लोक साडी,पोल्क, दोन नाल्ल,पांच हळदीकुटां, पांच लिंबू आनी पांच विडे ह्या साहित्यान तिची होंट भरतात। सवायशीण बायलो ते कांबळीवयले तांदूळ घेवन ते व्हकलेचीं धोपरां,खांदे आनी तकलेचेर तीन खेपे उडयतात। उपरांत साकर आनी विडे वाट्टांत। व्हंकलेवटेनचो कोणूय जाण्टो मनीस थारायल्ल्या न्हव-याक व्हंकलेक दिल्ल्याचें जाहीर रितीन कळयता आनी न्हव-याक व्हंकलेक आपणायल्ल्याचें सांगता।
हो लग्नसुवाळो चार दीस चलतात। पयल्या दिसा पितरांची पुजा जाता। दुस-या दिसा तेल आनी तांदूळ मठाक दितात आनी सोय-यांकूय प्रतिकां म्हणून पांच कलश आनी मदीं एक अशी तांची मांडावळ आसाता। तांचेर नाल्ल, खाजूर, विडो आनी लेसांत बांदून एक पयसो दारतात। ह्या पांचांचे गवायेनूच लग्नसूवाळो जाता.
लग्नाखातीर सवो घालतात। सव्याच्या चारूय वटांनी सुतान खेडिल्ले चार कलश मांडटात। न्हव-याक सव्यार बसोवन पांच सदायशिणी ताका तेल -हळद लायतात। उपरांत कुटुंबांतली जाण्टी बायल आदल्या दिसा पितरांच्या नांवान काडून दवरिल्लीं वस्त्रां व्हंकलेक न्हेसपाक दिता। व्हंकलेक- न्हव-याक नटयतकच, न्हवरो बैलाचेर बसून देवळांत वता. थंय ,देवळांत ताका बाशींग बांदतात. लिंगायतांच्या लग्नांत अंतरपाट नासता.न्हवरो गुरू मुखार बसताआनी व्हंकल न्हव-याचे दावे वटेन बसता. गुरू त्या दोगांयचे हात दर्भानी बांदता आनी तामचेर उदक गालून फुलां आनी बिल्वपत्राम घालता.उपरांत त्या दोगांयच्या मनगटांक सूत बांदता आनी सुमुहूर्त सावधान म्हणटा. न्हव-याक-व्हंलेक हेर मंडळी आशिर्वाद दिता. न्हवरो व्हंकलेच्या गळ्यांत मंगळसुत्र बांदतकच तामचेर अक्षधा उडयतात. व्हंकल न्हव-याक पांयां पडटा.न्हवरो तिच्या माथ्यार अक्षधा उडयता.हें नवें जोडपे मागीर पांच जगंमामक फळां आनी एकेक पयसो दिता. ताचे उपरांत व्हंकल - व्हव-याचे पांय धुवन तांकां केळवन करतातआनि सोय-या -धाय-यांक जेवन घालतात.चवथ्या दिसा बेलावयल्यान वरात काडटात. वरात परत येतना व्हंलक-न्हवरो एामेकांचेर गुलाल उदलटात. उपरांत मेजवानी जातकच व्हंलक-न्हवरो आपल्या मनगटाचेम सुत सोडून तेम हुम-याचेर दवरता.त्या वेळार पांच सवायशिणी बायलामचो भोवमान करतात. लिंगायत लोकांभितर मनीस मरणाधडेर आसल्यार, विभुतिवेलाई नांवाची विधी करतात.तेखातीर त्या मनशाक न्हाणोवन, ताच्या तोंडांत जंगंमाच्या पांयांचे उदक घालतात.मनीस मरतकच मडेम आसनाचेर बसोवन ,जंगम आपलो दावो हात मड्याचे उजवे मांडयेर दवरता. मड्याक परमळीत लेप काडून वस्त्र-अलंकार घालतात.मड्याक नमस्कार करून तें मसंडेंत व्हरतात.थंय स हात लांबायेचो एक फोंड खणटात आनी उतरेवटेन तोंड करून तें मडें तातूंत बसयतात.थंय एक कुरकूट करतात.हे शिवा,तूं आपल्या भक्ताक कैलासांत सुवात दीह्या आशयाची चीट बरोवन ती मड्याच्या गळ्यांत बांदतात. दक्षिणां मेळठकच गुरु ते चिटीर निशाणी करता. मड्याच्या दाव्या हातांत लिंग दितात.मड्याक नारिगी रंगाचेम वस्त्र गुऔलायतात आनी मडेम बशिल्ले स्थितींतूच पुरतात.फोंड पुरयतकच जंगम थारयल्लें दान घेवन त्या फोंडाचेर उबो रावता आनी मेल्लो मनीस कैलासाक गेल्ल्याचें जाहिर करता. लिगायत मेल्ल्याचें क्रियाकरमातर करिनात पूण कांय श्राध्द वाडटात.आधुनिक विज्ञानयुगांत तशेंच शारीकरणाचे फ्रक्रियेंत हेर संप्रदायांतय गरजेचे अशे बदल घडून , तांच्यो चालीरितींनी सदळसाण आयल्या.
- कों. वि. सं. मं
लिंबू- भारतांत ह्या फळाचे कागदी साकर लिंबू अशै दोन प्रकार लागवडीखाल आसात. हातुंतल्या कगदी लिंबाक चड मागणी आशिल्ल्यान ताची चड प्रमाणांत करप जाता. साकर लिंबाची लावड पतर आनी मध्र् भारतांत तशेंच तमिळनाडूंत थोड्या प्रमाणांत करतात.
कागदी लिंबू- (हिंदी- कागझी निंबू, इंग्लीश- लायम, अॅसीड लायम, सावर लातम, लॅटीन- सिट्रस ओरॅण्टिफोलिया, कूळ- रूटेसी). हें खूब खांदयो आशिल्लें आनी मोटवटं झोंप. पानां ल्हान आनी अशीर. फुलां ल्हान धवीं आनी तु-यांनी येतात. फळां ल्हान, वाटकुळी वाच तांतया आकाराचीं, 2.5 ते 4 सेंमी. आसून कांय फळांच्या तोंकाकडलो भाग चिंवेवरी आसात. फळाची कात पातळ आनी चकचकीत गराक घट्ट दशिल्ली, पाचवी वा पिकतकच हळदुवसार, गर हळदुवसार पाचवो, आंबट आनी रूचीक आसता.
लिंबाचें मूलस्थान भारत अशें मानतात. पूण उश्ण कटिबंघांतल्या चडध्या वाठारांनी तें वाडटा. मेक्सिको, वॅस्ट इंडिस, इजिप्त, भारत हे देश कागदी लिंबाच्या उत्पादनांत फुडें आसात. भारतांत ह्या फळाची लागवड सुमार 28,000 हॅक्टर क्षेत्रांत जाता आनी ती चड करुन महाराकष्ट्र, आंध्र प्रदेश आनी तमिळनाडू ह्या राज्यांनि आसा. कर्नाटक आनी गुजरातांत कांय प्रमाणांत लिंबाची लागवड
ह्या फळांत वाटकुळे आनी तामतया आकाराचे अशे दोन प्रकार आसात. आसामांतलो अभयपुरी लायम हो तांतया आकाराच्या लिंबाचो एक नामनेचो प्रकार.
