कोंकणी विश्वकोश : ४ बदला सामकी बारीक धातुची गुळी सॉकेटांत (उथळांत) बंदिस्त करूज ताच्या आदाराज बरोवपाक येवपी वा कुरवो करपाक येवपी माधजाक बॉलपॉयंट पेळ वा बॉनपेन अशे म्हण्टातं. १८८८त जॉन लाऊड ह्या अमेरिकज मजशाज तोंकाचेर बारीक तिरव्याची शुळी आशिल्लया बॉल पेजाचो झोद लायलो. १८९६ च्या सुमाशक सिरल कोचेंडर हाणे ताच्या कार्याचे तत्त्व सोदूल काडले. १९१६ त व्हॅज एल्. जे. बिरो ज १९३0 त जमुजो तयार केलो, तो बिरो ह्या जांवाज फामाद जालो. १९४0 त जॉर्ज ह्या ताच्या भावान्न तातूंत अदीक सुदारणा करूज अशा पेजांच्या उत्पादजाक सुरवात केली. अती उंचायेचेर तिणपी, गळजाशिल्ली आनी शायेचेर परिणाम जायजा जावपी अशी ही पेजां दुसन्या म्हाझुजांत लोकप्रिय जालीं. १९४९त फ्रेंजसीश्व ह्या अमेरिकन रसायनशास्त्रज्ञाळ बॉनपेनाएवातीर पातळलाशिल्ली बेणील सुकपी आजी उच्च श्याजताय (दाटसाण) आशिल्लो शायेची झोद लायलो आळी फाउंटल पेव्ना पश्स बॉलपेज वा बॉल पॉयंट पेनाचो एवप दिसाज दीस वाडूंक लागलो. तंत्वात्मक तोंकाचें (तंतूच्या तोंकाचें) पेज : ह्या पेजांत बरोवपारवातीर आपार आजी शुळी (बॉल) हांचे बदला तंतूचो उपेण करतांत. चड करूज हे तंतू मोव आजी शाय ओडूज घेवपी आमतात. अशा पेनाक मार्कर, मोद तोंकाचीं, तंत्चात्मक तोंकाचीं, स्कॅच, झिण्जेचर पेज अशीं जांवां आसात. हीं पेजां बरीच पोश्लीं. इ.स. पयलीं ४000च्या सुमाशक ईजिप्त लोक 'रश' हे वजश्पतीसावज लोकांजी हुंदशचे शेपडेच्या मोव केंझांचो आजी पोझलिजाचो उपेण विसाव्या शेकडद्यांत ह्या पेजाश्वातीर वेगवेगळ्या रंगाच्या घुवल वचपी वा पुसूज वचपी तशेंच जा पुप्तपी शायेचो उपेण जावपाक लागली. ही शाय चड करून दोन तरांची आसता. एके तऐचे शायेंत बाँझिजा असल्नो अॅरोमेटिक विद्रावक (विएन्गळपी) पदार्थ आसता, जाल्यार दुस-या प्रकारांत जाफ्थाअसलो ऑलफॅरिक विद्रावक आसता. १९४0च्या सुमाराक अमेरिकेंत शुदांव, तारवां, कारश्वाजे हातूंत वापरपाश्वातीए ब्रश पेजां तयार केली. ती चित्रकारांमर्दीय लोकप्रिय जाली. १९५0त तांकां मार्कर पेजां म्हणूज वळखुपाक लागले. लहाज - व्हड खुणो करपारवातीर तीं उपेशांत येवंक लागलीं. फुडें जपाजांत जायलॉज अॅक्रिलिक तंतुचीं तोंकां आशिल्लीं (शेण्याच्या आकाराचीं) पेञां बाजारांत आयत्नीं. ह्या पेजांजी कंवची, श्मेंलोफेज, तशेंच प्लास्टिकाचेर बशेवपाक येवंक लागलनें, जिशाणी कश्पाश्वातिरूय शेंकडद्यांत पेजांचे आपार तयार करपाचे कारश्वाजे सुरू जाले. १९५७ उपरांत फाउंटन पेनांचे जाळ्यार १९६0 उपरांत बॉलपेळांचे कारश्वाळे ჯ(ფსg लेश्वळ साहित्य बरेच कडेज सुरू जाले. विल्सज, पायलट, ऐजॉल्ड्स ह्यो तातुंतल्यो टायपरायटर वा संगणकावरुवीं थेट निश्वाण करुपाची तजवीज जाता आसली, तरी आयचे घडयेकय लिखणीची गरज लाणपी खूब वापर जाता. -कों. वि. सं. मं. ठतेरवळ साहित्य : (बशेवपाचे सामाज) जाचेर वा जाच्या आदाशनं बरप कंरतात, वा कोरांतपाक येता अशें सामाल, वा सामग्री. लेश्वजारवातीर पुर्विल्लया काळाझावज वेणवेगळीं माध्यमां विटो, लुगट, फातर, लोरवण, कथील, कांशें, रुपें, भांगराचे पत्र, ताचो प्रसार जालो. अशा बरपावळीद्वयल्याळ त्या वेळावयल्या साहित्याची आळी उदश्गतीचो नियाळ करू येता. फातरपटे : पुर्विल्लद्या लेखज साहित्यांत फातराक व्हड लेश्व बरोवंचेपयलीं तो शुळगुळीत करताले. ताचेर काळे शायेज वा एवोडवाज मजकूर बरयताले. उपशंत कोशंतपाच्या शेण्याज तो मजकूर पक्की करताहते. अशे तरेळ लेश्वश्चजा कश्पी विद्वान्न, अक्षरांक मोडण दिवपी अाजी कोशांतपाचे काम करपी अशीं तील मजशां सम्राट अशोकाचे आसात. शैलस्तंभाचेरूय ताचे ठतेश्व दिसतात. देवळानुश्वावयल्यो दिपमाळी वा दिपस्तंभ, किर्तीस्तंभ (किर्तीलेश्व), (यूप), शिळा हांचेर अशे लेश्व भारतांत बरेचकडेज पळोवंक मेळटात. स्वस्तिकाझारकें चिब्ज आझता, तशेंच इश्ट देवतेक वंदलूय केल्ले आसता. जायते एवेपे सिध्दम्' हें उतर सुरवातीकच मेळटा. फातरपटयांचे दोन्न प्रकार आमात. एक स्वणिल्लया अक्षरांचे आळी दोज उठावाच्या अक्षरांचे. अरबी, फाशीं लेख्च उठावाच्या अक्षरांजी बरयल्ले आसतात. फातशचीं आयदजां, मूर्तीची आसजपट्टी, बांयची वा देवळाची तांब्यापटे • फातरांप्रमाणच पुर्विल्लया काळांत ताम्रपट जायत्या
