Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/422

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

परिशदेंत वांगडी म्हणून ताची निवड जाली आनी दोन वर्सां उपरांत ब्रुसेल्स आंतरसंसदीय संघाच्या महासचीवपदाचेर ताची नेमणूक जाली(1909-33). पयल्या म्हाझुजांत आंतरराश्ट्रीय कायद्याचो भंग करून जर्मनीन बेल्जियमाक आपल्या शेकातळा हाडलो(1914). तेन्ना लांगेक हे संघटनेविशीं हुस्को जालो. ताणें त्या झुजांतल्या घडामोडींपसून ही संघटना कुशीक दवरपाच्या हेतान लॉर्ड व्हिंडेल ह्या अध्यक्षाकडेन पत्रवेव्हार केलो. हाका लागून जिनिवा हें आंतररीश्ट्रीय शांततायेचें स्थायी केंद्र जालें. द हेगाचे परिशदेंत अनाक्रमण आनी शस्त्रास्त्रांची निर्मिती हांचेर व्हड चर्चा जाली आनी लांगेची ते परिशदेचो अध्यक्ष म्हणून निवड जाली. पयल्या म्हाझुजांतल्यान संनसारीक शांततायेखातीर स्थापन जाल्ल्या राश्ट्रसंघाचेरय एक क्रियाशील वांगडी म्हणून तांणे काम केलें. ह्याच काळांत ताणें हिस्टरी ऑफ इंटरनॅशनॅलिझम ह्या पुस्तकाचो पयलो खंड उजवाडायलो (1919). ह्या पुस्तकांत तांणे संवसारीक शांततायेचें म्हत्व सांगला. तशेंच ताणें आंतरराश्ट्रीयत्ववादाविशींची उदबोधक म्हायती दिल्या. तशेंच शांततायवाद ह्या उतराबदला आंतरराश्ट्रीयत्व हें उतर वापरलां. स्विडनाच्या साम्राज्यांतल्यान नॉर्वेची मुक्तताय(1905) करपांतलें ताचें कार्य, फ्रित्यॉक नान्सेन हाचेवांगडा ताणें केल्लें शांतताय कार्य म्हत्वाचें आसा. कार्ल याल्मार ब्रांटिंग हांचेवांगडा शांततायेचो नोबॅल पुरस्कार दिवन ताचो भोवमान केलो(1921). तांणे शांततायेविशीं खूब लिखाण केलां. ताच्या ग्रंथाभितर 'पार्लमँटरी गव्हर्नमँट अँड दी इंटर पार्लमँटरी युनियन'(1911), 'दी इंटर पार्लमँटरी युनियन' (1932) हे उल्लेख करपासारके आसात. नोबॅल पुरस्कारावांगडा ताका 1932 वर्सा 'ग्रेटिअस मॅडल ऑफ द नेदर्लंड्स' हें प्रतिश्ठेचें इनाम मेळ्ळें.

                                 -कों.वि.सं.मं

लांजेकार,कृपावंत शंभू :(जल्म: 16 मे 1934,म्हांपशें-बार्देस) गोंयचो सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण पुर्तूगेज आनी मराठींतल्यान घेतलें. तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. रेल्वेन प्रवास करपी लोकांक सुटके झुजाविशीं पत्रकां वाटप आनी गोंयच्या सुटके झुजांत वांटो घेवंक तांकां उत्तेजन दिवप असलीं कामां तो करतालो. 16 सप्टेंबर 1954 ह्या दिसा ऑल्व्हीन कुयेल्ल हाच्या मार्गदर्शनाखाला 12 वांगड्याक घेवन तेरेखोन किल्ल्याचेर ताणें सत्याग्रह घडोवन हाडलो. तेन्ना पुलिसांनी ताका धरलो आनी पणजी पुलीस ठाण्याचेर व्हरून सुमाराभायर शारिरीक त्रास दिले. तशेंच 22 दीस ताका आल्तिन्या वयले(पणजी) बंदखणींत दवरलो. उपरांत प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून 12 वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. 31 मे 1959 ह्या दिसा बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली. बंदखणींतल्यान सुटका जाले उपरांतय गोंयचे सुटकेमेरेन ताणें राश्ट्रीय वावर चालू दवरिल्लो. 1972 वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.

                                  -कों.वि.सं.मं

लांजेकर,रामेश्र्वर भगवंत: (जल्म:25 जून 1937, म्हापशें-बार्देस) गोंयचो सुटकेझुजारी. ताणें इंग्लीश माध्यमिकमेरेन शिक्षण घेतलें. तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. तिरंगी बावटे लावप, पत्रकां लावप,क्रांतीकारी कार्यकर्त्यांच्यो बसका घेवप असलीं कामां तो करतालो. 26 जानेवारी 1955 ह्या दिसा बाळा काकोडकार हाच्या फुडारपणाखाला ताणें सत्याग्रहांत वांटो घेतिल्लो. तेन्ना पुर्तूगेज पु्लिसांनी ताका धरलो आनी सुमाराभायर मार दिवन ताका प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उबो केलो. न्यायालयान ताका 10 वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. तेचपरी वीस वर्सां खातीर ताचे राजकी हक्क काडून घेतले. 1972 वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

                                   - कों.वि.सं.मं


लांडगो: एक सस्तन प्राणी. तो कॅनिडी कुळांतलो आसून सुण्याचे प्रजातींतलो. ताचें शास्त्रीय नांव कॅनिस ल्युपस. भारतांत मेळपी लांडग्याचें शास्त्रीय नांव कॅ.ल्युपस पॅलिपीस. कॅ.नायजर ही ल्हान तांबडी जात मूळची अमेरिकेच्या टॅक्सस आनी फ्लोरीयडा राज्यांतली. हांचो प्रसार युरोप,उत्तर अमेरिका तशेंच उत्तर, मध्य, नैऋत्य आशियांत जाल्लो आसा. हे तिबेट,लडाख, काश्मीराच्या शिमेवयल्या भागांनी आनी भारतांतय दिश्टी पडटात. ते चड करून वसाड तशेंच सुक्या, उक्त्या,मैदानी वाठारांनी आनी रानांनी लेगीत रावतात. तांची लांबाय 90-105 सेंमी. आनी शेंपडी 35-40 सेंमी. आसता. हिमालयांतले लांडगे आकारान व्हड आसतात आनी तांच्या