Crestas-cot alvas

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Crestas-cot alvas  (1906) 
by Peider Lansel


Tras la stitgaglia chauda dal suentermezdi è passà andetgamain in suffel da malaura, chatschond nà sur il Piz Raschvella gronds nivels stgirs, cregns da plievgia. Ina clerezza fustga da straglischs ed il strasunar da tuns, anc vaira dalunsch, annunziavan la burasca vegninta. Signun e zezen èn ids sin il pitschen mut davos tegia a guardar da la pastriglia. Questa aveva da dar da mauns e da pes da dumagnar las vatgas sut il cuvert, essend ch’ils animals tementads mitschavan a dretga ed a sanestra. Clot, il trosser, ch’era ì anc svelt tar il begl a prender aua, guardava cun tema a daventar il tschiel adina pli smanatschant ed ils straglischs adina pli spess. Sin las plattas davant isch crudavan gia ils emprims daguts, lartgs sco tschincuns. Suenter che las vatgas èn la finala tuttina stadas sut tetg, èn signun e zezen turnads a val a currind. Davos els, cun pipas en bucca ed ils mauns en satg, vegnivan plaun a plaun ils pasters e tuts èn entrads en tegia.

Ina chamegiada da far vegnir tschorv, suandada d’in terribel sfratg ch’ha sveglià lungs resuns en las valladas vischinantas, è stà il signal da l’urizi. La plievgia, chatschada dal vent, è dalunga crudada da tschiel rut, accumpagnada da chametgs in sin l’auter e da ramplunadas senza fin. La burasca aveva apaina cumenzà ch’in «Juhuhu!» givlà cun tutta forza ha fatg currer tuts sin isch. Da la senda qua giu tranter la zundra vesev’ins trais persunas a festinar tras la daratga: ina signura e dus signurs, per franc curants. Cun paucs sigls èn els arrivads si, e cumbain ch’els eran bletschs tras e tras, n’avevan els betg pers la buna luna, mabain rievan da schluppar.

Suenter avair tratg or ils mantels cregns, han ils pasters cedì als esters lur plazs enturn il fieu. Il signun ch’era dal Partenz e saveva discurrer meglier tudestg, ha stuì dar pled als signurs. Entant aveva la dama prendì giu il chapè tirolais ed, il dies cunter la flomma, schlià ses chavels blonds per als laschar sientar. Quels cuvrivan sias spatlas sco in mantè d’aur mirveglius.

Clot, il trosser, ch’era rampignà sin la stgala dal palantschin (nua ch’ina quarta fain rasada entamez ed ina cuverta da launa furmavan ses letg) guardava cun egliuns surstads sin ils esters e surtut sin la signura blonda. E cur ch’ella squassava mintgatant il chau, parevi en il reflex dal fieu ch’en la tegia fimentada sgulassan enturn sbrinzlas d’aur.

Il temp passava entant ad in passar. Suenter avair gì purschì latg, ha il signun gì da raquintar da tuttas sorts, na vegnind ils esters betg stanchels da s’infurmar davart la vita e las lavurs en las alps. La signura, avend puspè nuà ensemen ils chavels sitgs a mesas, sa laschava uss gustar in cuppin latg gist mulsch.


In pau a la giada è l’urizi tschessà ed il tschiel puspè daventà serrain. Suenter la plievgia, en la transparenza perfetga da l’aria, resortiva mintga detagl er en il pli lontan ed in artg son Martin magnific stendeva sia punt sur la val. Ils esters èn sa semtgads per il viadi da return, avend da chaminar anc in brav tschancun fin en il vitg, nua che spetgava lur charrotscha per Nairs. In dals signurs è anc ì svelt en tegia e returnà cun in matg da crestas-cot ch’el ha surdà a la princessa (uschia l’avevan, cun il pli grond respect, adina numnà ses cumpogns).

«Oh, uss avessan nus prest emblidà las crestas-cot, clegidas cun tanta fadia! Igl èn flurs uschè graziusas. Tgi sa sch’i dat er crestas-cot alvas?, quellas ma plaschessan anc bler meglier!»

Il chavalier ha fatg sco sch’el n’avess betg udì, na lubind sias enconuschientschas botanicas ni da dir ni gea ni na. Dal rest stuevani uss propi sa metter sin via senza perder temp. Sco adia puspè in lung «Juhuhu!», al qual tuts han respundì cun forza, e la gruppa è dalunga scumparsa aval.

Essend en retard cun bleras lavurs pervi da la malaura ed ils curants, era il signun uss ordvart grit. In pèr sbratgs trids han fatg endament al pitschen trosser ch’i saja uras da surpigliar ses uffizi sco gidanter dal cuschinier.

Quella saira cur che tuts eran ids a lètg, ha Clot gì ditg e pli che ditg da pudair sa durmentar. I al pareva d’in cuntin sco sch’el vesess a sgular enturn las sbrinzlas d’aur dals chavels da la princessa. – Princessa! – Quest num cumpareva savens en las paraulas che la tatta raquintava las sairas d’enviern sper la pigna. In num collià cun tut il pli splendurant e pli mirveglius ch’existiva. Ed uss aveva el oramai pudì vesair ina princessa vaira, en charn ed ossa. Cun guants loms sco valì aveva ella stritgà sur sia fatscha gruglia, arsa dal vent, ed aveva surris si per el, al dumandond co ch’el haja num. Quai stueva purtar fortuna!

Ad el è vegnì endament che la dama avess gì gugent crestas-cot alvas. El enconuscheva in lieuet, nua ch’i aveva talas, tar il cusch gross sper il lajet; essend là sumbrivaun, erani forsa anc en flur. Suenter ch’il signun ha dà ses permiss dad ir dumengia tar sia mamma (ch’era sur stad en servetsch ora Nairs), è ses plan dalunga stà fatg.


La dumengia a bun’ura era noss Clot gia tar il cusch da las crestas-cot alvas ed ha pudì rabagliar ensemen gist anc in matg. Plegà quel en mistgel frestg, è el sa mess sin via, allegher e cuntent.

A pe hai gì num da chaminar in vaira tschancun! Cur ch’il mat è arrivà a Nairs, era qua in grond travasch, essend il mument da la charrotscha da posta. Tranter ils viagiaturs semtgads per partir ha Clot – cun ina stratga en il cor – er vis la princessa blonda, cun bels matgs enta maun, dasper ina muntogna da valischs e massa glieud ch’è vegnida a dar adia.

Clot ha prendì curaschi, ha zuglià las flurs or dal mistgel ed è sa schluità tras la fulla per arrivar davant la dama. Quella, en milli anguschas per sias valischs, ha bittà in’egliada distracta sin Clot ed il pitschen matg che quel l’ha offert uschè timidamain. «Na, na, jau na vi betg anc dapli flurs, jau hai gia travaglia detg avunda!»


Il pover mat, crajend che la princessa al stoppia senz’auter reconuscher dalunga, e suenter esser s’allegrà l’entira emna sin quai, è restà sco petrifitgà. Per far lieu al ha in postigliun tschiffà per in bratsch e stratg davent groppamain. Clot, cun il cor fitg grev ed ils egls cregns, è partì vers la punt d’En. In portier che vendeva privatamain als curants flurs dal lieu, ha sbragì da mussar sias flurs. Ma Clot n’ha betg dà bada, è be ì vinavant ed è pir sa vieut amez la punt, gist il mument che la gronda charrotscha melna è sa messa en moviment, suandada da trais autras, pli pitschnas. Propi l’ultim mument ha el vis la princessa, in lung vel vi dal chapè, fatschentada cun salidar cun ils matgs enta maun. Clot è restà guardond sin ella e sin la charrotscha, er ditg suenter che tut era svanì en la pulvra e las stortas dal stradun.

Pass rebattevan oradim la punt... quai era il portier! Clot ha anc dà in tgit a ses pover matg, e bittà alura quel il pli lunsch pussaivel en l’En. A sparpagliond èn las crestas-cot dalunga sa persas tranter turnigls e crappa.


Indicaziuns bibliograficas[edit]

Transposiziun da la versiun valladra Grusaidas albas cumparida en: Chasa paterna, nr. 28, 1933, p. 3–8 (tenor Annalas, nr. 21, 1906, p. 215–218)].

Licenza[edit]

Public domain
This work is in the public domain in countries where the copyright term is the author's life plus 70 years or less. See Copyright.


Transposiziun:[edit]

I, the copyright holder of this work, hereby release it into the public domain. This applies worldwide.
In case this is not legally possible:
I grant anyone the right to use this work for any purpose, without any conditions, unless such conditions are required by law.

Public domainPublic domainfalsefalse