają pomiędzy nimi nowy popłoch; widok tak bliski granicy polskiej, budzi nadzieję ratunku życia i uniesienia zdobyczy, wyprzęgają więc konie z taborowych wozów i uchodzą. To była chwila zguby wszystkich: tabor, twierdza ruchoma, dotąd niezdobyta, stanęła otworem; Turcy i Tatarzy tłumami wpadają, rycerstwo, pozbawione koni, pieszo walczy i ginie. Nazajutz po bitwie znaleziono ciało Żółkiewskiego pomiędzy trupami. Ciężkie rany na piersiach i odrąbana ręka świadczyły, że poległ po rycersku walcząc. Wieści ówczesne mówiły, że napadnięty ze swoim hufcem przez pohańców, rzucił się na nich, gdzie przez czerkiesa zabity. Ten głowę mu uciąwszy, złożył Iskender-paszy, który ją odesłał sułtanowi do Konstantynopola. Gdzie poległ sędziwy a sławny hetman, żona Regina z Herburtów Żółkiewska postawiła kamienny pomnik, o dwie mile od Dniestru, niedaleko traktu wiodącego z Mohilewa do Kiszyniewa, w dzisiejszej Bessarabii. Pomnik ten dotrwał naszych czasów, jakkolwiek nadniszczony. Tablica marmurowa z wyrytym złotemi literami napisem, już nie istnieje; napis sam jaki się na niej znajdował Szymon Starowolski w „Monumenta Sarmatorum“ przechował. Zwłoki bohatera, wydobyte z rąk pohańców, spoczęly w kościele w Żółkwi; grobowiec czarny marmurowy po lewej stronie ołtarza, ma piękny napis: „Quam dulce et decorum pro patria mori.“
Cecorska, potok, powstaje z dwu strug łącznych w obr. gm. Cecorów, w pow. brzeżańskim; źródła tych strug leżą na wys. 373 m., a połączenie ich na 357 m.; płynie łąkami, głębokiem korytem, w kier. płd wsch., opływając zach. stoki wzgórza Mohiły (385 m.), przerzyna miasteczko Kozłów i na gr. Kozłowa z Dmuchowcem, łączy się ze strumieniem Gniłą Lipą, tworząc potok Wosuszką zwany, dopływ Strypy. Długość biegu 11 kil. Br. G.
Cecory, wś, pow. brzeżański, o 5 kil. od Jezierny, par. rz. kat. Kozłów a gr. kat. Płaucza. Dominium należy do łacińskiego arcybiskupstwa lwowskiego. Por. Płaucza Wielka.
Cecowa (z przys. i folw. Cecówka), wieś, pow. złoczowski, po prawym brzegu rzeki Strypy, powyżej stawu w Glinnie, między tym stawem a Zborowem, od którego jest o pół mili oddaloną w południowym kierunku; od Złoczowa oddaloną jest ta wieś o 4 mile na południowy wschód. Przestrzeń posiadł. więk. roli orn. 449, łąk i ogrod. 76, past. 11; posiadł. mniej. roli orn. 503, łąk i ogr. 38, pastw. 15 morg. Ludność rzym kat. 25, gr. kat. 224, izrael. 57: razem 306. Należy do rzym. kat. parafii w Zborowie, gr. kat. parafii w Jezierzance. B. R.
Cecówka, ob. Zarudzie.
Cecówka, strumień w obr. gm. Cecowy w pow. złoczowskim, wypływa w zach. jej stronie z pod folw. Cecówki, płynie dolinką na wschód i po 5 kil. biegu uchodzi z pr. brzegu do Strypy. Br. G.
Cecylia, błoto w pow. taraszczańskim, ciągnie się od wsi Żurawlichy do Ostrej Mohiły i od Lubiei do Janiłówki. Dł. w. 20, szer. 250–500 saż. (Funduklej Gub. kij.).
Cecylianów, folw, pow. turecki, gm. Piętno, par. Turek, do dóbr Muchlin należący, pod Turkiem położony. W. S.
Cecyliówka lub Cecelówka, wś i folw., pow. kozienicki, gm. Maryampol, par. Głowaczów. W 1827 r. było tu 5 dm. i 74 mk, obecnie liczy 55 dm., 348 mk., 190 morg. ziemi dworsk. i 446 morg. włośc. 2.) C., wś, pow. kozienicki, gm. i par. Brzóza. Liczy 42 dm., 337 mk. i 996 morg. ziemi włośc. Br. Ch.
Cecynowo, ob. Cecenowo.
Cedron, rzeczka, dopływ Wilii z prawej strony, uchodzi pod Kalwaryą.
Cedron, mały strumień w Prusiech Zachodnich, w pow. wejherowskim, ma swój początek w południowej stronie Wejherowa, płynie przez sławną Kalwaryą wejherowską między kaplicami i wpada do rzeczki Redy. Nazwę swoję zawdzięcza zapewne oo. reformatom z Wejherowa, dla niejakiego podobieństwa z jerozolimskim Cedronem.
Cedry, mylnie, właściwie Cędry (ob.)
Cegielnia, nazwa bardzo wielu wsi i osad, które powstały w miejscach, gdzie obfitość dobrej gliny i drzewa opałowego sprzyja wyrabianiu cegły a bliskość miast ułatwia zbyt wyrobu.
Cegielnia, 1.) wś i folw., pow. koniński, gm. Sławoszewek, par. Kleczew. Ma rozległości 269 morg., 176 mk., grunt w części pszenny. Od Konina 18 w., od osady Kleczew 1 w., od os. Ślesin 7 wiorst; ob. Sławoszewek. 2.) C., wś, pow. sieradzki, gm. Złoczew, par. Uników, ogólna rozległość 163 m. ziemi włoś., 185 mk. 3.) C., wś, pow. częstochowski, gm. Wancerzew, par. Mstów. R 1827
