Фашизм киулын (Кедров)

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Фашизм киулын
Автор: Филипп Григорьевич Кедров
Кылдытон дыр: 1939. Источник: Кедров, Ф. Г. Быръем произведениос — Ижевск : Удмуртской книжной издательство, 1959. — С. 130—134. — 206, [1] с.: портр. — На удмурт. яз. — 5000 экз.

Фашизм киулын


Берлин городлэн пумаз,
Кыдёкын, туж кыдёкын,
Бадӟым из юртлэн улаз,
Пичи гинэ подвалын,
Улэ Хаим семьяен,
Улэ мискинь туж шуген.

Вань Лия нимо нылыз,
Баблес чиль-сьӧд йырсиё,
Сьӧд синкаӵо, сьӧд синмо,
Чебер, питрес ымныро.
Лиялы ни дас арес,
Лия визьмо ныл, веськрес.

Хаимлэн вань на пиез,
Янкель, солы куать арес,
Лия кадь ик со веськрес,
Коть нош ку Янкель чупрес.
Яратэ Хаим нылзэ,
Яратэ Хаим пизэ.

Нош соосты утьыны
Хаимлэн ӧвӧл кужым,
Ужысь но со уллямын
Сьӧсь фашист пуныосын,
Сиыны няньзы ӧвӧл,
Корказы юмша лек тӧл.

Тани Хаим валесын
Висе, уг лу султэмез,
Ымныр, мугор тӧрнамычн,
Уг лу эркын шокамез.
Пуке нылпиез дораз,
Ялан учкыса шораз.

— Кызьы-о улом тазьы?
Атай, ӝоггесйӧна вал!
Комнатамы туж кезьыт,
Сиыны няньмы ӧвӧл.
Анаймы но уг берты,
Ой, улон, секыт, шурдыт!..

Веранъяз пыдлось лулӟиз.
Кайгуэн жумме Лия,
Вӧзаз Янкель шымырскиз,
Кынмеменыз куалекъя.
Учко атайзы шоры,
Лия, Янкель, кыкназы.

Дӥсянзы кесяськемын,
Куашкамын пыдкутчанзы,
Выл дӥсянзы беремын, —
Секыт, секыт улонзы.
Ӧвӧл соослы шумпотон,
Эктон, кырӟан но шудон.

— Ыш-ыш… атай, кынмисько,
Мынам сиеме потэ!
Малы-о весь висиськод,
Казьы улом ми тонтэк?..
Бӧрдыса Янкель вераз,
Синву васькиз ымныраз.

Учкиз Хаим нылпизэ,
Пурт мертчиз кадь сюлэмаз.
Восьмем кӧсэк ымнырзэ
Синвуэз солэн гожмаз,
Ӝутӥз тӧрнам киоссэ,
Ӟыгыртӥз нылпиоссэ.

— Мусоосы тӥ мынам,
Шудтэмесь нуныосы!
Вань малпанэ йырвизьмам
Тӥ мынам, зарниосы!
Кызьи гинэ улоды,
Кытчы гинэ мыноды?

Каргам фашизм улонмес
Ӵогиз, куштӥз сьӧсь гуаз,
Быдто, шуэ, выжымес,
Кораса виресь юртаз.
Еврей, пе, дунне саптась,
Германиез жобдась.

Тани мусо анайдэс
Тюрьма пушкы пытсазы,
Яратоно атайдэс
Жугыса ужысь уллязы,
Как пыдо сьӧсесь зверьёс,
Каргам убир фашистъёс.

Еврей, немец — вань калык,
Ми сямен ужасьёсыз,
Гитлер кадесь гадъёслы
Одӥгтэм мултэс ваньмыз:
Мултэс али вордскемез,
Мултэз быдэ вуэмез.

Фашизм кадь вир юисез
Ӧвӧл дуннеын живот,
Со кадь дунне саптасез
Нокуд даурысь уд тод.
Вуоз огпол нуналэз —
Пилиськоз йыркобыез.

Нош асьме кадь калыкъёс
Улозы но вылозы.
Пыкмем йыро фашистъёс
Одӥгтэмак бырозы.
Тӥ, мусо нылпиосы,
Улоды со дыръёсы.

Али гинэ секытэз,
Нылпие, улонамы,
Ленин — Сталин югытэз
Огпол одно адӟомы,
Уз ни лу сютэк улон,
Кайгу, куректон, бӧрдон!..

Мадьыса ӧз ву пумаз
Хаим ас малпанъёссэ,
Сильтӧл кадь, солэн юртаз,
Урдыса наганъёссэс,
Вуизы самой соос,
Гитлер сюлмо пуныос.

— Султы, султы, лулпыжет,
Тырмоз гань-гань кылльыны,
Вите тонэ кышноед,
Тырмоз татын улыны! —
Гондыр кадь кеське огез,
Самой азьло пырисез.

— Уг лу мынам султэме!
Ма кулэ на тӥледлы?
Сӧсыртӥды мугорме,
Нош-а ёрмиды вирлы? —
Хаим тыл кадь ӟырдаса
Вераз, пиньзэ куртчыса.

- М-м… парсь! Усья на ымзэ,
Мӧзмид, шӧдске, я ме… си! —
Хаимлэсь тӧрнам бамзэ
Резина боды кесиз,
Ымнырзэ, вань дӥськутсэ
Бызись вир буяз, коттӥз.

— Эн ни жуге, дугдэлэ,
Эн виелэ атаймес,
Милям но потэ сюдӥсьмес! —
Куриське Лия, бӧрдэ,
Атайзэ юн ӟыгыртэ.

— Кошкы, кошкы, ӟустари,
Улэп силё, син азьысь.
Кин тӥледлы кыл сётӥз
Курыны улон сярысь! —
Фашист шукке Лияез,
Вож кальча кадь нуныез.

Мукетъёсыз со куспын
Хаимез султытӥзы,
Дораз бӧрдӥсь Янкелез
Ӵыжаса погыртӥзы.
Ымнырыныз борд борды
Шуккиськиз Янкель йыг-дым.

— Возьыттэс ыштэм муртъёс,
Нылпи но тӥлед мултэс,
Вуозы сэзь нуналъёс,
Сузмытомы йыръёстэс,
Кивалтомы странаен,
Улом тӥтэк шулдырен!

Вераз на Хаим кылзэ,
Учконъяз Янкель пизэ.
Гольык пыд, дырем полэс
Хаимез лымы вылтӥ,
Дась возьыса наганзэс,
Нуизы ульчаетӥ,
Ӵыжаса но жугыса,
Котырзэс чаклалляса.

Лек тӧл бӧрдӥз ульчаын,
Лымы усиз поръяса,
Хаимлэн юртэз доры
Пуксиз, котыр бергаса,
Янкельлэсь но Лиялэсь
Викышъямзэс кылзыса.

Вуоз-ай нунал, вуоз.
Вальдӥськоз Германия,
Пунэмзэ-ай берыктоз
Пичи Янкель но Лия
Гитлерлэн выжыезлы,
Дуннеез саптасьёслы!..


1939

Public domain
This work is in the public domain in countries where the copyright term is the author's life plus 70 years or less. See Copyright.