Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/252

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

ताणें देहान्त प्रायाश्र्चितच घेवंक जाय, अशें ताणें फर्मायलें आनी रोखडोच न्यायाधीशपदाचो राजीनामो दिवन तो वार्इलागसारच्या पांडेवाडी वा मुगांव हांगा वचून रावलो. फुडाराक रघुनाथरावाआड एकठांय आयिल्ल्या बारभार्इ म्हणून वळखुपांत येवपी नाना फडणीस, सखाराम बापू आदी कारभाऱ्यांची रघुनाथराव आडची येवजण यशस्वी जावन तो पदभ्रश्ट जाले उपरांत 1777 त कारभाऱ्यांनी रामशास्त्र्याची पेशवे दरबारांत परत न्यायाधीशपदाचेर नियुक्ती केली.

शनिवाखाड्यांत रामशास्त्री न्यायनिवाडे आनी विद्वंच्यो परिक्षा घेतालो. ताणें अग्नीहोत्र घेतिल्लें. कोणाचेय बाबतींत आनी खंयचेय परिस्थितींत निपक्षपातिपणान न्यायदान करपी म्हणून सगळेकडेन ताची नामना आशिल्ली. तशेंच ताचे कडक परिक्षा पद्दतीकलागून तो सगळ्याक प्रसिद्द आसलो.

रामशास्त्रीचे खाजगी जीणेविशीं चडशी म्हायती आजून मेरेन उजवाडाक येवंक ना. ताणें पयलें लग्न 1758त केलें. हे बायलेसावन ताका एक भुरगो आसुंये अशें म्हणटात. हे बायलेच्या मरणाउपरांत ताणें 1788 त काशीबाय हे चलयेकडेन दुसरें लग्न केलें. तिचेपसून ताका एक चलो आनी एक चली जाली. पुण्यांत ताका मरण आयलें. ताच्या मरणा उपरांत ताचे फाटल्यान आशिल्ल्या ताच्या चल्याक म्हळ्यार गोपाळशास्त्रीक पयलीं पेशवेदरबारांतल्यान आनी उपरांत इंग्रज सरकाराकडल्यान तनखा मेळटालो.

रामशास्त्री स्पश्ट वक्तो आशिल्लो. धर्मीक वेव्हारांत काळमान आनी परिस्थिती वळखुपाचें ताचें मनोधैर्य, मराठी राज्यविशींची ताची अतूट निश्ठा आनी ऩिवाडे करपाची कडक पद्दत हाका लागून महाराष्ट्राच्या इतिहासांत ताका एक खाशेली सुवात फाव जाल्या. ताचे वंशज पुणें जिल्ह्यांतल्या जेजुरी लागसारच्या राखी गांवांत रावतात. -कों. वि. सं. मं

रामसीता देवस्थान, दोंगर, - मंडूर : तिसवाडी तालुक्यांतल्या दोंगरी मंडूर वाठारांत आशिल्लें नामनेचें देवस्थान. श्रीमंत सद्गुरु श्रीकृष्ण महाराज बांदेकार हाणें इ. स. 1793 वर्सा आपल्या घरांतूच श्रीरामसीतेच्या पाशाणाचे मुर्तीची स्थापन केली. फुडें सांगे तालुक्यांतल्या मारुती देवान दुश्टांत दिल्याप्रमाण 1807 वर्सा ताची स्थापना हे रामसीतेच्या गर्भकुडी भायर करपांत आयली. पुर्तुगेज राजवटींत ज्या काळांत पुर्तुगेजांनी गोंयच्या हिंदुंचो धर्माक छळ आनी देवळाची मोडतोड करपाक सुरवात केली. त्याच काळांत किरिस्तांव धर्माचें केंद्रस्थान आशिल्ल्या ओल्ड गोवा सावन फकत दोन किलोमीटर अंतराचेर आशिल्ल्या दोंगरेर रामसीतेचें देवस्थान स्थापन करप हो त्या काळाच्या संदर्भांतलो उल्लेखनीय असो उपक्रम आसलो. -कों. वि. सं. मं.

रामाणी, शंकर : (जल्म : 26 जून 1923, वेरें, बार्देस ). एक कवी. ताचें मुळावें शिकप मराठींतल्यान पणजे जालें. उपरांत ताणें पुर्तुगेज शिक्षण घेतलें. लिसेंवाचें शिकप पुराय करुन इंग्लीश शिक्षण वास्कोचे सेंट जोसेफ संस्थेंत घेवन 1945 वर्सा तो मॅट्रीक पास जालो.

तो मराठी कवितेंवांगडा कोंकणीय कवीता बरयता. गुढता हो ताचे कवीतेचो स्थायीभाव जावन राविल्ल्यिन ताणें कोंकणी आनी मराठी कवितेक एक खाशेल्या आशयघनाचो साज आनी आकृतीबंद दिला. मराठी तशेंच कोंकणी काव्याक ताणें वेंचीक अशें योगदान दिलां. 1937 वर्सा शाळेंत शिकताना पाखरा येशील कधी परतुनी हें वडंबनात्मक कवितेन ताणें काव्याक सुरवात केली.

प्रकाश सातोळ्यांत ताची पयली प्रकाशीत कवीता 1939 वर्सा आयली. उपरांत नयन, झारापकार, किर्लोस्कार, स्वदेश, महाव्दार, दुधसागर ह्या मासीकांतल्यान ताणें कविताचें लिखाण केलें. ताचो पयलो मराठी बालगीताचो संग्रह सुर्यफूल ह्या नांवान 1950 वर्सा उजवाडा आयलो. उपरांत कातरवेळ (1959), आभाळ वाटा (1967) आनी पालाण (1979) अशें काव्यसंग्रह प्रकाशीत जाले. जोगलांचें झाड, निळें निळें ब्रह्रा आनी निरांजन हे ताचे तीन कोंकणी काव्यसंग्रह प्रकाशीत जाल्यात. तातुंतल्या निळें निळें ब्रह्म, ह्या काव्यसंग्रहाक 1979 वर्साचो साहित्य अकादमीचो पुरस्कार फाव जाला.

तेभायर ताच्या कवितासंग्रहाक गोवा कला अकादमीचो पुरस्कार फाव जाला.

गोंय सरकारच्या न्हंय येरादारी खात्यांत प्रशासन अधिकारी म्हणून निवृत्त जावन सद्याक ताचो बेळगांवांत राबितो आसा. -कों. वि. सं. मं.

रामानंद उत्तर भारतांतल्या रामानंदी संप्रदायाचो प्रवर्तक आनी आदलो रामभक्त आचार्य. वताच्या चरित्रांतल्या कांय घडणुकांचो उल्लेख अगस्त्यसंहीता, भक्तभाल, प्रसंगपरिजात, भविष्यपुराण, वैश्र्वानरसंहिता, रसिकप्रकाश, वैष्णवधर्म, रत्नाकर ह्या ग्रंथांतल्यान ताची थोडीभोव म्हायती मेळटा. ताचो जल्म प्रयाग हांगाच्या एका कान्यकुव्ज ब्राह्म्ण घराण्यांत 1356 वर्सा जालो, अशें अगस्त्यसंहितेच्या आदारान मानतात. रामानंदी संप्रदायाच्यो अय़ोध्या, मिथिला, चित्रकूटादी