Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/421

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

na, położenie pagórkowate w glebie żytniej. Obszar dworski należy do majoratu krzeszowickiego Artura hr. Potockiego.

Brzoskwinka, potok, także Morawiczką zwany. Wytryska śród piaszczystej drogi z pod północnego stoku wzgórza Baczynem zwanego (364 m.), w zachodniej części gminy Brzoskwini w powiecie krakowskim. Wzgórze to zawiera pokłady wapienia jurasowego, liczne skamieliny, przedewszystkiem amonity i terebratule, a rzadziej belemnity. Potok Brzoskwinka płynie przez wieś Brzoskwinię na wschód, zabierając niestałe strugi obustronnie spływające z sąsiednich wzgórz. Tutaj tworzy koryto namuliste. Poza wsią zwraca się na południe i wypływa na obszerną dolinkę, zwartą dość znacznemi, romantycznemi wzgórzaml skalistemi, a zwłaszcza od południowego zachodu wzgórzami chrośnieńskiemi, a od północnego wschodu wzgórzem na pół lesistem, Popowką zwanem (339 m.), stanowiącem tutaj jedno z bardzo uroczych a mało zwiedzanych miejsc okolicy Krakowa. Na tej to przestrzeni tworzy on granicę gminy Chrosny z Morawicą. Poczem dostawszy się w obręb gminy Morawicy, zwraca się na wschód, opłukując południowe skaliste wapienne stoki Popówki, a zabrawszy od prawego brzegu strugę od Chrosny napływającą i opuściwszy skały, przechodzi między domostwa Małej Morawicy. Zwróciwszy się na południowy wschód, który to kierunek zachowuje w całym dalszym swym biegu, przedziera się pod kościołem przez wąski skalisty parów, a zostawiwszy Wielką Morawicę na zachód, dostaje się na obszerne błonia, płynąc po zachodniej stronie drogi wiodącej z Morawicy do Cholerzyna, korytem wąskiem a wysokiem śród ilastych brzegów. Na południe wsi Morawicy, na obszernych błoniach i mokrych polach, przyjmuje z lewego brzegu potoczek Kleszczówkę. Od Morawicy począwszy zwie się ten potok u ludu Morawiczką; następnie śród obszernych mokrych łąk opływa od zachodu Cholerzyn, obejmuje dwoma ramionami Budzyn, a dostawszy się w obręb gminy Śmierdzącej, przerzyna bity gościniec i w południowo-zachodniej stronie od lewego brzegu wpada do potoku Zalaską zwanego, który w obrębie Piekar pod nazwą Lachy wpada do Starego Wiśliska (Wisły). Długość biegu 10 kil. Ujście 212 m. npm. Ob. Franc. Marczykiewicza, Hidrografia miasta Krakowa i jego okręgu; w Krakowie 1847 r. Br. G.

Brzosowken (niem.), ob. Brożówka i Brzozówko.

Brzostek, wś, pow. włoszczowski, gm. Secemin, par. Przyłęg. Wspominana u Długosza (T. I, str. 18). Dziedzicami jej w XV w. byli Prandota Szreniawita i Goworek h. Rawa. W 1827 r. było tu 10 dm. i 87 mk.

Brzostek, mko, pow. pilzeński, w Galicyi, położenie pod 39°2′ dł. wsch. a 49°11 szer. półn., o milę od Kołaczyc, zajmuje 720 m. gruntu, wtem 639 m. roli ornej; 150 dm., 1121 mk. a mianowicie 513 męż., 608 kob.; rz. katolików 763, a izraelitów 358. Siedziba c. k. sądu pow., notaryatu, urzędu pocztowego, telegraficznego, posterunku żandarmeryi, dekanatu i rz. kat. urzędu paraf. Dawniej parafia była w Kleczycach, lecz już Starowolski w r. 1655 zamiesza. B. pomiedzy samoistnemi parafiami. Kościół parafialny 1326 już istniał, obecny murowany pod wezwaniem Znalezienia św. Krzyża, zbudowany w r. 1816, poświęcony w r. 1826. Oprócz tego w kaplicy na cmentarzu odbywają się msze św. Fundusz ubogich niewiadomo przez kogo, kiedy i na mocy jakiej fundacyi założony celem utrzymania 7 ubogich. Majątek zakladowy tego funduszu składa się z 6 m. gruntu i obligacyj wartości 1260 złr.. Szkoła ludowa 4-klasowa z 4 nauczycielami, lekarz i apteka. B. leży na pagórku niedaleko Wisłoki, przy gościńcu rządowym łączącym Tarnów z Jasłem, o 38 kil. od Tarnowa. Z wyjątkiem kilku murowanych kamienic, domy drewniane bezpiętrowe. Gmina miejska posiada 30000 złr.; dochód miejski w r. 1877 wynosił 3250 złr. Ludność trudni się przeważnie rolnictwem, po części tylko przemysłem garncarskim i handlem. W B. odbywa się rocznie 12 jarmarków a co drugi wtorek targ. Na obszarze dworskim, który jest własnością funduszu religijnego, znajduje się tartak parowy. B. był spustoszony przez Węgrów w r. 1474. W B. urodził się 1833 słynny malarz A. Gryglewski. Dekanat rz. kat. brzostecki dyecezyi przemyskiej liczy 9 parafij a 24612 wiernych; parafia brzostecka ma 3839 wiernych. F. S.

Brzostek, domin., pow. średzki, 616 m. rozl., 4 dm., 56 mk., 11 ew., 45 kat., 29 analf. St. poczt. Zaniemyśl o 4 kil., stacya kol. żel. Środa o 8 kil.

Brzostek, rzeka, wypływa ze źródeł górnych za wsią Tropiszów w pow. miechowskim, płynie ku południowi i ubiegłszy wiorst 6, wpada do Wisły pomiędzy wsiami Zofipole i Pobiednik mały.

Brzostków, wś nad Wisłą, z lewego brzegu, pow. stopnicki, gm. Pawłów, par. Ostrowce. Leży o 6 w. na zach. od Korczyna. R. 1827 B. liczył 113 dm., 700 mk. Obecnie ma 137 dm. Posiada szkołę gminną.

Brzóstkowo, Brzostków, domin., pow. wrzesiński, 1574 m. rozl., 3 miejsc.: 1) B., 2) folw. Konstancin, 3) Góry; 20 dm., 223 mk., 2 ew., 221 kat., 88 analf. Kościół parafialny dek. nowomiejskiego; kościół filialny w Lgowie.