Koht jemne mil̦t vьjet

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Koht jemne miļt vьjet  (1934) 
by Л. Савельев
[ 3 ]

L. SAVEL̦JEV


KOHT JEMNE MIL̦T VЬJET


VƏGƏ SAAM̦ KILE
A. END̦UKOVSKIJ

 

OGIZ-ANTMUS PAR̦N LITERATURA
LENINGRAT•1934

[ 5 ]

1.

Sahkrə ja Moksan orən kovsəst. Sij maŋa mie­cest ꞓestən pəs.

Sahkrə cil̦ke:

— Mon ꞓofta l̦am tovas.

Sahkrə cil̦ke:

— Mon pere l̦am kiepes.

Sahkrə cil̦ke vial:

— Mon ꞓofta l̦m kirknəs.

Moksan arə jinha ja kurə trupkest.

Sahkrə cil̦ke:

— Məit ton egk vьestlast? Ton mene egk osk. Mon karmən esta pudcə. Pajna vierc vuel̦k el ja piejv lagk̦ vьeŋhanьnꞓ joda. Təvak, mon vuja rast komtəs jog ile ꞓoŋla ja alka kugk̦ vuje ꞓaz̦ vuln.

Moksan cil̦ke:

— Ton sarnak jenə, a uinek vanas. Monsə lije Leningradəst, lije Moskvașt, tidte, mən matəv tampe olmə. Sij jodtəv ꞓud̦ r̦adtə odlamp odlamus [ 6 ]puaз, vujev vьeŋhanьnє pəjel̦ mier, ꞓaz̦ vul̦n vujev, gu kul̦, kьrtəv, gu lont.

Sahkrə cil̦ke:

— Moksan, ton sarnak təkvən pajkket. No koht sije oskə? Moajnest puk, mən tiedak, ja mon oska.

Tana Moksan pustəl̦ trupkest ja cil̦ke:

— Ꞩig lij. Kultəl̦.

Ja son oal̦ke moajnse.

2.

— Puerast karəv pudcə, kiashьnє vədən, kipsene, mənəv vəz mil̦t polas, idꞓ viƶak poal̦tə, a kues viƶak, eꞩtak soan el.

Jemn nьdt lij komtə, a olmə jelev kuhken kan̦c kances. Tovj ʙədt uine numpan, ləhkə sog ile ante noavdet. Mən lьgkєek ton pudcəha?

Tampe, kast lije mon, olmə jev tule pudcət. Hiaʙ­pas kiesev olmət, hiaʙras, ꞓenma, gu lev pudcə, to­vas, gu nielj pudcə, kiashьnє eftəst. Sinən lev kugk̦ ja rouvas jul̦k kər kənзəguim; olmə tagkəv sije (jul̦get) ruv̦t ləvdəț, hiavas ej kəꞩkꞓe kənзədes kidgen.

Təna mon uine jemnen, kașt vial lij poaksamp, uine mon, koht olmə vьjev irgeguim. Jerk lijen losə ja ꞓuer­veguim, juodten sij mialk, no vьjem kav̦n, kon sij kisen, ele lьgkhə nikoz logken pudcən.

[ 7 ]A poaksamus jemnen, kașt vədc el̦a nikues, kașt jemn sajest lij vuntas, mon uine noavdet kukes ꞓi­aphəguim ja kaver sil̦geguim. Sinət kodꞓet verʙl̦ud­tən. Olmə arəv sinən kaver kəskəst ja verʙl̦ud jod­təv kukes loafkeguim, juorpləv. Kəvren sinən jenə lij puit, sij vuejev jodtə pere kugk̦ porkhanьnꞓ ja jughanьnꞓ.

3.

— Ton sarnək hiapꞩə ʙajas, jerk ja verʙl̦ud ʙajas, — cil̦ke Sahkrə, — ja mon uina ad̦t, sij lev tov­samp min pudcəj. Kukas vuaj sinəguim uite. No ton təvek sarnə mene egk nav̦t ʙajas, a olmə ʙajas. Vuejev li olmə tampe iƶa, navdeha, vidꞓe odlamp, mən mij?

— Vur̦təl̦, — cil̦ke Moksan, — tədta vial lij olkhəꞩ moajnsest. Mon lije ꞩur lanest ja uine, koht kiedik ꞓuhkə mil̦te juode olmə. Son ej vьgkma nikie: ni pienə, ni hiavaꞩ, ni jerk, ni verʙl̦ud. Son idꞓ iƶes vьgə. Son arə kəld al̦n, pejma kuht ꞩur jorup kuel̦c. Təita kul̦cət kodꞓet kol̦osət. Kol̦osa vьgken son əvdtəs nьdt odlьne, ꞩto ton viʒnele egk estꞓe təna arəj olmə.

Mogka kəld kuvten kol̦osən kodꞓət velosipet.

Ꞓofta odlьne ꞓuonəv kol̦osa, nьdt, ꞩto sinə mil̦t ele uine cal̦meguim. Ja puk vьjem kav̦n, koit mon [ 8 ]uine lanest, lijen kol̦osəguim. No kol̦osa vuejev kir­səd tol̦ke kər ja jal ꞓuhkə mil̦t. Vəzəst sij vuajev. Ꞩig ꞓuhkə ʙedt kol̦osət.

Velosipet. Motociklet.

— Təkvən pajket ton sarnak, — cil̦ke Sahkrə, — no mon ton oska. Mon idꞓ vualktəle vьl̦ktəmuƶən kul̦cət, pualət, moarkət. Sij kirsəv jemne mil̦t kiep­sene ja odlьne. No sij vəhtьne jesknəv ja jornəv. Təna mil̦te olmne velosipedən, mon jurda, jul̦ge­guim ʙedt paj lьgkhələ kol̦osət ja son vəhtьne vies.

[ 9 ]— No, — cil̦ke Moksan — tənguejka lьgkhəle kol̦osət jul̦geguim kiepsamp, mən van̦cə. No mon uine modta velosipedət, sinən kol̦osa єuonəv iƶa, a olmьnꞓ ar ej lьgkənt jul̦geguim ni kidəguim. Sinə­guim vuaj jodtə, koht tat, ja egk viz.

— Təkven lij, — cil̦ke Sahkrə, no koht təsə puadt oskə. Kol̦osa vet jev vuej kirsə idꞓenes, sinət ej lьgksahtьnꞓ nikie.

4.

Moksan jinhovəj.

Sahkrə cil̦ke: — Moksan, məithəs ton inhovek, ton egk tat jenamp moajnsed.

— El̦a, — cil̦ke Moksan, — mon jurda. Mon tata tone sarnəd, mənguejka kol̦osa ꞓuonəv idꞓenes, no mene tədta lij losə.

Sahkrə cil̦ke: — Moꞩt, kol̦osa lev jel̦men?

— El̦a, — cil̦ke Moksan, — sij jevla jel̦men. No vet ludt nьdtꞩə el̦a jelej, a vejit pəsəst idꞓenes ja kьrt kukas.

— Ludt ej kьrdt idꞓenes, — cil̦ke Moksan. Son ojkaj rieꞩklemuꞩ. Sielj pьelaj, jenkar ja kьꞩksant lud pəsəst. Sielj elinꞓe, ludt ej vele.

— Zoʙəl̦, — cilke Moksan, — təl̦ ja tədt velosipet, kon dit mon sarna, nьdtꞩə lij ləhkma. Sone lij ləhkma ꞓuhk̦, a ꞓugkest pьelsələv ja jenkrəntəv tol̦ke jev sielj, a sada pulej vuj ja ʙenzin. Təna ꞓuhk̦ [ 10 ]kodꞓet motorən, son lьgkhal kol̦osət, sij ꞓuonəv. Pə­səst sielj lьgksaht lud. A təst sada ʙenzinə jenkrən­təv ja lьgkhələv kol̦osət. Ja velosipet motorən jodt evdtəs nьdt odlьne, ꞩto pejvest jodt jenamp, mən motrahta velosipet logk̦ piejve.

El̦a jemn ol̦n ni eht nav̦t, ku vuajaꞓ esthələ tən velosipet mil̦te.

5.

Moksan moꞩtəl̦ puk, mən son uine lənen. Sahkrə jurte: — Təl̦ mije ꞩig lehꞓ one mogka velosiped mo­torən. Mon vəlgꞓe son al̦n, gu pink. Mon vəsmus kiꞓiꞓe ruvdet, vuotadьꞓe tovj kooperative, kəʙləț pьdtꞓe lekarstvaț, pukət pьtꞓe odtsət. Pu vijdꞓen mene vəsta raməst.

Mene sarnət: — Kuhken, man ʙaj varəst, lij lan̦, mije ʙədt vьgkə togə tuljet ja val̦tə son vəsta ꞓaj, sahar, taʙhət. Mije tədta lij kuhken, tone lij al̦t. Jode, Sahkrə, motor velosiped al̦n, ton pejvest mə­nak togə, numpest macak. Minən tampe lev num­pan, jel̦ vuajlaț ciel̦ke tirvudət sije. — Ja mon n̦uꞓksala velosipet al̦n ja joda.

Velosipet puk kərət, motor tərad. Pink kəsk mene vujkest vușt kasve, pielij nurkəv. No mon em pəl niməst ja joda evdtəs.

Nьdt jurte Sahkrə.

— Da, pəltəs vigk lij motrəst, — cil̦ke Moksan. [ 11 ]— Ja son vuaj ləhkəd ej tol̦te velosipeka. Velo­sipedəst paj lev kuht kol̦osa ja son al̦n vuaj jodte tol̦ke eht olmьnꞓ, sama jenəmus kuht olmə. No lij vьjem kav̦n kol̦os al̦n motorən, kodꞓet son avto­moʙil̦.

Avtoʙus

Avtomoʙil̦ vuaj vьgkə tənvert kladte, mənvert el̦e sajdate piel̦ ꞓud̦ soanə. Ꞩur avtomoʙilest, kon mon uine Leningradəst, oren kudtlogk̦ olmnedte iʙi logkə eft, ku vujkej avtomoʙil̦.

Lanest nьdt lij jenə avtomoʙile ja sij jodtəv nьdt odlьne, ꞩto ꞓofta ʙədt vuar̦dovə jodtlə ꞓuksə [ 12 ]al̦n, iʙi poʙphə kol̦osəj vəla. Vuikjej avtomoʙilest kiaꞓ paj evdtəs ꞓuhkə el. Kid lev sost cuepc al̦n, kavsəlaꞓ kol̦osət avtomoʙil̦.

Klad̦ avtomoʙil̦

Vuikjej pak avtomoʙil̦ jodtəd to ꞓufțamp, to mialkamp.

Kues son uin olmə ꞓuhkə al̦n, son lьgksaht ki­dən cuepc, ja avtomoʙil̦ riagk tana jinjine, gu lon̦t.

Pejv ʙaje kərhələv lan̦ mil̦t avtomoʙil̦. Sij jade­həv pukət, keit koz ʙədt. Sij pəhtəv viercət ja [ 13 ]ꞓugket pormuƶən ja kirjet. Sij kərhələv evdtmusə, kues kaștnə ꞩьlkan tol. Sij vьgkəv kəʙlət ləhcəm pərtət.

Ja daƶə egka sur̦mus ꞓuhkəj mil̦te lanest karəv avtomoʙil̦. Jugkjest ꞓofta pulev avdemʙel̦t kuht fonar̦, sij ꞓuvhəv ꞓuhkət, gu kuht man. Nьdt jelev olmə lanəst.

— A ton idꞓ jodtek motor vьjem kavnest? — kəd­ꞓel̦ Sahkrə.

— No, — cil̦ke Moksan, — mon jodte avtomo­ʙilen.

— Ja hiapꞩəguim ton vьjek? — kədꞓel̦ Sahkrə.

— No, — cil̦ke Moksan, — ja hiapꞩəguim mon vьje.

— A verʙl̦udən ton jodtek? — kədꞓel̦ Sahkrə.

— Em, — cil̦ke Moksan, — verʙl̦udən mene ej puadtə vьje. No tənguejka mon jodte pojesən.

— Moksan, — riagk Sahkrə, — jesk. Ton cil̦kek el̦e tol̦kje. Mi lij mogka pojas?

— Ah, — cil̦ke Moksan, — koht losə lij vuikhe tən, mən idꞓ uinek jenə vьerə, a modta jev uinma ni­kues. Pojas — tədta lij jenə vьjem kavnedte, kogk arəv maŋlьne. Sij rovsьne lev kornətma kan̦c kances nьdt, ꞩto lьgkast eft vьjem kav̦n, lьgksəv ja puk modta. Təl̦ mi mogka lij pojas, — tədta lev jenə vьjəm kavnedte, kornətma eftəst maŋlьne. No məgk lev təgka vьjem kav̦n? Sij lev ləhkma ruvdest, sinən jenə lij ehknedte ja jugke vьjem kav̦n, mon jurda, kuhkevudənəs kuhtlogk̦ lafke. Ꞓofta jenə olmnedte [ 14 ]vuaj sajdate mogka vьjem kavne. A mogka vьjem kavnedte pojsəst vьdtəmplogk̦ ile kuhtlogk̦ lev.

Puk təjna vьjem kav̦n arəv kol̦os al̦n, kiepsamp lehꞓ sije kiese. A kol̦osa kiepsamp kirsəhꞓen lanest lana, pəjma lev n̦uol̦kes stal̦ ʙruz. Təja ʙruzə mil̦te i jodtəv pojas kol̦osəguim nьdt odlьne, ꞩto ej jenə piejve pojas vuajaꞓ vьgkə ton təsta jemne, kașt ni­kues el̦a vədc.

Parovos

Pak jodtə, kias jugke mogka pojas — parovos.

6.

— Jesk, Moksan, — riegkude Sahkrə, — jesk, [ 15 ]ton odtsəə soarnək ele tol̦kje. Mi lij mogka pa­rovos?

Koht vuaj son kiese mogka pojas? Vet puk min olmə kiashuvꞓen ja eftəst rodtjeꞓen, i təst, mon jurda, ej lьgksəhꞓe pojas sajses, tənguejka ruv̦t vь­jem kav̦n lev, mene koꞩtət, ꞓofta losə. Kaștꞩə mogka vigk parovozəst lij? Kie son lij? Nav̦t? No mogka tovas nav̦t el̦a koht jemnest. Ile, moꞩt, sonəst lij motor, kon dit ton soarnək?

— Kol mon, Sahkrə, kol permehte, — cil̦ke Mok­san. — Mon moajnsa tone, mi mogka lij parovos. Mon uine parovoz, koht təl̦ ton uina ja vial n̦uafke son kidəguim. El̦a parovozəst motor, tənguejka sost lij kimn. Ꞓofta ꞩur kimn vьjem kav̦n al̦n — təl̦ mi mogka lij parovos. Kahc kolosadte lij sost ja sama ꞩur̦mus sinən lev al̦amp mone. Komn vul̦n pьel pule tol, truʙașt man ꞓoapes suv. A kimnest tuelt ꞓad̦c. Pejan kimnest par, son kom̦ndant kimn, tat kьꞩkje. No rovas lij kimn, ꞓeptьne lij kahta pьr, el̦a koz vijte pare. Tol̦ke eft vuotətmuƶ kudteꞩ sone, no evtəl̦ mən vijte pəjel̦ tən vuotətmuz, sone ʙədt oihe kol̦osət. Ja təl̦ par lьgkhal kol̦osət, sij jodtəv evdtəs ja evdtəs.

Odlьne ꞓuonəv kol̦osa, odlьne kar parovos n̦uol̦­kes stal̦ ʙruz milte, kias mil̦tes puk loses pojas. Ja mon idꞓ jodte pojesən ja mon ꞓudeguim modta olmnedte eftəst vьgə parovoz pəjel̦ puk jemn eft lanest num̦p lana, kəlm mierəst poak miere.

[ 16 ]

7.

Moksan kurəst odtsə trupkest ja vьl̦ꞩət ud̦c suv el sone: sone mile pude parovos suv.

Sahkrəꞩə cil̦ke:

— Vuazlьꞩ ton l̦ak, ꞩto uinek ton tənvert təkven koavnet, koit minəst nikie ej uinma. No ton cil̦ke, ton idꞓ jodtek pojsəst, moajnest təna ʙajas.

Moksan cil̦ke:

— Mən təst moajnse? Tən pejv l̦aj aʙer, no ruv̦t vьjem kav̦n puk lev logəguim, ja aʙer sije ej poʙrət. Mon eꞩte eft ehkan vəla vьjem kavnest ja kihꞓe olmə el̦, kiegk vulkhəlen pojas.

Eftəst parovos lьgkəst, ja pojas jodtəj olkhəƶəst mialknest, mon ni uinma em. A vəhtьne son karəl̦ nьdt odlьne, ꞩto mon pəle vuajvan ehknə oikje, tənguejka ꞓofta pinkə kasv. Pojas jofən mənə pəjel̦ kugkes mostə, kovsəndtə, n̦uamə poake el. Par vьj­tənt parovozəst ja kadej maŋas, gu pəlv. Modt vьer mije poʙphənten stuel̦p aleh fonreguim, tədta l̦aj tiht, ꞩto vuaj pьelhanьnꞓ jodte evdtəs, ꞓuekas koras lij. Kues siavnen, puk komlen vьjem koavnet eft vul̦ma skamij el, modta pojma el.

Mon nьdtꞩə komlə, nagruve. A incə mon vьjte pojsəst, tənguejka pudte mon lan̦ raje, koz mene ʙədtel̦aj.

— Da, — cil̦ke Sahkrə, — ad̦t mon uina, mon

viƶa em odlamp pukəj. Hiavaꞩ estaꞓ mon, a pojas, [ 17 ]

Parohot

[ 18 ]avtomoʙil̦ karəv vial odlamp. No tənguejka mon

mata vuikje vensən. Mon vuaja vuje rast komtəs jog. A vьjem kav̦n kimnen ja motorən, mon jurda, jev vueje koʙlə.

— No, — cil̦ke Moksan, — parovos ni avtomoʙil̦ jev vueje koʙlə. No təintə lij vigk par kimnest ja motorəst, ꞩto sinət vuaj ləhkə ej tol̦ke kol̦os vьjem kavnə no ja vənsə. Motor vənsən iʙi ni sugkə, ni porjas cienkhə. Pastline ꞓuep son nəmp n̦unen. Vil̦­kes sopt mənəv son mil̦t ja jugke gara puadtəv.

A par kimnen vənas tujꞩuvəv ꞓofta surəl̦t, gu pak̦ tuafanse olmnedte. Kodꞓet sinət parohodən. Ꞩur̦mus mier parohod jodtəv el̦a jenə piejve.

Par kimn ja motor vuodtəv olmət jemne mil̦te ja jogə mil̦te ja mier mil̦te. Ja nьdtꞩə mogka vənas, jurta, lev, kogk vuejev jodte ꞓaz̦ mil̦te ja ꞓaz̦ vul̦n, gu kul̦.

Təgka lev ruv̦t vənas, kienc ja kugk̦, ja sinət vuejet sajdate al̦t ꞓud̦ olmnedte. Sij kahta lev jugke goren. Sij jodtəv nьdtꞩə odlьne, gu parohod.

No təkvenmus pajk tədta lij, ꞩto olmə viekvudte motorən vuejev ad̦t kьrte, gu lon̦t.

No təst Sahkrə n̦uꞓkej ja riegkude:

— Mən sarnak ton, Moksan! Jev vuej olmə kьrte, gu lon̦t.

— Jev, vuejev, — cil̦ke Moksan, — mon idꞓ uine təna iƶan ꞓal̦meguim.

[ 19 ]

Ꞓaz̦vəlas vəns

[ 20 ]— V̦at ton uinek təna? — cil̦ke Sahkrə.

— Da, — cil̦ke Moksan, — losə lij tən oskə, mən nikues idꞓ egk uinma.

Tola mon kule moajnas, ʙəta kuesl̦anꞓ eht min olmən vul̦ke vənsəst ja ujte nьdt kukas, ꞩto poʙpət jemne, kașt paj lij poakas, paj lij kies, nikues tampe ej vərəna vədc ja ej kəlmꞓa ꞓad̦c. Son tomtasluvə jeljeguim təna jemnest ja kudtəj jele sinə kəsəkəst. No ehteꞩt son cil̦ke:

— Mon jemnest lij nьdt kəlmas, ꞩto ꞓad̦c ꞩant kərən, son vuaj murte, a jogə mil̦te tana vuaj vuo­tədtə, gu jemne mil̦te. Koht jurdak, sone oskəꞩ? Jet, nikiegk jev oskma sone, tənguejka nikiegk jem­nest jev uinma jiŋ.

— Mon tieda, ton sarnak paj vujkesț, — cil̦ke Sahkrə. — Ja mon oskə ton, kues ton moajnsek hiaʙraꞩ ʙajas, jirge ja vərʙl̦udəə ʙajas, avtomoʙil̦, pa­rovos ja ꞓaz̦vəlaꞩ vənas ʙajas. Mon oskə ton, tən­guejka mon tol̦kie. Vet ja mon mata vidꞓe, vuje ja vial vuje ꞓaz̦ vul̦n, soʙəl̦, ej kugk̦. No kьrte mon em maț, ja ni eht olmьnꞓ ej vuəj kьrte.

Tana Moksan məjin ja kəƶe:

— A lon̦t mənguejka kьrt?

8.

— Lon̦t kьrt, ꞩto sost lev suej, — cil̦ke Sahkrə.

— Ton sarnak zoʙəl̦. Da, — vəstlьste Moksan. [ 21 ]— Lon̦t mahjat suesguim, sugk sinəguim vujnas, gu vənsnəhk sugk ꞓazest ile gu vujej kidəguim. Mən od­lamp sugk son, tən pajlamp vuaj kьrte. Ja daƶə kues lon̦t vьeŋ ja ej mahjed suesguim, nьdtꞩə sij tul̦­sələv son, gu kuht porjas, ja son ꞩьŋ.

— Zoʙəl̦, — cil̦ke Sahkrə, — nьdt kьrt lon̦t. No olmən jevla suej.

— Olmən jevla suej, — riegkude Moksan, — no sij tujꞩəv vьjəm koavnet sueguim. Təgka vьjem kav̦n pere lev kiepes, no rovas, ja sinən lev kəras ꞩur suej, jenamp ꞩor̦amp lon̦t suej. Zoʙəl̦, təgka suej paj ꞩьŋev, sinəguim ej vuej mahje, sij tol̦ke tul̦sələv vьjem kav̦n pink vujnsest. No avdemʙel̦t vьjem kav­nest ꞓoan vial kəlt sueguim oc̦amp: sij paj ꞓuonəv, sugkəv pink vujnsest. Ja ꞓont təna kəldt sueguim — motor.

Təgka vьjem kav̦n sueguim kodꞓet aeroplanən. Ja olmə mogka vьjem koavneguim kьrtəv al̦m mil̦te pajlest al̦mus poake, odlamp, mən pojas ja avtomo­ʙil̦. Ja jugke mogka vьjem kavnest vuejev̦ kьrte ehtən vьerəst jev jenə olmnedte.

9.

Koht vuejꞩkudten ꞓofta olmə! — cilke Sahkrə. — Kie jemnest vuaj rovnjedte sinə nala. Ꞓofta od­lьnə kar puaз, no avtomoʙil̦ son ast. Odlьne vuej toft ꞓaz̦ mil̦te, no karep jodt vial odlamp: Ꞓiŋlьne [ 22 ]jal ꞓaz̦ vul̦n kul̦, no ꞓaz̦vəlaꞩ vəns vial ꞓiŋlamp man. Pajgene kьrt kaje, no aeroplan man vial paj­lamp.

— No məit vial jevla minən mogka vьjem kav̦n? Ꞩig lehꞓ, minən lehꞓen puk təgka vьjəm kav̦n. V̦at minən jevla ni eht sinən, — cil̦ke Moksan. — Ile ton egk kulma, sovet val̦t ant mije motor katret, pər̦amp mij vuajꞓep ꞩьle kul̦.

— No, — cil̦ke Sahkrə, — mon idꞓ sinət uine ja vəhtьne alka vьje sinəguim. Sij lev ꞩor, ꞓaz̦ mil̦te jod­təv odlьne, sinəguim vuaj uite kukas ja pəhte jenə kul̦.

Ja vial vua sinəguim jodte ꞩur sulə raje, kașt lev ꞩur tugk mier nav̦t.

No təgka lev kater, a kașt lev avtomoʙil̦, velo­sipet, pojas, aeroplan?

— Kues ton egk lij ꞩəntma vial, — cil̦ke Moksan, — jemnest vuikjen car ja vaptkes olmə. Sij vofse jev piacluꞩma minə ʙajas. Sij ohtən, mij jalꞓep jep tie­dьꞓe nimən, antꞓep sije mavsha tiljet ja kul̦. A ad̦t jemnest vujkaj Sovet val̦t ja son jurt puk eftnala narod ʙajas. Ton tiedak, koht son ləhk mije: ovad kooperativət, ꞩkolaț, ləhcəm pərtət, kul̦tur ʙazaț. Ja son tat, minən lehꞓen avtomoʙil̦ ja pojas ja aeroplan.

No v̦at vuajꞓen minən jodte avtomoʙil̦ ja velosi­ped, kues minən jevla vial ꞩig ꞓuhkəə. Sij paꞩnəv rəʙpe ja vədce, kol̦osa sinən murtjev. Ja aeroplanət

karləm ja kərtlem guejka ʙədt nьdtꞩə komtəs n̦uol̦kes [ 23 ]

Aeroplan.

[ 24 ]saj. A pojas minən jev vuajꞓe lьgkse sajses: vet sij

jodtəv tol̦ke ruv̦t ʙruzəj mil̦t.

Kultəl̦, Sahkrə, mije ʙədt tujꞩə ꞩig ꞓuksət. Vet ja təgk olmə, kogk jurten, puk təna jodthet, kьrd­jet, vujet vьjem koavnet, jurten sinət jev ahtan. Sij jenə opnuven ja jenə ləhken. Ja mij jepl̦a milhampa təj olmnedte. Mij ꞩihtlьne vujhep pudcəguim, pue­rast pejep klad̦ soan el, ꞩigtьne vujhep vənsən, vuik­sene poʙphəntəp navta ludən. No mije ʙədt opnuvə vial jenə. Mije ʙədt peje ꞓuksət, ja tana mij luꞩtəp sinə mil̦te kimneguim ja motrəguim.

Bədt tol̦ke eftəst ləhkə. Ja tana vəhtьne mij ma­təp vuje ꞓaz̦ vul̦n, gu kul̦, kьrte, gu lon̦t.

Nьdt cil̦ke Moksan. Ja təl̦ son pajent vujves ja kultleꞩkude. Ja Sahkrə nьdtꞩə pajent vujves. Mi­l̦anꞓ kuləj sije kuhtnese, mantel̦anꞓ jin pajen. Ja sij el̦ken kihꞓe alma. Təl̦ mən sij uinen. Pajgene, paj­gene pajen kьrte aeroplan. Son koꞩtədəj vofse udc­hinen, oc̦amp ud̦c lon̦tnedte.

No Moksan ja Sahkrə tidten, tədta nьdt tol̦ke koꞩtat, a zoʙəl̦ aəroplan lij ꞩur, ja sost arəv olmə. Koz sij kьrtev, məit? Təna jev tiedta Moksan ni Sahkrə. Moꞩt aeroplan kьrte miere, uinaꞓ son paj­en valas kulet eftəst ja vuz̦haꞓ sinət kul̦ ꞩьljet. Moꞩt, son kьrte viehken pingəst uita kukas miere vənsət. A most son kьrte tidtem guejka, kiꞓaꞓ son jemn pajen velas ja pejnaꞓ, kașt pər̦amp pjəe odt ꞓuhkə.

[ 25 ]Aeroplan odlьne kьrtel̦ al̦m mil̦te, ꞩəntə oc̦amp ja kadə ꞓal̦me evdtəst.

Tana Sahkrə vьl̦ꞩət Moksan el ja cil̦ke:

— Ja mij tonən al̦kep vəhtьne jodte kol̦osa ꞓuh­kəj mil̦te, jodte mier mil̦te ja al̦m mil̦te. Bədt tol̦ke eftəst ləhkə.


[ 26 ]

UDC SAN̦NƏKINꞒ

C
Cuepc—руль
H
Hiavaꞩ—лошадь
J
Jinjine—громко
Jof—шум
L
Lavd—дощечка
Ludt—пуля
M
Məithəs—почему же
Moꞩt—может быть
N
Numpan—друг, приятель
O
Olkhəꞩ—начало

P
Permehte—виимательно
Pojas—поезд
S
Sogk—известие
T
Təkvən pajk—удивительная вещь
Təl̦—вот
V
V̦at—неужели, разве
Verʙl̦ud—верблюд
Vet—ведь
Vьestlə—отвечать
Vьjemkav̦n—повозка (для езды вещь)
Vьl̦ktəmuꞩ—размах
Vualktələ—бросать


 
Редактор К. Шавров.
Технич. редактор Н. Родченко.
Редактор-худож. Ю. Петров.

Книга сдана в набор 17/VII. Подпис. к печ. 5/IX. Инд. Д-Н. ОГИЗ 2557. Тираж 1150. Ленгорлит № 17241. Заказ 1167. Формат бум. 71×941/16. 11/2 печ. л. Авт. л. 0,77 (тип. зн. в 1 бум. л. 20.000) Бум. л. 3/4.


Типография „Коминтерн“ и школа ФЗУ им. КИМ‘а. Ленинград, Красная, 1.