Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/377

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आसात. छत्री भामटा लोकांदीं उत्तरेकडल्यो चालीरिती दिसतात. हे उपजातींत राजपूत उपजातींचीं नांवां आसात. देखीकः बडगूजर, चौहान, भट्टी, गहलोत, कछवा. ताचें शरीररचनेवयल्यान, रंगावयल्यान तशेंच हिंदी, मराठी आनी गुजराती उतरांचे भरसणेक लागून हे लोक रजपूत कुळापसून आयल्यात तशेंच गुजरातांतल्यान महाराष्ट्रांत स्थायीक जाल्यात अशें दिसता. मराठी प्रदेशांतल्या भामट्यांक 'भामटी' म्हण्टात. हे उपजातींतलीं मुखेल आडनांवां गुडेकर, बेलखाडे, कावठी अशीं आसात.

भामटा जातींत उच्च आनी मध्यम जातींतले हिंदू लेगीत आसात. भामटा जाल्ले लोक हेर जातींतल्या लोकांक लेगीत धर्मीक विधी करुन आपले जातींत घेतात. पयली जातीची जमात करुन सगळ्यांची परवानगी घेवंची पडटा. प्रवेश फी म्हणून १५ ते २५ रुपया दिवंचे पडटात. नव्या मनशाक न्हाणोवन नवे कपडे दितात. जाण्टो भामटो मनीस ताच्या तोंडांत हळद आनी साकरेची चिमटी घालतकच सगळे जेवता. खंयचोय एक मनीस ताका आपली चली दिता आनी नवें आडनांव दिता. अशे तरेन नव्या भामट्याक आपले जातींत आस्पावन घेतात.

बहिरोबा, भवानी, खंडोबा, मरीआई, म्हसोबा, वोताळ आनी यल्लम्मा ह्या देवांक भामटे लोक भजतात. कांय सुवातांनी जनावरांक बळी दिवपाचीय चाल आसा. अक्कलकोटालागीं कोनाळ ह्या गांवांत तांची देवी आसा. थंय सगळे भामटे लोक यात्रेखातीर जमतात.

ह्या लोकांमदीं सगोत्र वा एकाच आडनांवाच्या लोकांभितर लग्नां करिनात. व्हंकलेच्या बापोलयाक ५० रुपया वधूमूल्य दिवपाची चाल आसा. तशेंच १०० ते २०० रुपया तिच्या आवय-बापायक दितात. हांचेभितर विधवेक लग्न जावपाक मेळटा. घटस्फोट दिवपाचीय चाल आसा. तांचे वस्तींत सगळ्यांत जाण्टो मनीस तांचो मुखेली आसता. ताका पाटील, तालमड, तालदरु वा कट्टिमनी म्हण्टात. तो जातींतलीं सगळीं झगडीं सोडयटा.

हे लोक मडें पुरतात वा लासतात. उपरांत म्हाळ करुन ज्ञातिजेवण घालतात.

भारः खंयच्याय दैवताचो वा तत्सम विभुतीचो आंगांत संचार जावप हाकाच भार येवप अशें म्हण्टात. भार आयिल्ल्या मनशाच्या तोंडांतल्यान ताच्या आंगांत संचारिल्लें दैवत उलयता, आशिर्वाद वा शाप दिता, तशेंच सुचोवणी करता, भूत-भविश सांगता अशें मानतात.

भार आयिल्लो मनीस भाराच्या काळांत सादारण मनशापरस वेगळो पूण आंगांत संचारिल्ल्या दैवताच्या स्वभावाक धरुन वागिल्लो दिसता. बरेच कडेन ग्रामदेवतेच्या आवारांत पुजाऱ्याचेर भार येता आनी तो गावकारांची अवर्शणापसून राखण करता. कांयकडेन गरज पडटा तेन्ना थरोवन भार हाडपाची प्रथा आसा. थरावीक कुडीचेर थरावीक भार येता हें वंशपरंपरागत आसता. गोंयांत दसऱ्याक, शिगम्याक, होळयेक, धुळवडीक आनी तत्सम उत्सवांनी थारोवन भार काडपाची प्रथा आसा. ह्या भारांकडसून आशिर्वाद घेवन फुडली कार्यावळ चलोवप जाता.

अवसर आयिल्ली व्यक्ती कांयकडेन जळटे इंगळे हातांत घेवप, सळसळीत तेलांत वडे काडप, आपल्या हातान तकली खेचून घेवप अशे तरेंची असामान्या कामां करता.

पूरक नोंदः गडे.

भारतः दक्षिण आशिया खंडांतलो एक देश. गोलार्धाचे उत्तरेक आशिल्लो हो देश, विषुववृत्ताचे उत्तरेक सुमार ८°४′ ते ३७°६′ अक्षांश आनी ६८°७′ ते ९७°२५′ उदेंत रेखांश अलसो पातळिल्लो आसा. क्षेत्रफळ ३२, ८७, २६३ चौ. किमी. देशाची उत्तर-दक्षिण लांबाय सु ३,२१४ किमी. आनी उदेंत- अस्तंत रुंदाय सु. २,९३३ किमी. आसा. भारताची भूंयशीम १५,२०० किमी. आसून वट्ट दर्यादेग सुमार ७५,१६६ किमी. (अंदमान-निकोबर द्वीपसमूह आनी लक्षद्वीप जुमवो मेळून) आसा. हो देश उत्तरेक हिमान भरिल्ल्या हिमालय पर्वतांसावन दक्षिणेक कन्याकुमारीमेरेन आनी अस्तंतेक गुजरातसावन उदेंतेक अरुणाचल मेरेन विस्तारिल्लो आसा. उत्तरेक हिमालय पर्वतांनी आनी हेर दिकांनी अरबी दर्या, बिंदी म्हासागर तशेंच बंगालची खाडी ह्या दर्यांनी भारताक आशिया खंडासावन वेगळो केला. हो देश उत्तर आनी दक्षिणेक अशीर आसून मध्य भागर रुंद आसा. भारताचे वायव्येक अफगाणिस्तान आनी पाकिस्तान; उत्तरेक चीन, नेपाळ आनी भूतान, उदेंतेक ब्रम्हदेश (मियानमार) आनी बांगला देश आनी दक्षिणेक श्रीलंका हे देश आसात. तशेंच देशाचे उदेंतेक बंगालचो उपसागर, दक्षिणेक दिंदी म्हासागर आनी अस्तंतेक अरबी दर्या आसा.

भारत हो सगळ्यांत पोरनी आनी गिरेस्त संस्कृताय आशिल्लो देश. १५ ऑगस्ट १९४७ ह्या दिसा देशाची भारत-पाकिस्तान अशी फाळणी जाली, तो मेरेन ह्या देशाक हिंदुस्थान अशें म्हण्टाले. सद्या भारत देश शेतवड मळार स्वयंपूर्ण आसून उद्देगीक मळार भारताचो संवसारांत धावो आंकडो लागता. भारताची लोकसंख्या ८४,३९,३०,८६१ (१९९१) आसून, लोकसंख्योचो बाबतींत रशिया, ब्राझील, कॅनडा, अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां, ऑस्ट्रेलिया आनी चीनासकल सातवो आंकडो लागता. वाघ (Royal Bengal Tiger) हो भारताचो राश्ट्रीय प्राणी जाल्यार, मोर हें राश्ट्रीय सवणें आनी कमळ हें राश्ट्रीय फूल आसा.