आकारमान लघुकरण:लोह धातुकांतल्या समृध्दीकरणांतली ही पयली अवस्था. हातूंत वेगवेगळ्या चुरडपाच्या आनी दळपाच्या क्रियांचो आस्पाव जाता. खणींतल्यान काडिल्लें धीतुक प्रचंड ठोकळ्यांसावन सूक्ष्म कणांमेरेनच्या वेगवेगळ्या आकारमानांचें आसता आनी तातूंत फातर आनी लोखणाचें कमी प्रमाण आशिल्लीं कांय द्रव्यां आसतात.दृक परिक्षण आनी वेगळेंकरण करतकच क्रमाक्रमान चाळणक्रिया करुन चिखलाचें प्रमाण कमी करतात. ताकालागून धातुकाचें आकारमान प्रमाणभूत विनिर्देशाइतलें उणें आसता.
संमिश्रण:वेगवेगळ्या गुणधर्मांचीं धातुकां वेगवेगळ्या खाणींतल्यान काडून उडयतकच संमिश्रण करुं येता. ह्या दोनूय पद्दतींत धातुकाच्यो राशी आडव्या थरांत रचतात.दर एका थराक स्वताचे वेगळे गुणधर्म आसतात. हातुंतल्यान धातुक काडून घेवपाखातीर एका दाताळ्यान राशीचो उबो भेद करतात आनी ताणें धातुक वाहक पट्ट्याचेर काडून घेतात.
धुवप:हातूंत उदकाचो उपेग करुन धातुकांतले रेंवेचे आनी मातयेचे कण उदकांत संधारित (लोंबकळपी स्थितींत) करतात आनी धुलाई यंत्रांतल्यान भायर व्हांवोवन व्हरतात.हातुंतलें जड धातुक तशाक बसता. धातुकाच्या प्रकाराप्रमाण आनीक थळावे बाबीप्रमाण जायत्या प्रकाराचीं धुलाई यंत्रां वापरांत आसात.
जड माध्यमावरवीं विलगीकरण:धातुकांतल्या घटकाच्या खाशेल्या गुरुत्वातलो सापेक्ष फरकांचो उपेग करपीन एक चड सुविकसीत पद्दत १९३७च्या सुमाराक वापरांत आयली. हातूंत आर्यन ऑक्सायड आनी सगळ्यांत सामान्य मलद्रव्य खनिज (सिलिका) हांचे मदीं खाशेलो गुरुत्व आशिल्लो जड द्रव वापरतात. हलकीं मलद्रव्यां द्रव्याच्या वयर तरंगतात आनी जड आशिल्लीं धीतुकां बुडटात.
प्लवन क्रिया:संकेंद्रणाचे हे क्रियेंत धातुक बारीक दळप गरजेचें आसता. बारीक दळिल्लें धातुक संघरित केल्ल्या द्रव्यांत योग्य रसायनां घालून बोमाड्याची एक प्रणाची तयार करतात.त तेन्ना धातुकांतलीं मलद्रव्यां वा खनिज बोमाड्याकडेन वेंचिकप्रमाण आकर्शित जातात आनी प्रणाचींतल्यान काडून घेवप जातात.
चुंबकीय विलगीकरण:मँग्नेटायटच्या मलद्रव्यापसून चुंबकीय विलगीकरण करपाची पद्दत ही समृध्दीकरणाची सगळ्यांत सोंपी पद्दत आसा.
भाजप:ही क्रिया सजल ऑक्सायडां धातुकां (लिमोनायट) आनी कार्बोनेट धातुकां (सिडेरायट) हांचे गुणधर्म बदलपाखातीर वापरतात. भाजपाचे क्रियेचो उपेग धातुकांतलें उदक काडून उडोवपाखातीर करतात.धातुकांत आशिल्लें गंधक, रेंव, माती काडून उडोवपाखातीर हे भाजणेचो बरो उपेग जाता.
संपिंडीकरण:झोतभट्टेखातीर धातुक तयार करपाची ही निमणी क्रिया. तापपिंडन गुलिका वा गुठल्यो, वा ठोकळे तयार करप ह्यो प्रक्रिया विशिश्ट झोतभट्टे खातीर आवश्यक आशिल्ल्या मालाप्रमाण करपांत येतात. तापपिंडन हे क्रियेंत बारिक दळ्ळिल्ले धातुक इंधनावांगडा भरशितात आनी मुद्दाम निर्माण केल्ल्या हवेच्या झोतांत जाळटात.हे क्रयेंत मेळिल्ल्या पदार्थाक तापपिंड म्हण्टात.तो घटमूट सच्छिद्र आनी कोशमय आसता.
ल्हान गुळे करप:हे गुळे करपाक बारीक दळ्ळिल्ले धातुक ताचे सच्छिद्रते प्रमाण ९ ते १५% जलांश जातले इतले ओले करतात. उदकावांगडा बंधकद्रव्य म्हणून बेंटोनायट मृत्तिका घालूं येता. अशें योग्य तरेन मिश्रण करतकच उंच बाजू आशिल्ल्या चकतीच्या आकाराचें आयदन आशिल्ल्या यंत्रांत धातुकापसून ९.५-२५.५ मि.मी.चे गुळे तयार करतात.भाजुनाशिल्ले स्थितींत आशिल्ल्या ह्या गुळ्यांचेर कोळशाच्या पिठ्याचो थर दितात.उपरांत सुक्या आच्छादनांतल्यान व्हरुन एके सरकुपी जाळयेचेर व्हरुन थंय गुळयावयल्या कोळशाचो थर पेटयतात.तापपिंडनांत धातुकांतले खनिज अंश कांय विशिश्ट प्रमाणांत वितळटा आनी ताचेर नियंत्रण दवरलेंना जाल्यार तापपिंडाची क्षपणीयता कमी करपी आयर्न सिलिकेट तयार जावपाची शक्यता आसता. गुळे करपाचे क्रियेंत वितळबिंदूइतलें तापमान पावनाशिल्ल्यान बंध विसरप (कण एकामेकांत मिसळप),ऑक्सिडीभवन आनी कांय प्रमाणांत पुनर्स्फटिकीभवन हांणी तयार जातात.
ठोकळे करप:धातुकाच्या सूक्ष्म कणांपसून ठोकळे करपाखातीर वेगलेगळ्या प्रकारचीं बंधक द्रव्यां आनी दाबयंत्रां वा लाटण यंत्रां शीत अवस्थेंत वापरतात.
गुठळीकरण:हे संपिंडीकरण क्रियेंत सूक्ष्मकणी धातूक सुरवेची वितळण क्रिया जातली इतले परिभ्रमी भट्टेंत तापोवपांत येता. भट्टेच्या फिरपाचे क्रियेन धातुकाच्यो गुठल्यो जातात.
इंधन:लोह निर्मितीखातीर सगळ्या तरांचो कोळसो योग्य आसा अशें ना. कोक तयार करपाखातीर सुमार २०% बाश्पनशील द्रव्य आशिल्लो कोळसो मर्यादीत हवेच्या पुरवठ्यांत सुमार १००° सॅ. तापमानांत तापयतात.बाश्पनशील घटक भायर कीडून उडयतात आनी तें उत्पादन प्रदिपन वायूंत मुख्य घटक म्हूण वापरतांत. भट्टेंत शुध्द कार्बनाचे कोकचे गुळे उरतात.कोकच्या रसायनीक शुध्दते इतलेंच तांचें बळ म्हत्वाचें आसता.
लोहनिर्मिती:लोखणाच्या उत्पादनाची मुखेल प्रक्रिया झोतपट्टी प्रक्रिया हीच आसा. झोतभट्टेच्या उच्च कार्य तापमानाक वितळिल्ल्या लोखणाचें उत्पादन करपाक मेळटा. सरळ - क्षपण प्रक्रियांच्या कमी तापमानाक घन वा स्पंजी लोखण तयार जाता.संवसारांत उत्पादित जावपी चडशा लोखणाचो उपेग पोलादाच्या उत्पादनाखातीर करपांत येता. उरिल्ल्या लोखणाचो उपेग ओतिवांत, मिश्रधातूंत आनी लोहचुर्ण रुपांत करतात.
झोतभट्टी:झोतभट्टेन पिग लोखण तयार करप हो लोखण
