კაჟანდიი ქერქუუშ არიკი
ართი ხენწიფე ქოჸოფე. თე ხენწიფეს სუმი ქომოლი დო სუმი ოსურისქუა ქჷნოჸუნუე. მუჟანსჷთი ღურადღაქჷ ქჷმააჭირინუუნი, ქიმიჭანუუ არძო დო უწუუ ქომოლი სქუალენსჷ: ართის დოგიჩინანთია დო თქვა გიჩქჷნანია შიასრულენთია-და: მუჭო დობღურეევე, თითო მარას საფულეს ქომიდარაჯითია დო ე ძღაბეფია, მიქჷთი მორთასიე დო თქუასიე: თქვანი და ქომუჩითიე, თის ქიმეჩითია. გამეეთხუ არძოსჷ დო დოღურუ, მუჭო დოღურუნი, დოთხორესჷ დო უჩაში ჯიმაქ იმუსერი ოდარაჯუუშა მიდართჷ. მარა ჭიჭე ხანქჷ ქიიჸუუნი, მუგიდა რენი ქჷმონწყუნსჷ ქიჸანასჷ დო მუჭო ხოლოშა ქჷმორთჷნი, თიში შუქიქ ე ბოში ოზეშა გინო გაგჷნააჸორჷ დო თეურე მუკააჯინჷნი, ქიმერთჷ ღურელიშა, მონწყუნდჷ ქიჸანასჷნი, თექჷ დო გეიოჸოთჷ დო ორდოშახ ირიართო ქიინგარდჷ დო ორდოს დონთხორჷ კინი დო მიდართჷ. ენა ე ბოშიქ ჸუდეს ვაგააცხადჷ ონჯღორეშენი. ქორენი, ათე ჟირი ჯიმაქ ოტყალეშა მიდართესჷ. იმუდღას, კინოხჷ ათე უკულაში ბოშიენი, თეში ართი კოჩქჷ დიიძახჷ. გინააჯინჷნი, დაში მარხუალი ჸოფერედჷ. ეუკუნჷ დო უჩაში და ქიმეჩჷ. გიშაართჷ ხანქჷნი, ხოლო ქიდიიძახჷ მიგჷდაქიენი. გინააჯინჷნი, ხოლო დაში მათხუალი ჸოფედჷ. ჭეს ქააწუხენსჷ ჯიმალეფი ვარენი, მარა მუმაში დოჩინელიდჷნი, თიშენი ქემეჩჷ მაჟიათი დო ჭიჭე ხანიში უკული ხოლო ქიდიძახჷ შხვაქჷ დო მასუმა თისჷ ქიმეჩჷ. გიშეელჷ ხანქ. ონჯუას ჯიმალენქჷ ქომორთესჷნი, დალეფი ვაძირესჷ. კითხესჷ თე ბოშისჷნი, ექ ირიფელი ქუუწუუ. ენა ჯიმალენქ იხუუ ძალამი დო შხურიში მათხილარო ქჷდაარინესჷ. იმუსერი ოშქარი ჯიმაქ მიდართჷ ოდარაჯუშა, მარა ესჷთი თეში აღოლუ. ვართი ექ გააცხადჷ, ქომორთჷ ჸუდეშანი. თე უკულაში ჯიმაქ შეეხვეწჷ: - მათი გომიტეეთია, მუა-ჩქინს მათი ქუუდარაჯუქია, თქვანი ღორონსჷ მიოჯინითია. მარა ენენქ გააჭყორესჷ: - მედინია ვიშოვა! სი ვარია, ჩქითი ქომიჭირანია, -- მარა უკული თქეიისჷ: -- გუუტუათია. მიდართჷ ბოშიქჷ. ქემერთჷ საფულეეშა დო სანთელი გეურზჷ დო ქოდოდირთჷნი, იჸუუ მუგიდენი ანბექ ძალამქჷ, მარა ეს ვაშქურინებჷ. ქომორთჷ ხოლოშა დო დიიცანცალუუ დიხაქ, მარა ე ბოშიშა მუთაქ აღოლუ დო მუურქუ ბოშიქ ლეკური დო შქააბანსჷ გოჭკირჷ, მარა ათეში ზისხირქჷ სანთელი დუუშქირიტჷ. გიმიიჯინჷ გალენი, შორს სოგიდენი დაჩხირიში სინათე ქოძირჷ; მოუსუ დო იდჷ თეურე. შარას უწუუ მუმურსჷ: "ჩქიმი მუკულაშახჷ ვაგათანუავა, ვემიოჸიავა, ვარა დორჸვილჷნქია". ქემიოჭირინუ ხოლოშა დო მიკაჯინჷნი, დიდი ზღვაჯგუა წყარი ქოძირჷ. ენა გოჩურუ დო ეკილჷნი, დაჩხირი ნდიესჷ ნორზუე; მუკი-მუკი ქუგუუხუნუნა დაჩხირიშანი, ქოძირჷ ბოშიქჷ დო ძალამი დეეფირქჷ, მარა დიინჭირჷ დო შქასჷ ქედიშასხაპუ. ართი ნაკვაჩხირი ქიიხვამილუუ დო ირტჷ. ნდიენსჷ ნორცხვაქ ქიგინააციოუ არძოსჷ, მარა ბოში ვაძირესჷ. მოლართჷ ბოშიქ დო კინი წყარსჷ მოჩურუნსჷნი, ათე ნაკვაჩხირქჷ მეუშქირტჷ. ძალამი შიწუხჷ, მარა მუს იქინდჷ? კინი დიირთჷ დო ხოლო ქიმიოსხაპუ დაჩხირისჷნი, ოჭოფესჷ დო კითხესჷ დიენქჷ: -- მუ გოკონია? ექ მუში გაჭირება ქუუწუუ, მარა ნდიენქ უწიისჷ: -- ათე ჸოშისჷ სუმი ზისუნახე გჷმახენია დო ეთის ქომომიჸონანთია და, ვარა ვაგოგიტეენთია. ე ბოშიქ უწუუ: -- კიბე ქუუღუნიავო? -- ქოვა. -- აბა, მოლართითი. მიდეეჯუმუ არძო დო უწუუ დიენს:
-- მა იფშეელენქია, უკული თქვა თითო-თითოთჷ იშეელითია.
-- ჯგირი.
იშეელჷ ბოშიქჷ დო ქიგიაჸუნუ ართი ნდიიქჷ დო მუჭო ეშეელჷნი, ე ბოშიქჷ მუურქუ ლეკური დო დოჸვილჷ დო თექი ქჷდოდუ. იშეელჷ მაჟიაქჷნი, თეში ღოლჷ. არძო თაში თითო-თითოთჷ დოჸვილჷ დო ჟი ქიგილააწკიდჷ. უკული მინიილჷ ცირეფიშა დო დუდი ქოდოუჩანუ დო თითო ბეჭედი არძოს ქემეჩჷ, უკულაში მუშოთჷ დო ი ჟირი ჯიმალეფიშოთ. გიმიილჷ გალე დო ართი ქუას მუში ლეკური ქიგიაშქუ დო თექი ქედიშეეტუ. მუქჷ დაჩხირი გეეჭოფჷ დო მოლართჷ საფულეეშა, გოთანაშახჷ თექი ორდჷ დო გოთანდჷნი, ჸუდეშა ქომორთჷ. ე ზისუნახეენქჷ ხენწიფესჷ ქუწის ე ანბეე, დო ირი კოჩქჷ დიიკათჷ. ზოჯჷ ხენწიფექჷ: "აბა, ლეკურსჷ მი იშეეღანქიე ქუაშევა?" მარა კოსჷ ვეშააწყინჷ. თე დროსჷ გინოჩჷ ზოჯუა: "მითი თე ლეკურს იშაწყჷნქჷნი, თისჷ ჩქიმი ოსურისქუას ქემებჩანქია". ენა მუჭო ქეგეეგონჷ ე ბოშენქჷნი, ულა გააპირესჷ დო გაგმენწყიისჷნი, ექჷთი შეეხვეწჷ: "მიდამიჯუმეეთია", -- დო ძალამი გაჭირებულო მიდეეჯუმესჷ. ქემერთესჷნი, ორე ანბეე: ქიჸანაში კოჩი თეს უსოფუანსჷ, მარა კოს ვეეშააწყინჷ. ბოლოს ირი კოჩიში უკული ქემერთჷ თე უკულაში ჯიმაქჷ დო მუში ლეკური გეშაწყჷ დო ქარქაშისჷ ქედილააგჷ დო ხენწიფეს უწუუ: "სუმიხოლო ჩქინიენია, მა ჟირი ჯიმა პუნსია", დო დუუძახჷ ჯიმალენსჷ დო სუმიხოლო ჩილო ქეკიიხუნესჷ. იჸუუ დიარაქ ძალამქჷ, დო ათე ბოშიში ჩილსჷ ართი ნოხი ეფერი მეჩჷ ხენწიფექჷ, ნამუდა ჟიდოჟი იჸონანსჷ კოსჷ, დო ათეს ქეგედოხოდჷ ე ცირაქჷ დო თეში მოლაჸუნუ ჯარს. მოლართესჷ მაჸარეენქჷ დო მოჭყუდუენქჷნი, შქა შარაშა ქომორთესჷნი, ათე ცირას გიანთხჷ მუგჷდენქჷ დო ვიშო დოქოსჷ. იჸუუ უბედურობა ანბექჷ, მარა მუს იქჷნდესჷ? დო უწუუ ბოშიქ ჯიმალენსჷ: "ჯგირო ორდათია, მათი თის ოკო ქიგვოდინეევე", დო მიდართჷ. იდჷ, იდჷ, იდჷ, მუთი ქაალინედჷნი, თინა ქიიდჷ დო ართი მინდორსჷ წყურგილი ქოძირჷ დო თაქი ქომისვანჯჷნი, ართი ორკოლამი ბოშიქ ქომორთჷ. კირხჷ: -- თენა მიში სოფელი რენია? ექ უწუუ: -- აქი სუმი ჯიმა ნდიეფი ოხორანსია, სუმიხოლოს ართი ხენწიფეში ოსურისქუალეფი ჸუნსია. ენა ბოშიქ ქიგეეგონჷნი, ახიოლჷ. მიდართჷ. რთუმე მუში დალეფიში ჸუდე ჸოფე. ქემერთჷნი, ქომაზადჷ მუში დალენქჷ. მუგაშინუაფუ, მუჭომს ახიოლუდესუნი ეში ძირაფა. ონჯუაქ ქიიჸუუნი, სუმიხოლო ნდიენქ ქომორთესჷნი, ქემიაზადესჷ ნდიენსჷ ოსურენქჷ დო უწიისჷ: -- ჩქინი ჯიმაქ მორთუა. ნდიენქჷ უწიისჷ: -- უჩაშენქჷ მორთუა-და, ართი კელებერი მაჸიინანია დო უკულაში ქორენია-და, ჩქი მიჩქჷნანია იში პატიცემავა. მუნიილესჷ ნდიენქჷ დო გააჯუდესჷ ართიანსჷ, ახიოლესჷ ართიანიში ძირაფაქჷ. იმუსერი ქიმიშახენა დაჩხირსჷნი, მიოქეშეესჷ ნდიენქჷ. ბოშიქუ კითხჷ: მუსჷ ქეშანთია? -- მუსია-და, ვაი მუში წაულავა! კაჟანდიი-ქერქუუსია ართი ორქოში თომამი ცირა ჰეერითჷ მეჸუნდუა დო გამჷკჷვათხოზითია, მარა მუთაქ მაღოლესია დო ართი შიბუა თომა მუოსოფითია, -- დო ე ბოშის ქააძირესჷ. ენა მუჭო ბოშიქჷ ქოძირჷნი, ეზრაფჷ დო ვაი, ახავაია!" თქუუ. -- მუ ორენია? -- კითხესჷ ნდიენქჷ. ე ბოშიქ ირიფელი კაკალო ქუუწუუ. გოთანდჷ ორდოქჷნი, გეპირჷ ბოშიქჷ დო ულა მიინდომუ. ე ნდიენქჷ ძალამი შიიწუხესჷ, მარა მუს იქინდესჷ? დო ართი რაში დო ართი ფინიე ქააჩუქესჷ. მოლართჷ ე ბოშიქჷ დო ქომორთჷ; კაჟანდიი-ქერქუში ჸუდეშა მინიილჷ, მარა კაჟანდიი ჸუდეს ვარდჷ. გაგლასხაპჷ რაშისჷ დო მინიილჷ ცირაშა, მარა მუჭო ართიანი ქოძირესჷნი, ჟირიხოლოქ ეკირთჷ ბრელი ხიოლით. მარა ცირაქ უწუ: "ბოში, დუდი მუშოთ მიიჸოთია? კაჟანდიი-ქერქუუშა სი მუთა გაღოლენია". მარა ე ბოშიქ ვადუუჯერჷ დო ქიმიკიხუნუუ ცხენიშა დო ჭიშქარიშა ქომორთჷნი, ათე ჭიშქარქჷ ეფერი მიორკიოუ, ნამუდა ცას მურიცხი მასოფჷ დო დიიძახჷ: "კაჟანდიი-ქერქუუ, სო რექია? ოსური მიდაგიღესია". კაჟანდიი-ქერქუქჷ ქიგეეგონჷ დო გამაათხოზჷ. მუჭო ხოლოშა ქჷმააჭირინუუნი, კაჟანდიიში რაშიქ ეფერი მიოჭირხინუ, ნამუდა ე ბოშიში რაში გააჩემჷ. ცირაქ უწუუ: ბოში, მა ვაგიწიიო, ასე მუ ბქიმინავა? სი ცოცხალი ვარა ქორდია". თე დროს ქომორთჷ კაჟანდიი-ქერქუუქჷ დო ე ბოში ლუკა-ლუკათჷ დოჭკირჷ დო ე ცირა ვიშო მიდეჸონჷ. ქიმერთჷ ფინიექჷ დო ე ბოში ჭკირილი ექი-ექი წჷმოძჷნი, დოკორობუ დო ხურუჯუნსჷ ქენააკორობჷ არძო, უნაგერსჷ მიკააკირჷ ხურუჯონი დო მუქჷ ჟი ქიგიოსხაპჷ დო ნდიეფიშა ქიმიღჷ. ნდიენქჷ ენა ქოძირესჷნი, ბრელი ინგარესჷ, მარა უკულაში ჯიმა, ნდიიქ, დინუბარჷ შური დო გეიოდგინჷ ე ბოში. გეედირთჷ ბოშიქჷ დო კინი ულა მიინდომუნი, ათე უკულაშიქ უწუუ: "აბა, ბოში, ათე სუმიკუჩხამი ჩქიმი რაში მიდეეჸონია დო თენა გიშველენსია-და, ვარა შხვაფერო უსაშველე რენია". ქიგედოხოდჷ ბოშიქჷ დო კინი ქემერთჷ ცირაშა დო ქიმკიხუნუუ. ჭიშქარსჷ გინმიიშჷნი, ასე უმოსი მიორკიოუ ჭიშქარქჷ. ენა კაჟანდიიქჷ ქეგეეგონჷ დო გამაათხოზჷ. მუჭო ხოლოშა ქომორთუნი, მიოჭირხინჷ კაჟანდიიში რაშიქჷ დო ე ბოშიში რაშიქ ულას ურკუ. ბოშიქ უწუუ: -- მუს ორთჷქია? -- მუ ბქიმინავა? ართი კუჩხი ვამორკჷდასიე, უკული ვორჯგინანქია. მარა მუჭო უმოსი მიიკინჷნი, სუმიკუჩხამი რაშიქ ეფერი მიოჭირხინჷ, ნამუდა კაჟანდიი-ქერქუში რაში გააჩემჷ, დო ქემერთჷ ბოშიქჷ, გუურქუ ლეკური დო შქააბანს გიიღჷ კაჟანდიი-ქერქუუ. იში რაშის ცირა ქუგიოხუნუ დო მოლართესჷ ხიარულო. დიენსჷ მუკუულუ დო არძოს გამეეთხუ დო მუში ჸუდეშა ქომორთჷ.