Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/161

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

pszenicę, żyto, jęczmień, proso i kukurydzę, zwłaszcza w powiatach kagulskim i akkermańskim. Ale rolnictwo nie stanowi głównego przemysłu mieszkańców, którzy częścią zakupuja zboże z innych gubernij. Rosną tu: len, konopie, tytuń, dynie, rozmaite jarzyny, drzewa owocowe i t. d. Wino wyrabia się w znacznej ilości, ale nie zaleca się smakiem. Stepy i łąki rozciągają się na znacznej przestrzeni. Tak nazwany step budziacki, przymykający do morza Czarnego, ma około 30 mil długości a przeszło 20 szerokości, i dostarcza prawie przez cały rok wybornej paszy dla licznych trzód i stad. Z tego powodu chów bydła w kwitnącym tu jest stanie. Dawniej Bessarabią ocieniały obszerne lasy, ale teraz są wyniszczone. Drzewa budowlanego bardzo mało; opałowe zaś spławia się Dniestrem. Zwierzyna natrafia się w lasach północnej części; na południu korzystniejszem jest rybołówstwo. Z pomiędzy minerałów znajdują się w Bessarabii: granit, marmur, wapień, saletra. Ostatnią zbierają w jeziorach blizkich morza Czarnego, a raczej w małych jego zatokach. Corocznie osiada soli morskiej do 7,000,000 pudów. Przemysł rękodzielniczy i handel na nizkim są stopniu. Tylko Ormianie i Grecy prowadzą handel winem i niektóremi płodami królestwa zwierzęcego. Ludność Bessarabii wynosiła 1850 r. około 990,000 płci obojga. Składała się z Mołdawian, Rosyan, Greków, Bulgarów, Ormian, Serbów, Tatarów, Żydów, Cyganów, tudzież kolonij rozmaitych cudzoziemców, a zwłaszcza Niemców. Ukazem z dnia 29 lutego 1828 r. poddaństwo zniesione w Bessarabii, i wszyscy mieszkańcy zaliczeni zostali do rzędu wolnych rolników. Mołdawianie i koloniści w ogólności są zamożni. Na mocy traktatu paryzkiego, zawartego dnia 30 marca 1858 r., sprostowaną została granica Bessarabii i należąca do niej przestrzeń 205 mil kw. wcielona do Multan czyli Mołdawii. Część tej przestrzeni t. z. B. rumuńska na mocy traktatu berlińskiego 1878 r. wróciła do Rossyi. Według najnowszej statystyki rossyjskiej („Wsieobszczij kalendar“ 1880 r.) gub. bessarabska dzieli się na 7 powiatów; rozległości ma 883 mil kw. czyli 43267 w. kw.; miejscowości zaludnionych liczy 1302; ludności ob. płci 1143732; na 100 męż. 90.9 kob.; w ciągu roku: rodzi sie 47498; w ciągu roku: małżeństw 7981; cyfra śmiertelności 2,60. W miastach żyje 20,5% ludności. W ogólnej cyfrze na 100 ludności 86,7 prawosławnych i jedynowierców, 0,8 raskolników, 0,2 ormiano-gregoryanów, 0,4 rz. katolików, 3,0 ewangelików, 8,9 izraelitów (tych ostatnich według kalendarza Hurlanda 98114). Co do narodowości na 100 wypada 15,8 rossyan, 2,5 bulgarów, 3,3 niemców, 67,4 mołdawian, 9,1 żydów, 1,9 cyganów. W całej gubernii są 4 parafie rzym. katolickie, połączone w jeden dekanat bessarabski. Dekanat bessarabski dyecezyi tyraspolskiej, obejmuje 4 parafie: Kiszyniew, Chocim, Bielce i Krasne a liczy 5579 wiernych. Co do gleby to półn. cześć B. jest czarnoziemista. Najgrubszy czarnoziem u źródeł rzek Byk i Czuhur, tudzież nad Reuttem i Rakowcem. Im dalej ku płd., tem pokład cieńszy. Na granicy powiatu jasskiego i sorockiego grunt błotnisty i słonawy. Brzegi rzek piaszczyste lub gliniaste. (Źródła „Enc. Org.;“ Egunowa „Zapiski;“ Zaszczuka „Bessarabia;“ A. Stuckenberga „Opisanije Bessarabskoj obłasti“).

Bessenofalva, ob. Beszenowa.

Bestercz, ob. Bańska Bystrzyca.

Bestroski, os. leśna, pow. wschowski, niem. Ohnesorge.

Bestużewo, wś, pow. zadoński, gub. woroneska, między Zadońskiem a Woroneżem, st. p.

Bestwin, wieś, pow. krotoszyński, należy do klucza baszkowskiego; 52 dm., 370 mk., 142 ew., 228 kat., 111 analf. Na początku XVI wieku była własnością Bnińskich, następnie Karnkowskich, z ktorych pochodził prymas Stanisław Karnkowski, później Konarskich, Zborowskich, nareszcie dostała się w XVII w. Sieniutom. Odtąd miała tych samych właścicieli co dobra baszkowskie. M. St.

Bestwina i Bestwinka (z Kaniowem bestwińskim i Głębinowem), wsie, pow. bialski w Galicyi, 3456 n. a. morgów rozl., 366 domów, 2323 dusz; parafia w B. dek. bialskiego (3496 dusz) erygowana w r. 1100; kościół parafialny poświęcony w r. 1632 przez Tomasza Oborskiego; bisk. leodycejskiego, sufr. krakowskiego; szkoła ludowa dwuklasowa, st. p., gorzelnia, obszar dworski należy do majoratu arcyks. Albrechta, feldmarszałka wojsk austryackich. Leży na granicy Szląska austryackiego, blisko kolei żelaznej. M. M.

Bestwiny, pow. nowo-miński, gm. Siennica, par. Lipno.

Beszcz, wś, pow. krakowski, par. Kraków, o 5 kil. od Krakowa, własność gminy tego miasta.

Beszków, wś, pow. radomski, gm. Rogów, par. Jastrząb.

Besznica, folwark przy granicy Prus, w pow. rypińskim, gm. Dzierzno, par. Lubowidz, własność Czapskich, powierzchni 180 morg, w tem gruntu ornego 120 morg.; liczy 12 mk., 2 dm., na terytoryum tego folwarku znajduje się posterunek straży pogranicznej.

Besznica, kol., pow. brodnicki, par. Górzno.

Beszowa, Bęszowa, Banszowa, wś rządowa, pow. stopnicki, gm. Oleśnica, par. Beszowa. Dawne województwo sandomierskie, pow. wi-