दुसऱ्या म्हाझुजाच्या निमाणेकडेन ब्रिटनांत मजूर प७ सत्तेर आयलो. नव्या सरकारान काँग्रेस आनी मुस्लिम लीगच्या मतांचेर विचार करुन हिंदुस्थानाक जातातितलें बेगीन स्वातंत्र दिवपाचें थरयल्लें. हो जोखमीचो वावर पूराय करपाखातीर सजूर सरकारान लॉर्ड माउंटबॅटन हाची व्हायसरॉय म्हूण नेमणूक केल्ली. माउंटबॅटन हाणें हिंदुस्थानांतल्या सगळ्या घडणुकांचो अभ्यास करुन, हिंदुस्थान फाळणेची येवजण तयार केली. सुरवेक काँग्रेस आनी मुस्लिम लीगच्या नेत्यांभितर फाळणेच्या प्रस्नावयल्यान व्हड वाद जालो. पूण निमाणेकडेन माउंटबॅन हाचे मध्यस्थीन भारत आनी पाकिस्तान अशी हिंदुस्थानीची फाळणी जाली. अस्तंत पाकिस्तानांत सिंध, अस्तंत पंजाब, बलुचिस्थान आनी वायव्य शिमेलागशिल्ल्या प्रांतांचो आस्पाव आशिल्लो तर उदेंत पाकिस्तानांत उदेंत बंगालचो आस्पाव आशिल्लो. हिंदुस्थानाचे हेर प्रदेश मेळून १५ ऑगस्ट १९४७ दिसा भारत देश तयार जालो. पंडित जवाहरलाल नेहरु हो स्वतंत्र भारताचो पयलो प्रधानमंत्री जालो.
ब्रिटीश सरकारान संसदेत चड मत आशिल्ल्या काँग्रेस पक्षाच्या हातांत सत्ता सोंपयली. १५ ऑगस्ट १९४७ दिसासावन सुरवेचो कांय तेंप हिंदुस्थानाचें शासन १९३५ च्या कायद्यावरवीं चलतालें. पूण स्वातंत्र्या उपरांत गव्हर्नर जनरलचें चडशे अधिकारी मंत्रीमंडळाकडेन सोंपयले. १९४६ त अप्रत्यक्षपणान वेंचून काडिल्ली संविधान समिती, हीच भारताची संसद म्हूण वावुरताली आनी मंत्रीमंडळ तिका जापसालदार रावूंक लागलें.
स्वातंत्र्या उपरांतचो इतिहासः भारत देश अस्तित्वांत आयल्याउपरांत शासनकर्त्यांच्या मुखार त्या वेळार साबार प्रस्न उबे आशिल्ले. तातुंतले चड म्हत्वाचे म्हळ्यारः १) फाळणेक लागून निर्माण जाल्लो निर्वासितांचो प्रस्न, २) संस्थानांचें भारतांत विलीनीकरण, ३)काश्मीर प्रस्नावयल्यान निर्माण जाल्लो भारत-पाकिस्तान वाद, ४) नव्या राश्ट्राखातीर नवें सविधान तयार करप.
हिंदुस्थानाची फाळणी जाल्याउपरांत पाकिस्तानांत आशिल्ल्या हिंदू लोकांत तशेंच भारताच्या वायव्य आनी ईशान्य भागांनी रावपी मुसलमान लोकांच्या मनांत असुरक्षिततायेची भावना निर्माण जाली. तेचपरी फाळणी जावचे पयलीं बंगालांत आनी फाळणी उपरांत पंजाबांत जातीय दंगली जावन खूब मनीस हानी तशी वीत्त हानी जाल्ली. हाका लागून बंगाल आनी पाकिस्तानांतल्यान लाखांनी हिंदुचे चोमे भारतांत योवपाक लागले. वायव्य आनी ईशान्य शिमेवयले हजारांनी मुसलमान लोक भारत सोडून पाकिस्तानांत वचूंक लागले. ह्या निर्वासितांची रावपाची जेवणाची आनी उपरांत तांचें पुनर्वसन करपाची तजवीज भारत सरकारा कडसून जाली.
संस्थानांचें विनीनीकरणः ब्रिटीश सरकाराच्या काळांत भारतांत ल्हान ल्हान अशा सुमार ५९० संस्थानांचो आस्पाव आशिल्लो. ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीची सत्ता भारतांत घट्ट जाल्याउपरांत कंपनीन राज्यविस्ताराचें धोरण आपणायल्लें. पूण १८५७ च्या लढ्याउपरांत राज्यविस्ताराचें धोरण तांणी सोडून दिल्लें. १८५७ उपरांत मेरेन जीं राज्यां स्वतंत्र उरिल्लीं तांकां भारतीय संस्थानां अशे म्हण्टात. हिंदुस्थानाची फाळणी जावपाचें थरलें तेन्ना ब्रिटीश सरकारान संस्थानिकांची स्थिती 'जैसे थे', म्हळ्यार तांका जाय जाल्यार स्वतंत्र रावप ना जाल्यार भारतांत वा पाकिस्तान देशांत विलीन जावप हो पर्याय दवरलो. बलुचीस्तान वायव्य सरहद् प्रांत, अस्तंत पंजाब आनी सिंध हीं पाकिस्तान क्षेत्रांतलीं संस्थानां पाकिस्तानांत विलीन जातलीं हें स्पश्ट जाल्लें. पूण त्रिपुरा-कूचबिहार, अस्तंत-वायव्य शिमेवयलीं जोधपूर, बिकानेर, जैसलमीर उत्तर शिमेवयलीं जम्मू-काश्मीर ह्या पाकिस्तानाक तेंकून आशिल्ल्या संस्थानांचो भारतांत कसो आस्पाव करुन घेवप हो कठीण असो प्रस्न भारताच्या फुडाऱ्यांमुखार आशिल्लो. हो प्रस्न सोडोवपाखातीर मध्यवर्ती सरकाराचे गृहमंत्री सरदार वल्लभभाई पटेल हाच्या फुडारपणाखाला एक खाशेलें खातें निर्माण केलें. सरदार पटेल हाणें साबार संस्थानिकांक विस्वासांत घेवन आनी कांय कडेन बळाचो वापर करुन, १५ ऑगस्ट १९४७ दिसा मेरेन चडशा संस्थानांचो भारतांत आस्पाव केलो. ह्या वावरांत पी. व्ही. मेनन हाचोय वांटो म्हत्वाचो आसा. संस्थानिकांचे खाशेले हक्क, तांचे तनखे, तांच्या संरक्षणाची हमी आनी हेर सवलती भारत सरकारान घतल्यो. सुरवेक जम्मू-काश्मीरच्या वारसदार-राजान स्वतंत्र रावपूच पसंत केलें. पूण पाकिस्तानाच्या घूसखोरांनी काश्मिरच्या वायव्य प्रांतांत हल्लो सुरु केलो, तेन्ना राजान भारताचो आदार मागलो. हाका लागून भारत सरकाराक थंय सैन्य धाडचें पडलें. उपरांत राजान जम्मू-काश्मीर भारतांत विलिनीकरण करपाचो निर्णय घेतलो. जुनागड आनी हैद्राबाद हीं संस्थानां भारताच्या मध्य भागार आशिल्लीं. पूण तांचे राज्यकर्ते मुसलमान आशिल्ल्यान तांणी आपलीं संस्थानां भारतांत विलीन करपाक न्हयकार दिलो. हांगाची जनता चडशी हिंदू आशिल्ल्यान, तांणी नवाबांआड चळवळ सुरु केली. उपरांत सैनिकी आनी पुलीस कारवाय करुन हीं दोनूय संस्थानां भारत सरकारान खालसा करुन भारतांत विलीन केलीं.
संघराज्यांची फेररचणूकः भारताक स्वातंत्र्य मेळ्ळ्या उपरांत सुरवेक संघराज्यात्मक वेवस्था १९३५ कायद्याचेर आदारीत आशिल्ली. पूण संस्थानांचें भारतांत विलीनीकरण जाल्याउपरांत जाल्याउपरांत चार तरांचीं राज्यां निर्माण जालीं. आसाम, बिहार, मुंबय, मध्य प्रदेश, मद्रास, ओरिसा, पंजाब, संयुक्त प्रांत आनी उदेंत बंगाल ह्या प्रांतांचो आस्पाव 'अ' गटांत जालो. पयलीं संस्थानाच्या रुपांत आशिल्ल्या राज्यांचो 'ब' गटांत आस्पाव जालो. हातूंत हैदराबाद, जम्मू-काश्मीर, मध्य भारत, म्हैसूर आनी पतियाळा संघ हांचो आस्पाव आशिल्लो. मणिपूर, कच्छ, हिमाचल प्रदेश, विंध्य प्रदेश, त्रिपुरा, अजमेर, भोपाळ, दिल्ली, विलासपूर, कुर्ग ह्या राज्यांचो 'क' गटांत तर अंदमान-निकोबार जुव्यांचो 'ड' गटांत आस्पाव केलो.
