Anthem of the Republic of Buryatia

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

The Anthem of the Republic of Buryatia (bua. Буряад Уласай түрын дуулал / Бүгэдэ Найрамдаха Буряад Уласай дуулал; ru. Гимн Республики Бурятия / Песня о родной земле) is the official anthem or regional song of the Buryat Republic in Siberian Russia. It was adopted by the state law on 20 April 1995.[1]

The music was composed by Anatoliy Andreyev, and the original Buryat lyrics were written by Damba Zhalsarayev[2] with Russian lyrics later translated by Oleg Dmitriyev.

Lyrics[edit]

The last two lines in every stanza are repeated twice for the rhythmic composition.

In Buryat[edit]

Cyrillic script Latin script (obsolete) Transliteration IPA transcription (narrow)
First verse

Үнгын дайдаар, хангай тайгаар нэмжыгшэ
Үлзы Буряад — манай нангин үлгы.
Сэлмэг сарюун, сэнхир номин шарайшни
Сэдьхэлдэмнай хэзээдэшье зулгы.

Yngьn dajdaar, xangaj tajgaar nemƶьgşe
Ylzь Вurjaad — manaj nangin ylgь.
Selmeg sarjuun senxir nomin şarajşni
Sedjxeldemnaj xezeedeşjje zulgь.

Üngın daydaar, xangay taygaar nemjıgşe
Ülzı Buryaad — manay nangin ülgı.
Selmeg saryuun senxir nomin şarayşni
Sedyxeldemnay xezeedeşyye zulgı.

[uŋgiːŋ dæːdɑːr χɑɴɢæː tʰæːɢɑːr nɛmʒɪkʃə]
[ulziː bʊrʲɑːt mɑnæː nɑŋgɪŋ ulgiː]
[səlmɛk sɑrʲʊːŋ səŋçɪr nɔmɪŋ ʃɑræːʃnɪ]
[sɛtʲxəldɛmnæː xɛzɛːdɛʃʲjɛ zʊlgiː]

Second verse

Эрхим хангал санзай шэнги агаарташ
Эршэ хүсөөр элсүүлэнгүй яалайб!
Эмтэй домтой мүнхын уһан аршаандаш
Эльгэ зүрхөө хүртүүлэнгүй яалайб!

Erxim xangal sanzaj şengi agaartaş
Erşe xysөөr elsyylengyj jaalajв!
Emtej domtoj mynxьn uhan arşaandaş
Eljge zyrxөө xyrtyylengyj jaalajb!

Erxim xangal sanzay şengi agaartaş
Erşe xüsöör elsüülengüy yaalayb!
Emtey domtoy münxın uhan arşaandaş
Elyge zürxöö xürtüülengüy yaalayb!

[ɛrçɪm χɑɴɢɐl sɑŋzæː ʃəŋgɪ ɑɢɑːrtʰɑʃ]
[ɛrʃə xusœːr əlsuːləŋgui jɑːlæːp]
[ɛmtʰɛː dɔmtʰɞː muŋçiːŋ ʊħɑŋ ɑrʃɑːndɑʃ]
[ɛlʲgɛ zurxœː xurtʰuːləŋgui jɑːlæːp]

Third verse

Холын замда эхын ёһоор юрөөжэ,
Хүмүүн зондо хэтын жаргал хүсөөш.
Саяан хадын сэлгеэн амяар арюудхан,
Байгал далайн гэгээн долгёор сүршөөш.

Xolьn zamda exьn johoor jurөөƶe,
Xymyyn zondo xetьn ƶargal xysөөş.
Sajaan xadьn selgjeen amjaar arjuudxan,
Вajgal dalajn gegeen dolgjoor syrşөөş.

Xolın zamda exın yohoor yurööje,
Xümüün zondo xetın jargal xüsööş.
Sayaan xadın selgyeen amyaar aryuudxan,
Baygal dalayn gegeen dolgyoor sürşööş.

[χɔliːŋ zɑmdɑ ɛçiːŋ jɔħɔːr jʊrœːʒə]
[xumuːŋ zɔŋdɔ xɛtʰiːŋ ʒɑrɢɐl xusœːʃ]
[sɑjɑːŋ χɑdiːŋ səlgʲɛːŋ ɑmʲɑːr ɑrʲʊːtχɑŋ]
[bæːɢɐl dɐlæːŋ gɛgɛːŋ dɔlgʲɔːr surʃœːʃ]

Fourth verse

Шэрүүн сагай ерээшье һаа дэлхэйдэ,
Шинии заяан замһаа хадуурхагүйл.
Эбтэй дорюун бүлын ёһоор жаргыш даа,
Энхэ Буряад — манай нангин үлгы.
Эхэ нютаг!

Şeryyn sagaj jereeşjje haa delxejde,
Şinii zajaan zamhaa xaduurxagyil.
Eвtej dorjuun вylьn johoor ƶargьş daa,
Enxe Вurjaad manaj nangin ylgь.
Exe njutag!

Şerüün sagay yereeşyye haa delxeyde,
Şinii zayaan zamhaa xaduurxagüyl.
Ebtey doryuun bülın yohoor jargış daa,
Enxe Buryaad — manay nangin ülgı.
Exe nyutag!

[ʃəruːŋ sɑɢæː jɛrɛːʃʲjə ħɑː dəlxɛːdɛ]
[ʃɪnʲiː zɑjɑːŋ zɑmħɑː χɑdʊːrχɑguil]
[ɛptʰɛː dɔrʲʊːŋ buliːŋ jɔħɔːr ʒɑrgiːʃ dɑː]
[əŋxɛ bʊrʲɑːt mɑnæː nɑŋgɪŋ ulgiː]
[ɛxɛ nʲʊtʰɑk]

In Russian[edit]

Cyrillic script Romanization IPA transcription

Таёжная, озёрная, степная,
Ты добрым светом солнечным полна.
Цветущая от края и до края,
Будь счастлива, родная сторона.

Брусничный дух, черёмухи дыханье,
Лилового багульника настой.
Я не дышу, а пью благоуханье
Моей земли, равнинной и лесной.

Прими, земля, сыновнее спасибо,
Святой водой Байкала угости,
Чтоб я обрёл невиданную силу
Для дальнего нелёгкого пути.

С тобой, земля, мы слиты воедино,
Моею стала и судьба твоя.
Поклон тебе от сердца, край родимый,
Любимая Бурятия моя.
О, мать-земля![3]

Tajožnaja, ozjornaja, stepnaja,
Ty dobrym svetom solnečnym polna.
Cvetušcaja ot kraja i do kraja,
Budj sčastliva, rodnaja storona.

Brusničnyj duh, čerjomuhi dyhanje,
Lilovovo baguljnika nastoj.
Ja ne dyšu, a pjju blagouhanje
Mojej zemli, ravninnoj i lesnoj.

Primi, zemlja, synovneje spasibo,
Svjatoj vodoj Bajkala ugosti,
Čtob ja obrjol nevidannuju silu
Dlja daljnevo neljogkovo puti.

S toboj, zemlja, my slity vojedino,
Mojeju stala i sudjba tvoja.
Poklon tebe ot serdca, kraj rodimyj,
Ljubimaja Burjatija moja.
O, matj-zemlja!

[tɐˈjɵʐnəjə ɐˈzʲɵrnəjə, sʲtʲɪpˈnajə]
[tɨ ˈdobrɨm ˈsvʲetəm ˈsolnʲɪt͡ɕnɨm pɐlˈna]
[t͡svʲɪˈtuɕːɪjə ɐt‿ˈkrajə ˈi də ˈkrajə]
[ˈbutʲ ˈɕːæslʲɪvə, rɐdˈnajə stərɐˈna]

[brʊsʲˈnʲit͡ɕnɨj ˈdux t͡ɕɪˈrʲɵmʊxʲɪ dɨˈxanʲjə]
[lʲɪˈlovəvə bɐˈɡulʲnʲɪkə nɐsˈtoj]
[ˈjæ ˈnʲe dɨˈʂu ˈa ˈpʲjʉ bləɡəʊˈxanʲjə]
[mɐˈjej ˈzʲemlʲɪ rɐvˈnʲinːəj ˈi lʲɪsˈnoj]

[prʲɪˈmʲi, zʲɪmˈlʲæ sɨˈnovnʲɪjə spɐˈsʲibə]
[svʲɪˈtoj vɐˈdoj bɐjˈkalə ʊɡɐˈsʲtʲi]
[ˈʂtop ˈjæ ɐˈbrʲɵl nʲɪˈvʲidənːʊjʉ ˈsʲilʊ]
[dlʲɪ ˈdalʲnʲɪvə nʲɪˈlʲɵxkəvə pʊˈtʲi]

[s‿tɐˈboj zʲɪmˈlʲæ ˈmɨ ˈslʲitɨ vəjɪˈdʲinə]
[mɐˈjejʉ ˈstalə ˈi sʊdʲˈba tvɐˈjæ]
[pɐkˈlon tʲɪˈbʲe ɐt‿ˈsʲert͡sə ˈkraj rɐˈdʲimɨj]
[lʲʉˈbʲiməjə bʊˈrʲætʲɪjə ˈmojə]
[ɐ ˈmatʲ-zʲɪmˈlʲæ]

Mongolian translation[edit]

Өнгийн дайдаар, хангай тайгаар дэлэгч,
Өлзий Буриад бол манай нандин өлгий.
Цэлмэг жавхлан, цэнхэр номин царай чинь,
Сэтгэлд мань хэзээд ч зулгуй.

Эрхэм хангал сан утлага шиг агаарта чи
Эрч хүчээр элсүүлэнгүй сайн би!
Эмтэй домтой мөнхийн ус рашаанд чинь
Элэг зүрхээ хиртүүлэнгүй сайн би!

Холын замд эхийн ёсоор ерөөж,
Хүмүүс зонд хэтийн жаргал хүсжээ чи.
Соён хадны цэнгэг амиаар ариутган,
Байгал далайн гэгээн долгионоор шүршжээ чи.

Ширүүн цагийн ирсэн ч дэлхэйд,
Чиний заяа замаас хадуурахгүйл.
Эвтэй дориун бүлийн ёсоор жаргаг дээ,
Энх Буриад манай нандин өлгий.
Эх нутаг!

English translation[edit]

A rough English translation of the Russian lyrics:

Land of the taiga, the lakes, and prairies,
you are full of good sunlight.
Prosperous from one edge to another,
be happy, our native country.

A spirit of cranberry, a breath of cherry,
infusion of violet rosemary.
I do not breathe, but I drink the fragrance,
of my country's plains and forests.

My country, accept the gratitude of your sons,
receive the holy water of Baikal.
So I find power unprecedented,
to a path long and hard.

We are united with you, our land,
your destiny has become mine too.
I bow to you from my heart, dear country,
my beloved Buryatia!
Oh, motherland!

In other script[edit]

These are adopted scripts which are not (and have never been) officially used to write Buryat and Russian.

Mongolian script[edit]

ᠦᠨᠡᠭᠡᠶᠢᠨ ᠳᠠᠶᠢᠳᠤᠷ᠎ᠠ᠂ ᠬᠠᠩᠭᠠᠢ ᠲᠠᠶᠢᠭ᠎ᠠ ᠪᠠᠷᠨᠡᠮᠡᠵᠢᠰᠢ
ᠦᠯᠵᠤ ᠪᠤᠷᠶ᠎ᠠ ᠳᠤᠮᠠᠨᠤ ᠨᠠᠩᠭᠢᠨ ᠦᠯᠤ᠃
ᠰᠡᠯᠡᠮᠡᠭ ᠰᠠᠷᠶᠤᠨ᠂ ᠰᠡᠩᠬᠢᠷ ᠨᠣᠮᠢᠨ ᠰᠢᠷᠠᠶᠢᠰᠢᠨᠢ
ᠰᠡᠳᠢᠬᠥᠯᠢᠳᠡᠮᠨᠠᠢ ᠬᠡᠵᠢᠶᠡᠳᠡᠰᠢᠶ᠎ᠡ ᠵᠤᠯᠤᠭ᠃

ᠡᠷᠡᠬᠢᠮ ᠬᠠᠩᠭᠠᠯ ᠰᠠᠨᠵᠠᠢ ᠱᠢᠩᠭᠢ ᠠᠭᠠᠷᠲᠠᠰᠢ
ᠡᠷᠰᠢ ᠬᠦᠰᠡᠷ᠎ᠡ ᠡᠯᠰᠡᠭᠦᠯᠦᠩᠭᠦᠢ ᠶᠠᠯᠠᠶᠢᠪ
ᠡᠮᠲᠡᠢ ᠳᠣᠮᠲᠠᠢ ᠮᠦᠩᠬ᠎ᠠ ᠶᠢᠨᠤᡑᠠᠨ ᠠᠷᠱᠠᠩᠳᠠᠰᠢ
ᠡᠯᠭᠡ ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠪᠡᠨ ᠬᠦᠷᠲᠦᠭᠦᠯᠦᠨᠭᠦᠢ ᠶᠠᠯᠠᠶᠢᠪ

ᠬᠣᠯᠠᠶᠢᠨ ᠵᠠᠮᠳᠠ ᠡᠬᠡᠶᠢᠨ ᠶᠣᡑᠣᠣᠷ ᠶᠦᠷᠡᠵᠡ᠂
ᠬᠥᠮᠥᠨ ᠵᠣᠨᠳᠣ ᠬᠡᠲᠦᠶᠢᠨ ᠵᠢᠷᠭᠠᠯ ᠬᠦᠰᠥᠱᠢ᠃
ᠰᠠᠶᠠᠨ ᠬᠠᠳᠠᠶᠢᠨ ᠰᠡᠯᠭᠶᠡᠨ ᠠᠮᠠᠶᠠᠷ ᠠᠷᠤᠳᠬᠠᠨ᠂
ᠪᠠᠶᠢᠭᠠᠯ ᠳᠠᠯᠠᠢᠶᠢᠨ ᠭᠡᠭᠡᠨ ᠳᠣᠯᠣᠭᠶᠠᠷ ᠰᠦᠷᠦᠰᠢᠶᠡᠰᠢ᠃

ᠱᠢᠷᠦᠨ ᠰᠠᠭᠠᠢᠶᠡᠷᠡ ᠪᠡᠨᠰᠢᠶ᠎ᠡ ᡑᠠ ᠳᠡᠯᠬᠡᠶᠢᠳᠡ᠂
ᠰᠢᠩᠢ ᠵᠠᠶᠠᠭᠠᠨ ᠵᠠᠮᠠ ᠬᠠᠳᠠᠭᠤᠷᠬᠠᠭᠦᠶᠢᠯ᠃
ᠡᠪᠲᠡᠢ ᠳᠣᠷᠣᠶᠤᠨ ᠪᠦᠯᠢᠶᠢᠨ ᠶᠣᡑᠣᠣᠷ ᠵᠢᠷᠭᠤᠰ ᠳ᠋ᠠ᠂
ᠡᠩᠬᠡ ᠪᠤᠷᠶ᠎ᠠ ᠳᠤᠮᠠᠨ ᠤᠨᠠᠩᠭᠢᠨ ᠦᠯᠤ᠃

ᠡᠭᠡ ᠨᠦᠲ᠋ᠠᠭ

Hangul transliteration of Buryat[edit]

웅긘 대다르 한개 태가르 넴즉셰
울즤 부랴드 마내 난긴 울긔.
셀멕 사룐 센히르 너민 샤래 싀니
셋헬뎀내 헤제데싀예 졸긔.

에르힘 한갈 산재 셴기 아가르타싀
에르셰 후소 엘술렌귀 얄랩!
엠태 돔토이 문흰 오한 아르샨다싀
엘게 주르호 후르툴렌귀 얄랩!

홀릔 잠다 에흰 여허르 유로졔,
후문 전더 헤틘 쟈르갈 후소싀.
사얀 올릔 셀계엔 암야르 아르욧한,
배갈 달랜 게겐 덜겨어르 수르쇼싀.

셰룬 삭하 소사르하귈 헤제셰,
시니 자얀 시니 운데르 하르긔.
엡태 더룐 불릔 여허르 쟈르긔싀 다,
엔헤 부랴드 마내 난긴 울긔.

에헤 뇨탁!

Hangul transliteration of Russian[edit]

타요즈나야, 오제르나야, 스테프나야,
티 도브림 스베톰 솔네크님 폴나.
크베투슈챠야 오트 크라야 이 도 크라야,
부드 샤스틸바, 로드나야 스토로나.

브루스니츠니 두흐, 체료무히 디하니에,
릴로보고 바굴니카 나스토이.
야 네 디슈, 아 퓨 블라고우하니에
모에이 제믈리, 라브니노이 이 레스노이.

프리미, 젬랴, 시노브네예 스파시보,
스뱌토이 보도이 바이칼라 우고스티,
크톱 야 오브렐 네비다뉴 실루
들냐 달네고 넬렉코고 푸티.

스 토보이, 젬랴, 미 실티 보에디노,
뫼유 스탈라 이 스두바 트보야.
포클론 테베 오 세르드카, 크라이 로디미,
루비마야 부랴티야 모야.

오, 마트 젬랴!

External links[edit]

References[edit]

  1. Law on the State Anthem of the Republic of Buryatia (in Russian)
  2. To the 85th anniversary of the People's poet of Buryatia, Damba Zhelsarayev (in Russian)
  3. http://project.rsl.ru/index.php?doc=715