ကုဏ္ဍလကေသာထေရီအကြာင်း

by မင်းကွန်းဆရာတော်

←(၈) သကုလာထေရီအကြောင်း

မဟာဗုဒ္ဓဝင် by မင်းကွန်းဆရာတော် (၉) ကုဏ္ဍလကေသာထေရီအကြာင်း

(၁၀) ဘဒ္ဒါကာပိလာနီထေရီအကြောင်း→

(က) ထေရီမ၏ ရှေးဆုတောင်း

     ဤကုဏ္ဍလကေသာ ထေရီအလောင်း အမျိုးကောင်းသမီးသည်လည်း ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာ လက်ထက်တော်အခါဝယ် ဟံသာဝတီ မင်းနေပြည်၌ သူဌေးသမီးဖြစ်လတ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏

၁၀၇

တရားစကားကို ကြားနာစဉ် ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာဘုရားရှင်က သုဘာထေရီ ဘိက္ခုနီကို “ခိပ္ပါဘိည = လျင်မြန်သော မဂ်ဖိုလ်အသိဉာဏ်ရှိသော အရာ”ဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူသည်ကို တွေ့မြင်ရ၍ အားကျကာ အဓိကာရကောင်းမှု ကုသိုလ်ကိုပြုပြီးလျှင် ထိုခိပ္ပါဘိညဧတဒဂ်ရာထူးကို ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေသည်။ ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကလည်း ဤအကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ ထိုသူဌေးသမီး၏ဆုတောင်း ပြည့်စုံမည့်အကြောင်းကို ဗျာဒိတ်စကား မိန့်ကြားတော်မူခဲ့လေသည်။

ကိကီမင်းကြီး သမီးတော်ဘဝ

     ထိုသူဌေးသမီးသည် ကမ္ဘာတသိန်း ကာလပတ်လုံး နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ကျက်စားခဲ့၍ ကဿပမြတ်စွာ ပွင့်တော်မူရာအခါ၌ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီပြည့်ရှင် ဘုရင်ကိကီမင်းကြီး၏ (ရှေးဖော်ပြရာပါ) သမီးတော် ခုနစ်ယောက်တို့တွင် လေးယောက်မြောက် “ဘိက္ခဒါယိကာ”မည်သော သမီးတော်ဖြစ်၍ အနှစ်နှစ်သောင်းကြာ ဆယ်ပါးသီလတို့ကို ဆောက်တည်ကာ အဖော်မရှာပဲ ကောမာရိဗြဟ္မစရိယအကျင့်ကို ကျင့်သုံးလျက် သံဃာတော် နေထိုင်ရန် ပရိဝုဏ်ကျောင်းတိုက်ကြီးကို ဆောက်လုပ် လှူဒါန်းခဲ့လေသည်။

(ခ) နောက်ဆုံးဘဝ ရဟန်းမ-ပြုခြင်း

     ထိုဘိက္ခဒါယိကာ မင်းသမီးသည် ဗုဒ္ဓန္တရအသင်္ချေယျ တကပ်ပတ်လုံး နတ်ပြည်, လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ခဲ့၍ ဤအကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရား ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလဝယ် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဘဒ္ဒါအမည်ရှိသော သူဌေးသမီး ဖြစ်၍လာလေ၏။ ထိုဘဒ္ဒါ သူဌေးသမီးနှင့် တနေ့တည်းမှာပင် ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ပုရောဟိတ်၏သား ဖွားမြင်လေသည်။ ထိုပုရောဟိတ်သား ဖွားမြင်သောအချိန်၌ မင်းကြီးနန်းတော်ကို အစပြု၍ တမြို့လုံး၌ လက်နက်မှန်သမျှတို့သည် အလျှံတပြောင်ပြောင် ထွက်ကြလေကုန်၏။

၁၀၈

     ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် စောစောပင် မင်းနန်းတော်သို့သွား၍ မင်းကြီးကို “အသို့နည်း = ဘယ့်နှယ်လဲ အရှင်မင်းကြီး.. ချမ်းသာစွာ အိပ်ရနေရပါ၏လော”ဟု စကားစတင် မေးလေ၏။ မင်းကြီးက “ဆရာ.. ကျွန်ုပ်အဖို့ရာ အဘယ်မှာလျှင် ချမ်းသာစွာ အိပ်ရခြင်း ဖြစ်တုံအံ့နည်း = ချမ်းသာစွာ မအိပ်ရသည်သာ၊ ယနေ့ တညဉ့်လုံး ရွှေနန်းတော်၌ ရှိသမျှသော လက်နက်တို့ အလျှံတပြောင်ပြောင် ထွက်၍နေသည်တို့ကို မြင်ရ၍ ငါတို့မှာ လွန်စွာ ကြောက်ရွံ့ခြင်းသို့ ရောက်ကြရပါသည်”ဟု မိန့်ဆိုလေလျှင် ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် “မြတ်သောမင်းကြီး.. ထိုလက်နက်များ အလျှံတလက်လက် ထွက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်တော့ဖြင့် ထွေရာလေးပါး စိတ်အကြံများကာ ပူပန်တော်မမူပါလင့်၊ အရှင်မင်းကြီးတို့၏ ရွှေနန်းတော်မှာသာ လက်နက်များ အလျှံတလက်လက် ထွက်သည်မဟုတ်ပါ။ တမြို့လုံးမှာပင် ဤကဲ့သို့ လက်နက်များ အလျှံတလက်လက် ထွက်ကွန့်မြူးမှု ဖြစ်ခဲ့ပါပြီ”ဟု ပြန်ကြား လျှောက်ထားလေ၏။ တဖန် မင်းကြီးက “ဆရာ.. အဘယ့်ကြောင့် ထိုကဲ့သို့ လက်နက်များ အလျှံတလက်လက် ထွက်ရပါသနည်း”ဟု မေးလေ လျှင် ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် “အရှင်မင်းကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့အိမ်၌ စောရနက္ခတ်နှင့်ယှဉ်လျက် သတို့သား ဖွားခဲ့ပါသည်။ ထိုသတို့သားသည် တမြို့လုံး၏ ရန်သူဖြစ်ကာ ဖွား၍လာပါသည်၊ ဤလက်နက်များ အလျှံတလက်လက် ထွက်ခြင်းသည် ထိုသတို့သား တမြို့လုံး၏ ရန်သူဖြစ်မည့် ပုဗ္ဗနိမိတ် (=ရှေ့ပြေးနိမိတ်) ဖြစ်ပါသည်။ အရှင်မင်းကြီးတို့ အဖို့ရာ တစုံတရာ ဥပဒ်မရှိ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် အကယ်၍ အရှင်မင်းကြီးတို့က ဖယ်ရှားဖို့ရန် အလိုတော်ရှိကြပါမူ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုသတို့သားကို ဖယ်ရှား ဖျောက်ဖျက်ပစ်ကြပါမည်”ဟု ပြန်လည်လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မင်းကြီးသည် “ငါတို့အဖို့ရာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်လတ်မည့် ဥပဒ်မရှိခဲ့သော် ထိုသတို့သားကို ဖယ်ရှား ဖျောက်ဖျက်မှုပြုရန် မရှိချေ”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူလေ၏။

၁၀၉

     ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် “ငါ့သားကား မိမိအမည်ကို မိမိပင် မှည့်ယူ၍လာသူ ဖြစ်ချေသည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်မိကာ သား၏အမည်ကို “သတ္တုက”ဟူ၍ မှည့်ခေါ်လေ၏။ သူဌေးအိမ်၌လည်း ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် တနေ့တခြား ကြီးပြင်း၍လာလေ၏။ ပုရောဟိတ်ဆရာကြီး၏ အိမ်၌လည်း သတ္တုက သတို့သားသည် တနေ့တခြား ကြီးပြင်း၍လာလေ၏။ သတ္တုက သတို့သားသည် မိမိအင်အားဖြင့် ပြေးလွှားသွားလာကာ ကစားနိုင်သော အချိန်မှစ၍ မိမိရောက်ရာဌာနရှိ မိမိတွေ့မြင်သမျှ ဝတ္ထုပစ္စည်းအလုံးစုံကို ခိုးယူခဲ့ကာ မိဘတို့၏အိမ်ကို ပြည့်စေလေသည်။ ဖခင် ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် ထိုသတ္တုက သားငယ်ဆိုးကို မခိုးယူရန် အကြောင်းပေါင်းအထောင်ကို ပြောပြဆိုဆုံးမပါသော်လည်း တားမြစ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ပဲ ရှိရှာလေ၏။

ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ သတ္တုကလူဆိုး ထကြွသောင်းကျန်းခြင်း

     နောက်တချိန်၌ကား အရွယ်ကြီးမြောက် ရောက်လတ်သော ထိုသတ္တုက လူဆိုး၏ အဖို့ရာ အဘယ်နည်းဖြင့်မျှ မခိုးမဆိုးရန် တားမြစ်၍ မရနိုင်တော့ကြောင်း ကောင်းစွာ သိမြင်လတ်၍ ဖခင် ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးသည် ပုဆိုးညို (=အဝတ်မဲ) နှစ်ထည်တို့ကို ပေး၍ အိမ်စပ် ခြံစပ် နံရံကို ဖောက်ထွင်း ဖြတ်တောက်နိုင်သည့် လက်နက်ကိရိယာကို၎င်း, ခရီးသွားယန္တရား (=ကြိုးလှေကား)ကို၎င်း ချင်း၏လက်၌ ပေးအပ်ပြီးလျှင် “သင်သည် ဤခိုးမှုဖြင့်ပင် အသက်ရှင်ပေတော့”ဟု လက်လျှော့စကား ပြောကြားကာ သတ္တုကသားဆိုးကို အိမ်မှနှင်ထုတ် စွန့်ပစ်လိုက်လေတော့၏။

     သတ္တုကလူဆိုးသည် ထိုနေ့မှစ၍ ကြိုးလှေကားကို ပစ်တင်ကာ ဥစ္စာပေါများသော အမျိုးတို့၏ ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်ရောက်၍ နံရံခြံစပ်ကို ဖြတ်တောက်ဖောက်ထွင်းလျက် သူတပါးတို့အိမ်၌ ထားအပ်သမျှသော ဥစ္စာဘဏ္ဍာစုကို မိမိထားအပ်သည့် ဥစ္စာဘဏ္ဍာများပမာ အလိုရှိတိုင်း ခိုးယူလုယက်၍ သွားလေ၏။ ရာဇဂြိုဟ်တမြို့လုံး၌ ထိုသတ္တုကလူဆိုး မခိုးမဝှက်

၁၁၀

မလုယက်အပ်သော အိမ်ဟူ၍ မရှိချေ။ အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း သတ္တုကလူဆိုး ခိုးဖောက်သဖြင့် အပေါက်တွေချည်း ဖြစ်၍နေလေ၏။

     တနေ့သ၌ ရာဇဂြိုဟ်ပြည့်ရှင် မင်းကြီးသည် ရထားဖြင့် မြို့၌ လှည့်လည်ကြည့်ရှုလတ်သော် အိမ်နံရံပေါက် တို့ကိုမြင်၍ ရထားထိန်းကို “အချင်းရထားထိန်း.. အဘယ့်ကြောင့် ဤမြို့၌ အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း အပေါက်တွေဖြစ်နေသနည်း”ဟု မေးလေ၏။ ရထားထိန်းက “အရှင်မင်းမြတ်.. ဤမြို့၌ သတ္တုကမည်သော လူဆိုးသည် အိမ်နံရံကို ဖြတ်တောက် ဖောက်ဖျက်၍ အမျိုး (=လူကြီးလူကောင်း)တို့၏ ဥစ္စာကို လုယက် ခိုးဝှက်၍ နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း အပေါက်တွေဖြစ်၍ နေပါသည်”ဟု လျှောက်ထားလေလျှင် မင်းကြီးသည် မြို့ဝန်ကို ရှေ့တော်သို့ ခေါ်စေ၍ “ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့မှာ သတ္တုကမည်သော နံရံဖောက် သူခိုး လူဆိုးရှိသည် ဆိုပါလား၊ အဘယ့်ကြောင့် ထိုလူဆိုးကို အသင် မဖမ်းသနည်း”ဟု မေးလေ၏။ မြို့ဝန်က “အရှင်မင်းကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုလူဆိုးကို ခိုးထုပ်ခိုးထည်နှင့်တကွ တွေ့မြင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကြပါ (=ခိုးထုပ်ခိုးထည်နှင့်တကွ မတွေ့ရ၍ မဖမ်းနိုင်ပဲ ရှိကြရပါသည်)”ဟု လျှောက်ထားလေလျှင် မင်းကြီးသည် မြို့ဝန်ကို “သင်သည် အကယ်၍ ယနေ့ ထိုသတ္တုကလူဆိုးကို မိအောင်ဖမ်းနိုင်လျှင် သင့်အသက်ရှင်မည်။ အကယ်၍ မိအောင်မဖမ်းက သင့်အား မင်းအာဏာ မင်းဒဏ်ခတ်ရလိမ့်မည်”ဟု အတင်းအကြပ် အမိန့်ထုတ်ဆင့်လေ၏။

     မြို့ဝန်သည် “ကောင်းပါပြီ အရှင်မင်းကြီး..”ဟု ဝန်ခံစကား လျှောက်ထားပြီးလျှင် တမြို့လုံး၌ မိမိ၏သူလျှို မင်းချင်းယောက်ျားတို့ကို ချထား၍ နံရံကိုဖောက်ဖြတ်ကာ သူတပါးဥစ္စာကို ခိုးယူနေဆဲဖြစ်သည့် ထို သတ္တုကလူဆိုးကို ခိုးထုပ်ခိုးထည်နှင့်တကွ လက်ရဖမ်း၍ မင်းကြီးအား ပြလေ၏။ မင်းကြီးသည် “ဤသတ္တုကလူဆိုးကို ရွှေမြို့တော် တောင်တံခါးမှထုတ်၍ သတ်ကြကုန်လော့”ဟု အမိန့်ထုတ်ဆင့်တော် မူလေ၏။ (ဤဖြစ်ရပ်ကား အဇာတသတ်မင်း၏ လက်ထက်၌ဖြစ်သော အကြောင်းအရာ ဖြစ်သည်ဟု

၁၁၁

မှတ်ယူရာ၏)။ မြို့ဝန်သည် မင်းကြီးစကားကို ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ၍ ထိုသတ္တုကလူဆိုးကို လမ်းလေးခွ ဆုံတိုင်းဆုံတိုင်းသော အရပ်၌ ကြိမ်ဒဏ်အချက် တထောင် တထောင် ရိုက်နှက်လျက် လက်ပြန်ကြိုးတုပ်ကာ တောင်တံခါးသို့ ရှေးရှုခေါ်ဆောင်၍ သွားလေ၏။

ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ ချစ်ခင်စိတ်

     ထိုအချိန်၌ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် လမ်းဖက်မှ လူအများ၏ အုတ်အုတ် ကျက်ကျက် အသံကြောင့် ခြင်္သေ့ခံသော လေသာနန်းပြူတင်းကိုဖွင့်၍ ကြည့်ရှုလေလျှင် ထိုသို့ ရိုက်နှက်ကာ ခေါ်ဆောင်အပ်သော သတ္တုကလူဆိုးကို မြင်ရ၍ (ရှေးက အတူတကွ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံခဲ့ရခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် အချစ်စိတ် သောကစိတ်တို့ ရောထွေးနှိပ်စက်အပ်ကာ) လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် မိမိရင်ကိုမ-၍ သွားရောက်ကာ ကြက်သရေရှိသော အိပ်ရာ၌ မျက်နှာအောက်ချ (=မှောက်လျက်) လျောင်း၍ နေလေ၏။ ။အထူးအားဖြင့်- ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးကား ထိုသူဌေးကြီး, သူဌေးကတော်ကြီးတို့၏ ချစ်၍မငြီး တဦးတည်းသော သမီးဖြစ်လေသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ ဆွေမျိုးများသည် သမီးကလေး အနည်းငယ်မျှ မျက်နှာပျက်သည်ကိုပင် သည်းမခံနိုင်အောင် ရှိကြလေ၏။

     ထိုအခါ မိခင် သူဌေးကတော်ကြီးသည် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး အိပ်ရာ၌ အလျားမှောက်၍ နေသည်ကို မြင်ရ၍ “သမီး.. အဘယ်အမှုကို ပြုသနည်း = ဘာလုပ်တာလဲ”ဟု မေးမြန်းလေ၏။ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးက “အိုမိခင်.. သတ်ဖို့ရန် ခေါ်ဆောင်သွားသော ထိုခိုးသားကို မြင်ပါ၏လော”ဟု မေးလေလျှင် မိခင် သူဌေးကတော်ကြီးသည် “အိမ်း.. မြင်ပါ၏ ချစ်သမီး..”ဟု ပြောဆိုလေ၏။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် “အိုမိခင်.. ထိုသူကိုရမှ သမီး အသက်ရှင်ရပါလိမ့်မည်၊ မရပါမူ သမီး၏အဖို့ရာ သေရန်သာ ရှိပါတော့သည်”ဟု တိုက်ရိုက်ဖွင့်ဟ ပြောဆိုလေ၏။ မိဘနှစ်ပါး ဆွေမျိုးများတို့သည် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးကို အနည်းနည်း

၁၁၂

နားချ အသိဉာဏ်ပေးကြသော်လည်း မရနိုင်သည့်အဆုံးဝယ် “သေခြင်းထက်တော့ အသက်ရှင်၍နေခြင်းက မြတ်သေး၏”ဟုသာ မှတ်ချက်ချကြရလေကုန်၏။

     ထို့နောင်မှ ဖခင်သူဌေးကြီးသည် မြို့ဝန်မင်းထံသို့ သွားရောက်၍ အသပြာတထောင် လက်ဆောင်တံစိုး ထိုးပြီးလျှင် “မြို့ဝန်မင်း.. ကျွန်ုပ်၏သမီးသည် ထိုလူဆိုးသတ္တုကအပေါ်၌ တပ်မက်သောစိတ်ရှိ၍ နေပါသည်၊ တစုံတခု ဖြစ်နိုင်သော နည်းလမ်းဥပါယ်ဖြင့် မြို့ဝန်မင်းသည် ဤသတ္တုကလူဆိုးကို လွှတ်စေချင်ပါ သည်”ဟု တိုးတိုးတိတ်တိတ် ပြောကြားလေ၏။ မြို့ဝန်မင်းသည် “ကောင်းပြီ”ဟု ဝန်ခံ၍ သတ္တုကလူဆိုးကို ဖမ်းမြဲဖမ်းဆောင်ကာ နေဝင်သည်တိုင်အောင် ထိုမှဤမှ ကိစ္စကိုချဲ့ထွင်၍ နေဝင်လတ်သည်ရှိသော် ထောင်ထဲမှ ထောင်သားတယောက်ကို ထုတ်ဆောင်စေလျက် သတ္တုကလူဆိုးအား တုပ်နှောင်သည့် အနှောင်အဖွဲ့များကို ဖြေစေပြီးလျှင် ထိုသတ္တုကလူဆိုးကို တိတ်တဆိတ် သူဌေးအိမ်သို့ ပို့စေပြီးနောက် ထိုသတ္တုကလူဆိုးအား တုပ်နှောင်သည့် အနှောင်အဖွဲ့များဖြင့်ပင် ထောင်သားကို ဖွဲ့နှောင်၍ တောင်တံခါးမှ ထုတ်ဆောင်ကာ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်လေ၏။

မိဘမေတ္တာ ကြီးလှစွာ၏

     သူဌေး၏ ကျွန်များသည်လည်း သတ္တုကလူဆိုးကို ခေါ်ဆောင်ခဲ့၍ သူဌေးအိမ်သို့ လာရောက်ကြလေကုန်၏။ သတ္တုကကို တွေ့ရလေလျှင် သူဌေးကြီးသည် “ငါ့သမီး၏ စိတ်အလိုပြည့်ဝအောင် ငါဖြည့်တော့မည်”ဟု ကြံစည်အောက်မေ့ကာ သတ္တုကလူဆိုးကို နံ့သာရေဖြင့် ရေချိုးစေ၍ အဆင်တန်းဆာစုံ ဝတ်ဆင်စေပြီးလျှင် သမီး၏ပြာသာဒ်သို့ သတ္တုကလူဆိုးကို ပို့လေ၏။ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည်လည်း “ငါ့အကြံကား အောင်မြင်ပြည့်ဝလေပြီ”ဟု အားရဝမ်းသာစွာ များစွာသော အဆင်တန်းဆာတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို အလှဆုံးပြုပြင် တန်းဆာဆင်၍ ထိုသတ္တုကလူဆိုးကို လုပ်ကျွေးမှုယု ပြုစုလေ၏။

၁၁၃

သတ္တုက၏ ကောက်ကျစ်သောအကြံ

     သတ္တုကလူဆိုးသည် နှစ်ရက်သုံးရက် လွန်သောအခါ “ဤသူဌေးသမီး၏ အဆင်တန်းဆာ ဘဏ္ဍာအားလုံးသည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်ရမည်၊ တနည်းနည်းဖြင့် အဆင်တန်ဆာများကို ရယူမှ သင့်တော့မည်”ဟု ယုတ်မာစွာ ကြံစည်၍ မိမိအနီး၌ ချမ်းသာစွာ ထိုင်နေသောအခါ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးကို “ရှင်မ.. ငါ့မှာ သင့်ကို စကားတခွန်းပြောဆိုရန် ရှိသည်”ဟု ခပ်တည်တည်ပြောလေ၏။ သူဌေးသမီးသည် လာဘ်အထောင်ကို ရသည့်အလား အားရဝမ်းသာစွာ “ရဲရဲဝံ့ဝံ့သာ ပြောဆိုပါ အရှင်..”ဟု အထင်ကြီးစွာဖြင့် ပြန်ကြား ပြောဆိုရှာလေ၏။ ထိုအခါ သတ္တုကလူဆိုးသည် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးကို “ဘဒ္ဒါ.. သင်ကတော့ ‘ငါ့ကိုအမှီပြု၍ ဤသတ္တုကသည် အသက်ရအပ်လေပြီ’ဟု ကြံစည် အောက်မေ့ပေလိမ့်မည်။ စင်စစ်သော်ကား ငါသည် အဖမ်းခံရလျှင် ခံရခြင်းပင် စောရပပါတ တောင်စောင့်နတ်မင်းအား ‘အကယ်၍ အကျွန်ုပ်သည် အသက်ရှင်မှုကို ရခဲ့ပါမူ အရှင်နတ်မင်းအား ဗလိပူဇော်ပွဲကို ပေးဆက်ပါမည်’ဟု တောင်းပန် တိုးလျှိုးခဲ့လေသည်။ ငါသည် ထိုစောရပပါတ တောင်စောင့်နတ်မင်းကို အမှီပြု၍ အသက်ရှင်မှုကို ရအပ်ခဲ့ပါပြီ၊ သင် ဘဒ္ဒါသည် လျင်မြန်စွာပင် ဗလိပူဇော်ပွဲများကို စီရင် ပြင်ဆင်စေပါလော့”ဟု ပြောဆိုလေ၏။

     ဘဒ္ဒါ သူဌေးသမီးသည် “ငါကား ထိုအရှင်သခင် လင်ယောက်ျား သတ္တုက၏ စိတ်အလိုဆန္ဒကို ဖြည့်ကျင့်မည်”ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဗလိပူဇော်ပွဲများကို စီရင်ပြင်ဆင်စေ၍ အဆင်တန်းဆာစုံ ဝတ်ဆင်ပြီးလျှင် သတ္တုကနှင့် အတူတကွ ယာဉ်တခုတည်း၌ စီးနင်းလိုက်ပါ၍ စောရပပါတတောင်သို့ အရောက်သွားပြီးသော် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် ရိုးသားသော စိတ်ဖြင့်ပင် “တောင်စောင့်နတ်မင်းအား ဗလိပူဇော်မှု ပြုပေ တော့အံ့”ဟု အဖော်များနှင့် အတူတကွ တောင်ပေါ်သို့ တက်ရောက်ရန် စီမံ အားထုတ်ရှာလေ၏။ သတ္တုက လူဆိုးကြီးသည်ကား “အတူတကွ ပါလာသူအားလုံးကို တောင်ပေါ်သို့ တက်ရောက်ကြလျှင်

၁၁၄

ငါ့အဖို့ရာ ဤသူဌေးသမီး၏ အဆင်တန်းဆာများကို လုယူရန် အခွင့်ရလိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု ကြံစည်၍ အတူပါလာသူများကို တောင်ခြေ၌သာ နေရစ်စေပြီးလျှင် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး တယောက်ထီးကိုသာ ဗလိပူဇော်ပွဲကို ရွက်စေလျက် စောရပပါတတောင်သို့ တက်လေ၏။

သတ္တုက၏အကြံ ပေါ်လွင်ခြင်း

     သတ္တုကသည် တောင်ပေါ်သို့ နှစ်ယောက်သား တက်ကြသောအခါ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးနှင့် စကားပြောဆိုလျှင် ချစ်ဖွယ်စကား လုံးဝမပြောကြားပဲ ကြမ်းတမ်းရုန့်ရင်းသော စကားကိုသာလျှင် ပြောဆိုလေ၏။ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည်လည်း ပါးနပ်သူဖြစ်ရကား စကားပြောပုံ အခြင်းအရာဖြင့်ပင် သတ္တုကလူဆိုး၏ ကောက်ကျစ်သော အလိုအကြံကို ကောင်းစွာရိပ်မိ သိရှိလေ၏။ တောင်ပေါ်သို့ ရောက်သောအခါ သတ္တုကလူဆိုးသည် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးကို “ဘဒ္ဒါ.. သင်၏ အပေါ်ရုံအဝတ် = တဘက်ကို ချွတ်၍ သင့်ကိုယ်မှာ ဆင်လာသည့် အဆင်တန်းဆာအားလုံးကို ဤတဘက်၌ အထုပ်ထုပ်လိုက်”ဟု မိုက်ရိုင်းစွာ ပြောဆိုလေ၏။ လိမ္မာပါးနပ်သော ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးက “အိုအရှင်.. ကျွန်မ၏အဖို့ရာ ဘာအပြစ် ရှိပါသနည်း”ဟု သာယာချစ်ဖွယ်ရာ မေးမြန်းသော်လည်း သတ္တုကလူဆိုးသည် လူဆိုးပြီပြီ “ဟယ်အမိုက်မ.. ငါသည် ဗလိနတ်စာပူဇော်ရန် လာရောက်သည်ဟု သင်မှတ်သလော၊ (မဟုတ်ပေ)၊ ငါတမူကား (ဗလိနတ်စာ ပူဇော်ရန်ကို မဆိုထားဘိ) ဤတောင်စောင့်နတ်၏ အသည်းကိုပင် ထုတ်နုတ်၍ စားဝံ့သူဖြစ်သည်၊ စင်စစ်သော်ကား ဗလိနတ်စာ ပူဇော်မည့်အယောင်ဖြင့် သင်၏ အဆင်တန်းဆာများကို လုယူလိုသည်ဖြစ်၍ ဤတောင်ထိပ်သို့ လာရောက်ခြင်းဖြစ်သည်”ဟု ရိုင်းပြစွာ ပြောဆိုလေ၏။

ဘဒ္ဒါ၏ အလိမ္မာရည်

     အလွန်ပါးနပ် လိမ္မာလှသော ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးက “အရှင်.. အဆင်တန်းဆာများသည် အဘယ်သူ၏ ဥစ္စာပါနည်း (=အရှင်၏ဥစ္စာပင် ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုသည်)၊ ကျွန်တော်မသည်လည်း အဘယ်သူ၏ ဥစ္စာပါနည်း

၁၁၅

(=အရှင်၏ဥစ္စာပင် ဖြစ်ပါသည်ဟု ဆိုလိုသည်)” ဤကဲ့သို့ ပြောဆိုသောအခါ သတ္တုကလူဆိုးသည် “ငါတို့သည် ဤသို့သောစကားမျိုးကို နားမလည်ကြကုန်၊ သင့်ဥစ္စာကား တပါး, ငါ့ဥစ္စာကား တခြားသာလျှင်ဖြစ်၏”ဟု ပြတ်တောင်းစကား ပြောကြားလေ၏။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် “ကောင်းပါပြီ အရှင်.. အထူးတောင်းပန်လိုပါသည်မှာ ကျွန်တော်မ၏ နှလုံးအလိုတခုကိုမူ ဖြည့်စေချင်ပါသည်။ ယခု တန်းဆာဆင်မြဲ တိုင်းဖြင့် ကျွန်တော်မအား အရှင့်ကို ရှေ့မှ၎င်း, နောက်မှ၎င်း လှည့်လည်ကာ လည်ဖက်၍ ယုယခြင်းငှါ အခွင့်ပေးကြစေလိုပါသည်”ဟု အလိမ္မာစကား ပြောကြားလေ၏။ သတ္တုကလူဆိုးသည် “ကောင်းပြီ”ဟု လက်ခံလေ၏။

     ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် သတ္တုကလူဆိုးက လက်ခံသည်ကို သိရလျှင် အချိန်ကိုမဆွဲပဲ လူဆိုး၏ရှေ့မှ လည်ဖက်၍ ယုယပြီးလျှင် နောက်ဖက်မှ လည်ဖက်၍ ယုယသည့်အဟန်ဖြင့် ထိုသတ္တုကလူဆိုးကို တောင်ချပ်ကြား၌ တအားတွန်းချလိုက်လေ၏။ သတ္တုကလူဆိုးသည် တောင်ပေါ်မှ ဒလိမ့်ခေါက်ကွေးကျကာ မြေအပြင်သို့ မရောက်မီ ကောင်းကင်မှာပင် မှုန့်မှုန့်ညက်ညက်ဖြစ်ကာ ပျက်စီးခြင်းမလှ ပျက်စီးရလေတော့၏။

(ဤ၌။ ။သတ္တုကလူဆိုးကို တောင်ပေါ်မှ တွန်းချလိုက်သောအခိုက် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ သန္တာန်၌ ပါဏာတိပါတစေတနာ ပြဋ္ဌာန်းသော ဒေါသမူစိတ္တုပ္ပါဒ်ဖြစ်၍ ထိုစိတ္တုပ္ပါဒ်၏ ရှေ့ပိုင်း နောက်ပိုင်းတို့၌ အသက်အန္တရာယ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ကြံစည်ဆင်ခြင် ပြုလုပ်သောအခါ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ သန္တာန်၌ ဥပါယကောသလ္လဉာဏ် ပြဋ္ဌာန်းသော မဟာကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပါဒ်များ ဖြစ်သည်ကို အထူး မှတ်ယူသင့်ကြောင်း ဆရာကြီးဦးလင်း မသေမီက ဆရာထွန်းကို အထူးမှာကြား ပြောဆိုသွားခဲ့ပါသည်)။

၁၁၆

ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ ဥပါယကောသလ္လဉာဏ်ကို

တောင်စောင့်နတ်မင်း ချီးကျူးခြင်း

     ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးပြုလုပ်အပ်သည့် အလွန်ဆန်းကြယ်သော အပြုအမူကို တွေ့မြင်ရ၍ စောရပပါတ တောင်စောင့်နတ်မင်းသည် သူဌေးသမီး၏ ပညာဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးသောအားဖြင့် ဤဆိုလတ္တံ့သော ၂-ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုလေ၏-

(၁) န ဟိ သဗ္ဗေသု ဌာနေသု၊

ပုရိသော ဟောတိ ပဏ္ဍိတော။

ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ၊

တတ္ထ တတ္ထ ဝိစက္ခဏာ။

(ဤဂါထာ ပဌမပိုဒ်ဝယ် အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာ၌ “န သော သဗ္ဗေသု ဌာနေသု”ဟူ၍ ရှိသော်လည်း ထေရီဂါထာ အဋ္ဌကထာ ကိုးကားသည့် အပဒါန်ပါဠိ, ဓမ္မပဒပါဠိတို့၌ “န ဟိ သဗ္ဗေသု ဌာနေသု”ဟူ၍သာ ရှိသည်။ ထိုပါဠိကသာ အနက်သဘောလည်း ချောမောပြေပြစ်သည်)။ အနက်ကား - သဗ္ဗေသု ဌာနေသု = ခပ်သိမ်း ဥဿုံ အလုံးစုံသော အရာဌာနတို့၌။ ပုရိသော ဟိ = ပုရိသော ဧဝ = အမျိုးကောင်းသား မင်းယောက်ျား သည်သာလျှင်။ ပဏ္ဍိတော = ပညာဉာဏ်ရှိ ပဏ္ဍိတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ = ဖြစ်နိုင်သည်ကား။ န = မဟုတ်။ ဣတ္ထီပိ = မာတုဂါမ မင်းမိန်းမသည်လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ = ထိုထိုကိစ္စ အဝဝတို့၌။ ဝိစက္ခဏာ = ကောင်းစွာမြော်မြင် ဆင်ခြင်နိုင်သူ ဖြစ်ဘိမူကား။ ပဏ္ဍိတာ = ပညာဉာဏ်ရှိ ပဏ္ဍိတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ = ဖြစ်နိုင်၏။

(၂) န ဟိ သဗ္ဗေသု ဌာနေသု၊

ပုရိသော ဟောတိ ပဏ္ဍိတော။

ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ၊

လဟုံ အတ္ထဝိစိန္တိကာ။

၁၁၇

သဗ္ဗေသု ဌာနေသု = ခပ်သိမ်းဥဿုံ အလုံးစုံသော အရာဌာနတို့၌။ ပုရိသော ဟိ = ပုရိသော ဧဝ = အမျိုးကောင်းသား မင်းယောက်ျားသည်သာလျှင်။ ပဏ္ဍိတော = ပညာဉာဏ်ရှိ ပဏ္ဍိတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ = ဖြစ်နိုင်သည်ကား။ န = မဟုတ်။ ဣတ္ထီပိ = မာတုဂါမ မင်းမိန်းမသည်လည်း။ လဟုံ = လျင်မြန်စွာ။ အတ္ထဝိစိန္တိကာ = အကျိုးရကြောင်း နည်းလမ်းကောင်းကို မစောင်းမဖည် ကြံစည်ဆင်ခြင်နိုင်သူ ဖြစ်ဘိမူကား။ ပဏ္ဍိတာ = ပညာဉာဏ်ရှိ ပဏ္ဍိတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ = ဖြစ်နိုင်၏။

ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး ပရိဗိုဇ်ရဟန်းမ-ပြုခြင်း

     ထို့နောင်မှ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် “ငါကား ဤပုံဤနည်းဖြင့် အိမ်သို့ တဖန် မပြန်နိုင်တော့ချေ = ပြန်၍ မဖြစ်တော့ချေ၊ ဤတောင်မှပင် ဦးတည့်ရာ သွားရောက်၍ တွေ့ရှိသော ရဟန်းအဖြစ်တခုခုသို့ ကပ်ရောက်ပေတော့အံ့”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်မိကာ ဦးတည့်ရာသွားလေလျှင် တက္ကတွန်းအရာမ်တခုသို့ ရောက်ရှိ၍ တက္ကတွန်းဆရာတို့ကို ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်လေ၏။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါကို တက္ကတွန်းဆရာက “အဘယ်နည်းဖြင့် ရဟန်းဖြစ်စေလိုသနည်း = အညံ့စားရဟန်း ဖြစ်စေလိုသလော, အမြတ်စားရဟန်း ဖြစ်စေလိုသလော”ဟု မေးမြန်းကြလေလျှင် ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီးသည် “အရှင်တို့၏ သာသနာဝယ် အမြတ်ဆုံးသော ရဟန်းအဖြစ်ကိုသာ ပြုပေးကြပါလော့”ဟု (ပစ္ဆိမဘဝိကပုဂ္ဂိုလ်ပြီပြီ) ပြောကြားလေ၏။

ကုဏ္ဍလကေသာ အမည်တွင်ခြင်း

     တက္ကတွန်းဆရာတို့သည် “ကောင်းပြီ”ဟု ဝန်ခံကြ၍ ဘဒ္ဒါသူဌေးသမီး၏ ဆံပင်တို့ကို ထန်းစေ့ဖြင့်နုတ်၍ ရဟန်းမ ပြုပေးကြလေ၏။ (သူတို့၏ အယူဝါဒ၌ ကတ်ကျေး, ဓားတို့ဖြင့် ဆံကိုရိတ်ဖြတ်၍ ရဟန်းပြုပေးခြင်းမျိုးကို အညံ့စားရဟန်းအဖြစ်ဟု သမုတ်ကြ၍ ထန်းစေ့ဖြင့် အနာခံကာ ဆံပင်တို့ကိုနုတ်၍

၁၁၈

ရဟန်းပြုပေးခြင်းမျိုးကို အမြတ်စား ရဟန်းအဖြစ်ဟု သမုတ်ကြလေသည်။ ထို့ကြောင့် အမြတ်စား ရဟန်း ဖြစ်စေရန် ထန်းစေ့မှုတ်ဖြင့် ဆံပင်ကိုနုတ်၍ ရဟန်းမ-ပြုပေးခြင်း ဖြစ်သည်)။ ထိုသို့ ထန်းစေ့မှုတ်ဖြင့် ဆံပင်တို့ကို နာကျင်စွာနုတ်၍ ရဟန်းမ ပြုခဲ့သောကြောင့် ဆံပင်အသစ်များ နောက်ထပ်တဖန် ပေါက်လာပြန်သောအခါ အစုလိုက် အစုလိုက် နားဍောင်းပမာ ဝိုင်းလျက် ဝိုင်းလျက် ပေါက်၍လာကြလေသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်ပင် ထိုသူဌေးသမီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ “ကုဏ္ဍလကေသာ = နားဍောင်းပမာ အစုလိုက်ဝိုင်းသော ဆံပင်ရှိသူ”ဟူ၍ အမည်တွင်လေသည်။

ကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းမ ဝါဒရှင်ဖြစ်လာခြင်း

     ကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းရဟန်းမသည် မိမိရဟန်းမ-ပြုရာ တက္ကတွန်းတို့အထံ၌ အလုံးစုံသော အတတ်ပညာကို သင်ယူပြီးနောက် ပါရမီရှိသူဖြစ်ရကား “ဤတက္ကတွန်းတို့အဖို့ ဤအယူဝါဒထက် သာလွန်မြင့်မြတ်သော တရားထူးဟူ၍ မရှိ”ဟု ဆင်ခြင်သိမြင်ကာ တက္ကတွန်းတို့အထံမှ ဖဲခွါခဲ့၍ ထိုထိုရွာ,နိဂုံး, မင်းနေပြည်တို့သို့ လှည့်လည်လျက် ပညာရှိများ ရှိလေရာရာအရပ်သို့ သွားရောက်၍ ထိုထိုပညာရှင်တို့ တတ်သိသော အတတ်ပညာ အားလုံးကို တပည့်မ-ခံကာ သင်ယူရှာလေသည်။ ထိုအခါ ထိုကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းရဟန်းမအား များစွာသော အရပ်ဌာနတို့၌ အတတ်ပညာ သင်ကြားတတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ဝါဒအပြိုင်အဆိုင် ပေးစွမ်းနိုင်သောသူမည်သည် မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်၍နေလေ၏။

     ကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်း ရဟန်းမသည် ဝါဒရှင်တယောက်ဖြစ်ကာ မိမိနှင့် ဝါဒအနိုင် ယှဉ်ပြိုင် ပြောဆိုနိုင်မည့်သူကို မတွေ့ရ၍ မိမိဝင်ရောက်ရာရွာ, နိဂုံး၏ တံခါးဝ၌ သဲပုံပြုလုပ်ကာ ထိုသဲပုံထက်၌ သပြေခက်ကို စိုက်ထူထားပြီးလျှင် အနီးရှိ ရွာသူသားငယ်တို့အား “ငါ့အပေါ်၌ ဝါဒယှဉ်ပြိုင် အပြစ်တင်ပြောဆိုနိုင်သောသူသည် ဤသပြေခက်ကို နင်းနှိပ်ကြိတ်ဖျက်စေသတည်း”ဟု

၁၁၉

ပြောဆိုမှာကြားကာ အသိအမှတ်ပေး၍ ထားလေ၏။ ထိုသပြေခက်ကို ခုနစ်ရက်တိုင်၍မှ နင်းနှိပ်ကြိတ်ဖျက်မည့်သူ မရှိသောအခါ ကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းရဟန်းမသည် ထိုသပြေခက်ကို ယူဆောင်ကာ အရပ်တပါးသို့ ဖဲသွားလေ၏။

အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ် ကုဏ္ဍလကေသာကို

ဆုံးမတော်မူခြင်း

     ထိုအခါဝယ် အကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည် လောက၌ ပွင့်ထွန်းဖြစ်ပေါ်တော်မူလာ၍ သာဝတ္ထိပြည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူဆဲ ဖြစ်၏။ ကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းရဟန်းမ (=အဝတ်တထည်သာဝတ်သော တက္ကတွန်းရဟန်းမ)သည်လည်း အစဉ်အတိုင်း ထိုထိုရွာ, နိဂုံး, မင်းနေပြည်တို့သို့ လှည့်လည်၍လာလေရာ သာဝတ္ထိပြည်သို့ရောက်၍ မြို့တွင်းသို့ ဝင်မည်ရှိလတ်သော် ရှေးပြုမြဲ နည်းလမ်းအတိုင်းပင် သဲပုံ၌ သပြေခက်ကို စိုက်ထား၍ အနီးအပါးရှိ သူငယ်တို့အား ရှေးဆိုအပ်ပြီးနည်းအတိုင်း အသိအမှတ်ပေး ပြောဆို၍ မြို့တွင်းသို့ ဝင်လေ၏။

     ထိုအခါ တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်သည် ရဟန်းသံဃာများ ဆွမ်းခံဝင်ပြီးနောက်မှ (ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်ကြီး တခုလုံးကို လှည့်လည်ကာ ထားပုံသိုပုံ နေရာမကျသော ပရိက္ခရာများကို ကြည်ညိုဖွယ်ရှိအောင် ခေါက်လိပ်သိမ်းထားခြင်း, သောက်ရေသုံးရေမရှိသော ကျောင်းများ၌ သောက်ရေသုံးရေတို့ကို တည်ထားခြင်း, အမှိုက်သရိုက်ထူပြောသော ကျောင်းများ၌ တံမြက်လှည်းသုတ်သင်ခြင်း, ထိုထို ဂိလာနရဟန်းတို့အား မေးမြန်း၍ သပ္ပါယဖြစ်မည့် ဆေးအစာကို ဖွေရှာယူဆောင်ခဲ့မည့်အကြောင်း အားပေးစကား ပြောကြားခြင်း- စသော မိမိပြုမြဲဝတ်ကို ပြုလုပ်ပြီးလျှင်) တပါးတည်း မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်လေသော် သဲပုံ၌ စိုက်ထူထားသည့် သပြေခက်ကို မြင်တော်မူ၍ အနီးရှိ ကလေးများကို “အဘယ့်ကြောင့် ဤသပြေခက်ကို စိုက်ထူထားအပ်သနည်း”ဟု မေးတော်မူလေ၏။

၁၂၀

ကလေးတို့သည် ထိုကုဏ္ဍလကေသာ တက္ကတွန်းရဟန်းမ ပြောဆိုခဲ့သမျှသော အကြောင်းအရာကို မခြွင်းမချန် ပြန်ကြား လျှောက်ထားကြလေကုန်၏။ ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်က “ကလေးတို့.. ဤသို့ဖြစ်လျှင် ဤသပြေခက်ကို ဆွဲယူကြကာ သင်တို့ နင်းနှိပ်ကြိတ်ဖျက်ကြလော့”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူလေလျှင် ထိုကလေးသူငယ်တို့အနက် မထေရ်၏စကားကို ကြားရ၍ အချို့ ကလေးသူငယ်တို့သည် သပြေခက်ကို မနင်းနှိပ် မကြိတ်ဖျက်ဝံ့ကြသော်လည်း သတ္တိကောင်းသည့် အချို့သော ကလေးသူငယ်တို့သည်မူကား အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏စကားကို ကြားရသောခဏမှာပင် အားတက်ကြကာ သပြေခက်ကို နင်းနယ်ကြိတ်ချေ၍ မှုန့်မှုန့်ညက်ညက်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ကြလေကုန်၏။

     ကုဏ္ဍလကေသာသည် သာဝတ္ထိပြည်တွင်း၌ ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီး၍ ထွက်လာလတ်သော် ကြိတ်ချေနင်းနယ်ထားသော ထိုမိမိ၏သပြေခက်ကို မြင်ရ၍ “ဤအမှုကား အဘယ်သူ၏ အပြုအမူနည်း”ဟု အနီးရှိကလေးတို့ကို မေးမြန်းလေ၏။ ထိုအခါ ကလေးသူငယ်တို့သည် ကုဏ္ဍလကေသာအား တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က မိမိတို့ကို နင်းနယ်ကြိတ်ဖျက်စေကြောင်းကို ပြန်ကြား ပြောဆိုကြလေ၏။ ထိုအခါ ကုဏ္ဍလကေသာသည် “မိမိ၏စွမ်းအင်ကို မသိမြင်သောသူသည် ဤသပြေခက်ကို ကြိတ်ဖျက် နင်းနယ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်လိမ့်မည် ဝံ့လိမ့်မည် မဟုတ်ချေ။ မချွတ်ဧကန် အမှန်ပင် ဤယခုသပြေခက်ကို ကြိတ်ဖျက် နင်းနယ်စေသော မထေရ်သည် ကြီးမြတ်သူ ဖြစ်လိမ့်မည်၊ အထူးအားဖြင့် ငါသည်လည်း တယောက်တည်းသွား၍ အဖော်နည်းပါးသူဖြစ်လျှင် တင့်တယ်လိမ့်မည် မဟုတ်ချေ။ မြို့တွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ ပရိသတ်အား ‘ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တရာမထေရ်နှင့် ငါတို့ ဝါဒပြိုင်ဆိုင်ကြမည့် အကြောင်း’ အသိပေးမှ သင့်တော်တော့မည်”ဟု ကြံစည်အောက်မေ့ကာ ထိုအကြံအစည်အတိုင်းပင် ပြုလေ၏။ အိမ်ခြေ ရှစ်သောင်းရှိသော သာဝတ္ထိပြည်၌ နီးစပ်ရာရာ ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ အချင်းချင်း ပြောကြားကြသဖြင့်

၁၂၁

သာဝတ္ထိပြည်သူပြည်သား အားလုံးတို့သည်ပင် ထိုအကြောင်းကို အချိန်အနည်းငယ်အတွင်း ပြန့်နှံ့ သိရှိကြလေကုန်၏။

အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်သည်လည်း ဆွမ်းကိစ္စ ပြုပြီးလတ်သော် တခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ (ကုဏ္ဍလကေသာတို့ လာမည်ကို သိရှိစောင့်ဆိုင်းကာ) ထိုင်နေတော်မူလေ၏။ ထို့နောက်မှ ကုဏ္ဍလကေသာသည် လူများအပေါင်း ခြံရံအပ်လျက် မထေရ်မြတ်ထံသို့ သွားရောက်ကာ စကားအစေ့အစပ် ပြောဆိုပြီးနောက် အပြစ်လွတ်ရာအရပ်၌ ရပ်တည်လျက် မထေရ်မြတ်နှင့် အတုံ့အလှယ်စကား ပြောကြားကြသည်မှာ-

(ကုဏ္ဍလကေသာ)

အရှင်ဘုရား.. အရှင်ဘုရားတို့သည် တပည့်တော်မ ၏ သပြေခက်ကို ကြိတ်ဖျက် နင်းနယ်စေအပ်သလော။

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

အိမ်း.. ငါကြိတ်ချေနင်းနယ်စေအပ်သည်။

(ကုဏ္ဍလကေသာ)

အရှင်ဘုရား.. ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အရှင်ဘုရားတို့နှင့် တပည့်တော်မတို့၏ ဝါဒပြိုင်ဆိုင်မှု ဖြစ်စေတော့လား။

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

ဖြစ်ပါစေ တက္ကတွန်းမလေး..။

(ကုဏ္ဍလကေသာ)

မည်သူက အလျင်လက်ဦးမေး၍ မည်သူက ဖြေဆိုပါမည်နည်းဘုရား။

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

အမေးပုစ္ဆာဟူသည်မှာ ငါတို့အား ရှေးဦးပဌမ ရောက်ရှိ၏။ သို့သော်လည်း သင်တက္ကတွန်းမကလေးသည်ပင် ရှေးဦးစွာ သင်သိသောအချက်ကို မေးလေလော့။

     ကုဏ္ဍလကေသာသည် မထေရ်မြတ်၏ ခွင့်ပေးချက်အရ မိမိသိသမျှ ဝါဒအားလုံးကို မေးလေ၏။ မထေရ်မြတ်သည် အားလုံးကို

၁၂၂

ဖြေရှင်းတော်မူလေ၏။ ထို့နောက်မှ မထေရ်မြတ်က စကားစ၍ ကုဏ္ဍလကေသာနှင့် မိန့်ဆိုပြောကြားကြပြန်သည်မှာ-

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

တက္ကတွန်းမကလေး.. သင်သည် ငါ့ကို များစွာသော ပုစ္ဆာကို မေးအပ်ပြီး (ငါကလည်း ဖြေအပ်ပြီး)လေပြီ၊ ငါတို့ကလည်း သင့်ကို ပြဿနာတခု မေးကြကုန်အံ့။

(ကုဏ္ဍလကေသာ)

မေးတော်မူကြပါ အရှင်ဘုရားတို့..။

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

ဧကံ နာမ ကိံ = တက္ကတွန်းမကလေး.. (ပရိညာသုံးပါးဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိရမည့်) တရားတမျိုးဟူသည် အဘယ်တရားနည်း။

(ကုဏ္ဍလကေသာ)

တပည့်တော်မ မသိပါ အရှင်ဘုရား။

(အရှင်သာရိပုတ္တရာ)

တက္ကတွန်းမကလေး.. သင်သည် (ငါတို့သာသနာဝယ် သာမဏေငယ်ကလေးများ လေ့လာရသည့်) ဤမျှကိုမှ မသိလျှင် အခြား အဘယ်တရားကို သင် သိနိုင်လိမ့်မည်နည်း = သိနိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်။

     ဤကဲ့သို့ မထေရ်မြတ်က မိန့်ဆိုလျှင်ပင် ပါရမီရှင်ဖြစ်သော ကုဏ္ဍလကေသာသည် မထေရ်၏ခြေရင်း၌ ဝပ်စင်း၍ “အရှင်ဘုရား.. တပည့်တော်မသည် အရှင်ဘုရားတို့ကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ သိမှတ် ဆည်းကပ်ပါ၏ဘုရား”ဟု လျှောက်ထားရှာလေ၏။ မထေရ်မြတ်သည် ကုဏ္ဍလကေသာကို “ငါ့ကို ကိုးကွယ်ရာဟု သိမှတ်ဆည်းကပ်မှုပြုရန် မရှိ၊ နတ်နှင့်တကွသော သတ္တလောကကြီးတခုလုံး၌ အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်ဦး ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလျက်ရှိ၏။ သင်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟု သိမှတ်ဆည်းကပ်လော့”ဟု မိန့်တော်မူလေ၏။

     ကုဏ္ဍလကေသာသည် “ကောင်းပါပြီ လိုက်နာ ပြုကျင့်ပါမည် အရှင်ဘုရား..”ဟု လျှောက်ထား၍ ညနေချမ်းအခါ မြတ်စွာဘုရားရှင် တရားဟောတော်မူနေသော အချိန်၌ မြတ်စွာဘုရားရှင်ထံတော်သို့

၁၂၃

သွားရောက် ဆည်းကပ်၍ တည်ခြင်းငါးပါးဖြင့် ရှိခိုးပြီးလျှင် အပြစ်လွတ်ရာအရပ်၌ ရပ်တည်နေလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ကုဏ္ဍလကေသာ၏ ဉာဏ်ရင့်ကျက်ချိန်ကို သိမြင်တော်မူ၍-

“သဟဿမပိ စေ ဂါထာ၊

အနတ္ထပဒသံဟိတာ။

ဧကံ ဂါထာပဒံ သေယျော၊

ယံ သုတွာ ဥပသမ္မတိ။

သဟဿမပိ စေ ဂါထာ = အထောင်သင်္ချာ ဂါထာတို့ပင် ဖြစ်လင့်ကစား။ အနတ္ထပသံဟိတာ = အကျိုးမတဲ့ မိုးဖွဲ့, တောင်ဖွဲ့- စသော ပုဒ်ဝါကျနှင့် စပ်ယှဉ်ဘိမူ။ န သေယျော = အဘယ်နည်းဖြင့်မျှ မချီးမွမ်းအပ် မမြတ်ပချေ။ ယံ = အကြင် “အပ္ပမာဒေါ အမတံ ပဒံ” အစရှိသော ဂါထာပိုဒ်ကို။ သုတွာ = သဒ္ဓါနားဖြင့် နာကြားရသည်ရှိသော်။ ဥပသမ္မတိ = ကိလေသာဟူ အပူခပ်သိမ်း အပြီးတိုင်ငြိမ်းအေး၏။ တံ ဧကံ ဂါထာပဒံ = ထိုကိလေသာငြိမ်းကြောင်း တရားဂါထာကောင်း တပိုဒ်ကသာလျှင်။ သေယျော = အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်လှပေ၏” -

ဟူသော ဤတရားဂါထာကို ဟောကြားတော်မူ၏။ ကုဏ္ဍလကေသာသည် ဂါထာနိဂုံး ဆုံးလတ်သောအခါ ရပ်တည်ရင်းပင် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် လေးပါးတို့နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်၍ (=ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာမ-ဖြစ်၍) မြတ်စွာဘုရားရှင်ကို ရဟန်းမ-ပြုပေးပါရန် တောင်းပန် လျှောက်ထားလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ထိုကုဏ္ဍလကေသာအား ရဟန်းမ-ပြုပေးရန် လက်ခံ ခွင့်ပြုတော်မူလေ၏။ ကုဏ္ဍလကေသာသည် ဘိက္ခုနီမကျောင်းတိုက်သို့ သွားရောက်၍ ရဟန်းမ-ပြုလေ၏။

၁၂၄

(ဂ) ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူး ရရှိခြင်း

     နောက်အဖို့ဝယ် ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာဟူသော ပရိသတ်လေးပါးအလယ်၌ “ဤဘဒ္ဒါ ကုဏ္ဍလကေသာ ထေရီမကား ကြီးမြတ်ပါဘိ၏၊ ယင်း ထေရီမသည် လေးပိုဒ်ရှိသည့် တဂါထာမျှအဆုံး၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ဆိုက်ခဲ့လေပြီ”ဟု ချီးမွမ်းစကား ဖြစ်ပွါးခဲ့လေသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထို အကြောင်းကို အဋ္ဌုပ္ပတ်ပြု၍ ဘဒ္ဒါကုဏ္ဍလကေသာထေရီမကို-

“ဧတဒဂ္ဂံ ဘိက္ခဝေ မမ သာဝိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ ခိပ္ပါဘိညာနံ ယဒိဒံ ဘဒ္ဒါ ကုဏ္ဍလကေသာ = ရဟန်းတို့.. လျင်မြန်စွာ ရအပ်သည့် မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ရှိကြသည့် ငါဘုရား၏ တပည့်မ = သာဝိကာ ဘိက္ခုနီများစွာတို့တွင် ဘဒ္ဒါမည်သော ကုဏ္ဍလကေသာ ဘိက္ခုနီမသည် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပေ၏”-

ဟု ချီးကျူး မိန့်မြွက်တော်မူကာ “ခိပ္ပါဘိညအရာ”၀ယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူလေ၏။

ဤကား ကုဏ္ဍလကေသာထေရီ အကြောင်းတည်း။

**********