Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/517

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

जालो. 12 ऑगस्ट 1976 ह्या दिसा सदानंदाचार्य स्वामीन समाधी घेतकच मठाची वेवस्था श्री ब्रह्मानंद स्वामीकडेन आयली. गोंयच्या समाजाक मार्गदर्शन करून तांच्या प्रबोधनांतल्यान कुड्डी श्रध्दा, बुवाबाजी, व्यसनां पयस करपाचें मोलादीक कार्य ताणें केलें. सोंपी शिकवण तितलेंच सोपें तिचें आचरण आनी तळागाळांतल्या लोकांक प्रिय असो भक्तीमार्ग, जातीविरयत असो दिक्षा अधिकार ह्या सगळ्यांक लागून ह्या संप्रदायाचे अनुयायी गोंयभर दिसतात.

ह्या संप्रदायाची तपोवन ही आनीक एक वास्तू कुंडयच्या पठाराचेर साकार जाता. हांगाच्या संप्रदायाचे विविध कार्यक्रम व्हड प्रमाणांत कार्यरत करपाचो जाळवणदारांचो संकल्प आसा.

== == मडकयकार, खुशाली रामा : ==(जल्म :12 जुलय 1928, धाकटें भाट दोंगरी, तिसवाडी – गोंय). गोंयचो सुटकेझुजारी. 1952-1956 ह्या काळांत तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. उपरांत ‘गोवा लिबरेशन आर्मी’ हे संघटनेचो वांगडी जालो. सुटके चळवळीच्या काळांत तो भौशिक जाग्यांनी तिरंगी बावटे लावप, पत्रकां वाटंप, भूंयगत वावुरप्यांखातीर शिबीरां आयोजित करप, पत्रकां लावप असलीं कामां करतालो. 18 मे 1955 ह्या दिसा पोलीस ताका धरपाक येतकच तो दोडामार्गाक वचून लिपलो. सुटकेझुजारी ना. ग. गोरे आनी सेनापती बापट हांच्या मार्गदर्शनाखाल दिवचल हांगा जाल्ल्या सामुहिक सत्याग्रहांत ताणें वांटो घेतिल्लो. तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो, खूब मार दिलो आनी हेर सुटके झुजाऱ्यांवांगडा कॅसरलोक हांगा धाडलो. फुडें तो परतो गोंयांत येवन पुर्तुगेजांआड भूंयगत वावरांनी वांटो घेवंक लागलो. 23 मार्च 1956 ह्या दिसा ताका पोलिसांनी परत अटक केली. तशेंच ताचेकडेन आशिल्लें चळवळीचें साहित्य जप्त केलें. ताका सात म्हयने पणजे पोलीस ठाण्यांत दवरलो. उपरांत 17 ऑक्टोबर 1956 ह्या दिसा ताका प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून आठ वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. 1959त सगळ्या सुटके झुजाऱ्यांची जेन्ना सुटका जाली तेन्ना ताचीय बंदखणींतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

== मडकयकार, मुकुंदशेट : == (जल्म म्हापशें). गोंयचो नामनेचो पेटीवादक. ताणें मराठींतल्यान शिक्षण घेतलें. उपरांत पुर्तुगेज शिक्षण चालू आसतना ताका पेटयेचेर बोटां चलोवपाचो नाद जडलो. तेन्नाच नामनेचो तबलावादक दत्तारामजी नानोडकर, खांपो पेटीवादक मधुकर पेडणेकर तशेंच मोहनलाल रामनाथकर आनी सखाराम बापू बरवे हांचें मार्गदर्शन ताका मेळ्ळें. तशेंच स्वरांचें गिन्यान आनी साथीशास्त्रांतल्यो कांय बारीकसाणीय ताणें आत्मसात केल्यो. गायकाच्या आवाजाची तशातशी पेटयेर नक्कल करप ही मुकुंदाची खासीयत आशिल्ली. ताणें नामनेच्या गायकांक पेटीवादनाची साथ केल्या.

मडगांव :

गोंय राज्यांतलें एक म्हत्वाचें शार आनी सालसेत तालुक्याचें शासकीय केंद्र. हें शार सालसेत (साश्ट) तालुक्याच्या मध्यभागार आसून ताचे भोंवतणी वेळ्ळी, कुडतरे, राय, राशोल आनी चिंचोणें हे वाठार आसात. कोंकण रेल्वेमार्गावयलें मडगांव हें एक मुखेल शार आसा. तशेंच राश्ट्रीय महामार्ग 17 हो ह्या वाठारांतल्यान पासार जाला. पुर्तुगेज काळासावन प्रसिध्दी लाबिल्ली व्हड बाजारपेठ हाका लागूनय ह्या शाराक खूब म्हत्व आसा.

परशुरामाविशींच्या आख्यायिकांनी मठग्रमाचो (मडगांवचो) उल्लेख मेळटा. हिंदू आनी मुसलमान राजकर्त्यांच्या तेंपारूय ह्या वाठाराक खूब म्हत्त्व आशिल्लें. हिंदू परंपरेप्रमाण आर्यलोक जेन्ना गोंयांत पावले, तेन्ना तांणी मडगांवांत आपलो राबितो केल्लो आनी थंयच तांणी आपलो मुखेल मठ उबारिल्लो. उपरांत वैदिक शिक्षण घेवपाखातीर थंय भोंवतणच्या आनी हेर वाठारांतल्यान साबार ब्राह्मण येवपाक लागले. त्या ब्राह्मणांक रावपाखातीर त्या गांवांत खुबूच मठ बांदिल्ले. त्या मठांक लागून उपरांत त्या गांवांक मठग्राम म्हणूंक लागले. पुर्तुगेज गोंयांत पावचेआदीं ह्या गांवाची मठग्राम म्हणूनच नामना आशिल्ली. मडगांव हें उपरांत त्या नांवाचो जाल्लो अपभ्रंश.

पुर्तुगेजांनी 1543 त बार्देस आनी साश्ट म्हाल आपल्या शेकातळा व्हेले, तेन्ना मडगांवांत कांय व्हड वाडे आनी जायतीं सोबीत देवळां आशिल्लीं. तातूंत दामोदर, चंद्रनाथ, नारायण-पतूरदे, चामुंडेश्र्वरी, सांतेरी, माकाजी, महिषासूरमर्दीनी, मुळवीर, भगवती, गोवेश्र्वर, महालक्ष्मी,