Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/852

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

सगळ्यो प्रक्रिया (ग्लुकोज->अल्कोहोल_>कार्बन डाय-ऑक्सायड+उदक)घडोवन हाडटात,अशें पाश्चर (१८२२-९५) हाणें दाखयलें.हाका लागून प्राणी आनी वनस्पत हांचेमदलीं विंगड विंगड एनझाइम्स सोदपाचे यत्न सुरू जाले.समनर आनी नॉर्थप हांणी कांय एञ्झाइम्स स्फाटिकरूपांत मेळोवपांत येस मेळ्यलें.सैमांत सांपडपी कार्बोहाइड्रेट,प्रथिनां,अॅमिन अम्ल आनी प्यूरिन्स हांचे संरचनेविशीं एमील फिशर हाणें बरीच म्हायती उजवाडाक हाडली.१८५०-९० ह्या काळांत बऱ्याच शास्त्रज्ञांनी पाचक,रस,रगत आनी मूत हेविशीं म्हायती एकठांय केली. १९०२ त,स्टार्लिंग हाणें 'सिक्रेटीन' ह्या हॉर्मोनचो सोद लायलो आनी उपरांत जीवरसायनाशास्त्राच्या पध्दतशीर अभ्यासाक सुरवात जाली.१९२६ त सन्नर हाणें पयले फावट 'युरिज'ह्या एञ्झाइमाचें स्फटिकीकरण केलें आनी तें एक प्रधिन,अशें सिध्द केलें.वॉरबर्ग आनी हेरांनी केल्ल्या खोल अभ्यासाक लागून हायड्रोजन आनी इलेक्ट्रॉनचे जीवशास्त्रीय ऑक्सिडेशन कशें जाता,हें समजून आयलें.केनेडी आनी लेहनिगर (१९४८-१९५०)हांणी सायट्रीक अम्ल आवर्तन,मेद अम्ल ऑक्सिडेशन आनी ऑक्सिडेटीव्ह फोस्फोरायलेश (ए.टी.पी.जावपाची पध्दत)मायटोकोन्ड्रियांत (mitochondria-पेशीचो एक वांटो)जाता म्हणपाचें दाखयलें.केण्डाल आनी पिन्कस हांणी हॉर्मोनच्या जीवरसायनाशास्त्रांत मोलादीक वावर केलो.१९५० सावन फुडें शरीरक्रियाविज्ञान आनी वैजकीशास्त्राच्या मळार जीवरसायनशास्त्रज्ञांनी बरोच वावर करून त्या शास्त्राक म्हत्व मेळोवन दिलें. जैव विज्ञानाच्या मळार संशोधन करपाखातीर जीवरसायनशास्त्राक बरोच वाव आसा.जीवशास्त्रांतल्या बऱ्याच मुळाव्या मळांचेर जीवरसायनाशास्त्रांत संशोधन जालां.पेशी आनी जीव हांचेमदलो फरक,जीवाची उत्पत्ती आनी उत्क्रांती,वर्तन स्मरण आविश्कार आनी मनशाचे रोग ह्या सगळ्या गजालींनी जीवशास्त्रीय पध्दत वापरून बरेंच संशोधन जालां. जीवशास्त्रीय पध्दतीखातीर अघयावत आनी आर्विल्ल्या उपकरणांची गरज आसता.देखीक-फोटोइलेक्ट्रीक कॅलोरीमीटर,स्पॅक्टोफोटोमीटर,इन्फ्रा-रेड स्पॅक्टोमीटर,अल्ट्रासेंट्रीफ्यूज आनी हेर तरेकवार सेंट्रीफ्यूज,क्ष-किर्ण डिफ्रॅक्शन उपकरण.हातूंत (chromatography)आनी विघुत निस्सरण (electrophorati)तंत्र हंचोय वापर जाता.निदानिय (clinical)जीवशास्त्रप्रयोगशाळांनी व्यापक धर्तेचेर जीवरसायनशास्त्राचे प्रयोग जातात. जीवरसायनशास्त्राच्यो बऱ्योच शाखा आसात.त्यो सादारणपणान अशे तरेन वांटून घालतात. अ)सादारण जीवरसायनाशास्त्र:हातूंत मनशाचे कुडींत जावपी जीवरसायनीक प्रक्रियांचो मुळावो अभ्यास जाता. ब)मनशाचें जीवरसायनशास्त्र:हातूंत मनशाचे कुडींत जावपी जीवरसायनीक प्रक्रियांचो अभ्यास जाता.हाचीं दोन वेगवेगळीं तासां आसात- १.मनशाचे भलायकेंतलें जिवरसायनाशास्त्र:हाका पयलीं शरीरक्रियाविज्ञानीक रसायनशास्त्र अशें म्हण्टाले. २.मनशाच्या दुयेंसाविशींचें जीवरसायनशास्त्र:सादारणपणान ह्या विशयाक निदानिय जीवशास्त्र अशें म्हण्टात.(पयलीं हाका विकारविज्ञानीय रसायनशास्त्र म्हण्टाले). हॉस्पिटलांत निदानीय जीवशास्त्रीय प्रयोगशाळा आसता,ज्या जाग्यार रोगाचें निदान करपाखातीर रगत,मूत आनी हेर जीवशास्त्रीय द्रावांची परीक्षा जाता. ३.हेर कांय शाखा आनी उपशाखा अश्यो:जीवशास्त्रीय जननिकी+genetics हातूंत जीवशास्त्रीय अभियांत्रिकीचो आस्पाव जाता);वनस्पती जीवशास्त्र;शेतकी जीवशास्त्र;वखदी (pharmaceuticua) आनी वैजकी जीवरसायनशास्त्र;विखारी (toxic)द्रव्यांचें जीवरसायनशास्त्र;पर्यावरण जीवशास्त्र;उद्देगीक जीवशास्त्र आदी. अन्न पदार्थचें जीवरसायनशास्त्रीय पध्दतीन विश्लेशण करून खावपाच्या सगळ्या पदार्थांचो रसायनीक प्रकार सोदप शक्य जालां.'इंडियन काउन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च'हे संस्थेन अन्नपदार्थांविशीं म्हायती दिवपी एक पुस्तिका उजवाडाक हाडल्या.जीवरसायनशास्त्रीय तंत्रशास्त्र वापरून जीवसत्वां,हॉर्मोन्स आनी हेर म्हत्वाचे पदार्थ मेळोवप शक्य जालां. शरीसक्रियाविज्ञान,वैजकशास्त्र,वखदक्रियाविज्ञान (pharmacology),सूक्ष्मजीवशास्त्र,रसायनीक अभियांत्रिकी ह्या विशयांच्या अभ्यासांत जीवरसायनशास्त्राचो मोलादीक पालव मेळटा. जीवरसायनशास्त्र विशयांतले कांय नामनेचे शास्त्रज्ञ अशे:विल्स्टॅटर,स्टोल,हिल,कॉल्विन,आनॉन,पावलिंग,कोरे,झॅनचीक,चारग्राफ,डेव्हिडसन,लिनन. जीवरसायनशास्त्राविशीं संवसारभर विंगड विंगड गजालींचेर उजवाड घालपी कितलींशींच नेमाळीं उजवाडाक येतात.हातूंतलीं कांय मुखेल अशीं:'बायोकेमिकल जर्नल', 'अॅनॅलिटीकल बायोकेमिस्ट्री', 'जर्नल ऑफ बायोलोजिकल केमिस्ट्री', 'बायोकॅमिस्ट्री', 'जर्नल ऑफ मॉलीक्युलर बायोलॉजी', 'जर्नल ऑफ हिस्टोकेमिस्ट्री', 'मॅथड्स ऑफ बायोकॅमिकल अॅनॅलिसीस', 'आर्कायव्हज ऑफ बायोकेमिस्ट्री अॅंड बायोफिजिक्स', 'इंडियन जर्नल ऑफ बायोकेमिस्ट्री', 'जर्नल ऑफ न्यूरोकेमिस्ट्री' आदी.हेभायर बरींच वर्सुकी नेमाळींय ह्या विशयाचेर उजवाडाक येतात. भारतांत सद्या जीवरसायनशास्त्राचेर बरेच जाण संशोधन आनी अभ्यास करतात.डॉ.हरगोविंद खोराना (*)ह्या मूळ भारतीय शास्त्रज्ञाक ताच्या जीवरसायनशास्त्राच्या वावराक लागून शरीरक्रियाविज्ञान आनी वैजकी विशयांचें नोबेल इनाम फाव जालां.सर्गेस्त डॉ.श्रीनिवासया हाणेंय संवसारभर नामना मेळयल्या.हेभायर कांय मुखेल भारतीय शास्त्रज्ञ अशे-डॉ.रामचंद्रन,डॉ.वकील,डॉ.श्रीनिवासन,डॉ.कृष्णन,डॉ.गोपालन,डॉ.जी.पी.तलवार. गोंयांत ह्या विशयाचेर गोंय वैजकी महाविद्यालय आनी पदव्युत्तर पांवड्याचेर शिक्षण मेळटा. -डॉ.व्ही.एस.चित्रे

जुगार:दैवाचेर भरवसो दवरून,कश्टाबगर मेळपी आयते अर्थीक येणावळीचे आशेन वेव्हार करता,त्या वेव्हाराक 'जुगार' म्हण्टात. ऋग्वेदांत जुगाऱ्याच्या नादाचें आनी पश्चत्तापाचें वर्णन आसा.भारतांत सिंधू संस्कृतींतूय घुत खेळप प्रचलित आसूंक जाय.ह्या विशयाचेर संस्कृत भाशेन ग्रंथ आसात.आचार्य शूलपाणी हाचो 'चतुरंगदीपिका' हो घुतावयलो एक नामनेचो ग्रंथ आसा.पारंपारिक नदरेन भारतांत शंकराक घुताचो प्रवर्तक अशें मानतात.कांय जाणांच्या मताप्रामाण घुताक लागून उदारपणा वाडटा आनी सुखदुख्खांत समवृत्तीन रावपाचें शिक्षण मेळटा.घुत खेळप वायट आसा,अशी कल्पना ऋग्वेदकाळासावन दिसून येता.भारतीय धर्मशास्त्रांत घुत म्हळ्यार ख्यास्त करपाक फाव अशें महापातक मानलां.मनून घुताचो अठरा व्यसनांनी उल्लेख केला.दुस्मानकाय निर्माण जावंक शकता म्हूण करमणुकीखातीर लेगीत घुत खेळचें न्हय,अशें मनून सांगलां.पूर्विल्ल्या भारतांत घुतसभा आसताल्यो.राजे लोक थंय जुगार खेळपाक येवपी लोकांकडल्यान कर घेताले.जुगारान जिखिल्ल्या द्रव्यांतूय राजाचो वांटो आसतालो.जे हो वांटो चुकयताले वा बुडयताले,तांकां डाग दिवपाची वा राज्याभायर हद्दपार करपाची कडक ख्यास्त जाताली.चोर-दरोडेखोरांक हें व्यसन मोट्या प्रमाणांत आशिल्ल्यान राजाक तांचे विशींची म्हायती घुतघरांतल्यानूच मेळ्टाली. पूर्विल्ल्या काळांत कांय धर्मीक मानिल्ल्या संकेतांक जुगार्राचेंच रूप आशिल्लें.हिब्रू लोक देवाफुडें चिटयो घालून जो निर्ण्य य्र्ता,तो देवान दिल्लो निर्णय आसा,अशें मानताले.गोंयांत अजूनूय देवाक कौल