Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/413

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

wschód i na granicy tychże z Rzegocinem, wpada do Wielopolki, dopływu Wisłoki. Długość biegu 11 kil. Br. G.

Brzezinki, 1.) wś, nad rz. Czarną Nidą, pow. kielecki, gm. Dąbrowo, par. Kielce. Leży na stoku wyniosłości, po nad bagnistymi lasami i błotami, ciągnącymi się od półn. i wschodu po brzegach Czarnej Nidy. W 1827 r. było tu 41 dm., 269 mk., obecnie 51 dm. Istnieje tu szkoła wiejska. 2.) B., wś i folw. rządowy, pow. kozienicki, gm. i par. Tczów. W 1827 r. liczyły 57 dm. i 354 mk., obecnie 86 dm. i 613 mk.; ziemi dwor. 2,283 morg., włośc. 1053 morg. Posiada gorzelnię. 3.) B., wś i kol., pow. płoński, gm. Błędówko, par. Cieksyn. Należy do Błędowa. 4.) B., ob. Brzeźniki. Br. Ch.

Brzezinki, przysiołek Szczurowa.

Brzezinki, 1.) niem. Buergsdorf, właściwie Birksdorf, wś, pow. kluczborski, par. Kluczborek, z leśnictwem Bagno. 2.) B., niem. Breczinke, wś, pow. namysłowski, par. smogorzewska.

Brzezinko, niem. od r. 1870 Birkenau, folw. i wś, pow. toruński, par. Gronowo, st. p. Turzno. Ma 9 dm., 145 mk., 125 kat. Do 1849 r. był folw. i wieś jedną całością, która przez publ. licytacyą w 10 parcelach (pomiędzy którymi jedna większa, dzisiejszy folwark) wystawiona była na sprzedaż. Sprzedawano to na pełną własność bez czynszu i osiągnięto za wszystkie parcele 26,415 tal. Do r. 1772 było wszystko własnością pp. benedyktynek w Toruniu, od 1772–1849 królewszczyzną.

Brzezinna góra, wś i folw., pow. gostyński, gm. Duninów. Leży w lesistej i wzgórkowatej okolicy, pośród grupy wzgórz zwanych Brzezinne góry; ornej ziemi 311 mórg., 8 dm., 199 mk.

Brzezinne góry, grupa wzgórz w pow. gostyńskim, o 6 w. na półn. od jeziora Luceń, niedaleko Wisły. Leżą one pomiędzy wsiami Grodzisko, Brzezinna góra i folw. Kamion, i wznoszą się do wysokości 230 stóp. Należą do całego niejako systemu wzgórz, ciągnących się wzdłuż lewego brzegu Wisły od Gombina aż po za Kowal i noszących rozmaite nazwiska: Czarne, Rozkopane, Szubieniczne. Br. Ch.

Brzezino, niem. Bresin, folw. królewski (domaine) i wieś włośc., pow. wejherowski, parafia pucka, st. p. Reda. B., lub jak miejscowi mówią, Mrzezino, należało do starostwa puckiego; gleba dobra. P. R.

Brzeźno, 1.) lub Brzeźnio, wieś, pow. sieradzki, gm. i par. Brzeźno, o 13 w. od Sieradza, rozl. ogólnej morg. 3010, z tego w posiadaniu dworskiem mórg 2569, grunta poproboszczowskie mórg 102, w posiadaniu włościan m. 339 (lasów 900 morg. własność dworu), ludności katolików męż. 262, kob. 253; prawosł. męż. 1, kob. 1: razem 517 Szkoła elementarna na 60 uczniów. Wiatrak z produkcyą 400 korcy zboża. W 1827 r. było tu 55 dm. i 546 mk. Wieś ta należała dawniej, do klasztoru pp. norbertanek z Imbramowic, których przełożona (abbatissa) dawała wraz z siostrami zakonnymi prezentę na probostwo. Niewiadomo odkąd wieś ta stała się dziedziczną Zapolskich, już przecie w 1683 wspominana jest pod nazwą wsi szlacheckiej (villa nobilium). W połowie 18 w. przeszła do rodziny Błeszyńskich. Pierwotny kościół był drewniany, z kaplicą św. Idziego dobudowaną przez konwent imbramowicki. Uposażenie kościoła stanowiły 3 place z zabudowaniami i jeden przeznaczony na wybudowanie domu zajezdnego; 2 włóki ziemi z pastwiskiem i sadzawką w lesie, dziesięcina w snopku, meszne i wszelkie procenta. Do parafii należało 13 wsi, w nich dusz 900, mogących przystępować do Św. Sakramentów. Przed r. 1602 i wieś Godynice do tej parafii należała, a wtedy liczyła 1337 dusz, mogących przystępować do Św. Sakramentów. Dzisiejszy kościół w B. przystawił Kazimierz Błeszyński, chorąży sieradzki, właściciel tych dóbr, wraz z żoną swoją Teresą (de Strusie), pod wezwaniem św. Idziego w 1755 r. Są tu księgi metryczne, począwszy od roku 1600. W roku 1785 liczyła par. B. 1434 dusz, w 1787 tylko 1306, dziś liczy około 5410 dusz. Uposażenie kościoła z biegiem czasu wzrosło do 4 włók gruntu, z dziesięciną i procentami; par. dek. sieradzkiego dawniej i dziś. Gmina B. w okręgu sądu gminnego Brąszewice, należy do 3 parafij: Brzeźno, Kliczków mały i Godynice, zajmuje środkowo-zachodnią część powiatu, graniczy od północy z gminą Charłupia i częścią powiatu kaliskiego, od wschodu z gminą Barczew, od południo-zachodu z gminą Złoczew i Godynice; składa się z następujących miejscowości: wsie: Bednarskie, Borowiska, Brączno, Brzeźno, Bukowiec, Bugaj, Chajew i Gęsina; osada Gozdeckie; wsie Gozdy i Kliczków wielki; kolonia tegoż nazwiska; wsie Kliczków mały, Krzaki, Nowawieś i Ostrów; kolonie Potok i Próba; folw. Przedgorcze, Pustelnik i Rembów; wsie Robaczew, Rybnik, Rydzew i Starce; kol. Sterna; pustkowie Święte; wsie Wola Brzezińska, Zapole, Zgórz i Zwierzyniec. Urząd wójta gminy we wsi B., odległej od stacyi dr. żel. w Łodzi wiorst 69. Rozległość gminy morg 18648; w tem: gruntów ornych m. 11,320, lasów m. 5062, łąk 1242, ogrodów 235, zabudowania drogi i wody m. 789. Właściciele większych własności posiadają morg. 12,620, włościanie m. 6015, duchowieństwo m. 12, instytucye 1. Z gruntów ornych przypada: na dominia morg. 6,206, włościan m. 5114; lasów dominialnych m. 5,062, włośc. nic; łąk dominialnych m. 1032,