Author:Faruk İremet

Faruk İremet nuskaro de Zazao u kıtabanê Zazaki neşır keno.

Héyatê Faruk İremeti

Faruk İremet dı serda 1965 an dı, beldey eyaletê Sêwrege (Soyregı) dı ameyo dınya. Wendena xo ya destpeykerdenı Sêwrege (Soyregı) dı, a werti u Lise zi Diyarbekır dı wendo. Serra kı Lise temam keno, dı a serrı dı Diyarbekır dı Qürımê İL-RAY, Awi u Elektriki (İL-YSE) dı Sendiqa Ray-kari (Yol-İş) dı dest bı kar keno. Bahdê demna bı emırdê Ürfi İdari (Sıkıyönetim) ya peyni deyêna ê kardê cı u ê kari ra yeno eştenı. Dı serda 1983 an dı Üniversita Eskışehiri AÖF-İş i dı qısımdê idari dı dest bı wendenı keno. Semedo kı a wendena ê Üniversiti bı name (mektub) ya bena u mecbureya şiyayenı çınêbena, eyra dı serda 1984 an dı, dewa Diyarbekıri Satı dı dest bı mısnayoxeyda (mahlimeyda) wendenda destpeykerdenı (ilkokul) keno. Dı ê serran dı xeylê nuşte u şehrê cı Anqere dı rocnamey "Yeşil Yürüyüş", Diyarbekırdı zi dı rocnamey ‘Öz Diyarbakır’ u jewbi pêserokan dı yenê weşeynayenı. 1985 an dı bı emır u qerardê "Milli Eğitim Müdürlüğü" ra peyni deyêna kardê ciyê mahlimey. Bahdê peyni dayenda kardê ciyê mahlimey, dıha vêşi gıraneya xo dano nuştenı ser u dı serda 1985 an xelata nuştenı gêno.

Dı serda 1986 an dı terkê welatê xo keno u remeno şıno İsweç. Tabii İsweç dı zi veng nêmaneno. Bahdê mısayenda zıwandê İsweç dest bı wendenda Lise keno ay dımı zi, zıwanê pırogramdê komputerê pascali waneno. O qedina tepeya Şirketê Nobeliyê CNC pırogram kerdenda makinan serro dest bı kar keno. Dı serda 1989 an dı weşanxaney SUK ronano u dı no nabên dı dest bı nuştenı keno. Şeher u nuştey cı xeylê rocname u pêserokandê İsweç dı yenê çapkerdenı. Dı eyni dem dı zi nê pêserokan ra taynandê cı dı zi redektorey u mizanpacinı keno. Dı serda 1994 an dı namey weşanxanedê SUKı vırneno u keno weşanxaney İremeti u bı no hesaba ey keno faal. Dı serda 1995 an dı, tay embazandê xo yê Zazaciyana piya dest bı vetanda pêserokda Kormışkani kenê. Pêseroka Kormışkani, pêseroka en sıfteyêna Zazayana kı, heme bı zıwandê Zazakiya vıcêna. Faruk İremet karê redaktorey u ê mizanpaciyê pêserokda Kormışkani gêno xo mıli ser u rameno. Semedê meselada Ekonomi vetena Bültendê Kormışkani yena vındanayenı u ze ramıtey Bültendê Kormışkani dest bı vetenda ZazaPressi keno. Dı serda 2000 an dı vetena ZazaPressi destpey kena. No hım barê vetenda ZazaPressiyê iqtısad, hım ê Mizanpac kerdenı, hım ê redaktorey gêno xo mıli ser. Sitey neyê interneti zi bı xo ronano, merkezê paytextê İsweçi Stockholm dı. Nabêndê serrandê 1996-2002 an dı, paytextê İsweçi Stockholm dı mısnayoxeya "komputeri" keno u resayan rê dersa bilgi sayari dano. Fına dı o nabên dı Stres (Tinsel) kommukasyoni ser ze Pedagoyik semineri dano, semedo kı, kesê kı kar verdayo u fına cırê zoro kar bıkerê, inan fına cemat u karkerdenırê qezenc kerê. Nê pırogrami hewna xeylê quruman dı yenê karardenı. Dı nabêndê serda 2002 an dı fek dı ê kardê xo ra verdano u dı mahiyetê Baqandê karkerdena İsweçi dı, merkezê rehabilitasyoni dı, semedo kı bêkaran newe ra açarnê kari ser, ze uzman kar keno.

Koyo Berz u Faruk Iremet

Wendox u nuştoxê hêcay! Xeylê nuştox u roşnberê ma estê kı, ma inan weş nêsınasnenê, ka kamiyê u hetta ewro çıçi kerdo u çıçi nuşnayo. İnan ra jew zi Faruk İremeto. Ez wazena dı nê nuştedê xo dı hebê Faruk İremeti bıda sınasnayenı. Faruk İremet mı dı serda 1986 nê menga (aşmiya) şeşan dı, İsweç dı, kampta mülteciyan dı sınasna. O wext xortê xo zey adıriya bı. Her hal u kardê cı ra belli bı kı, merdımê do veng niyo u wazeno kar u barê xo yê siyasi Ewropa dı zi bıramo. Çımandê cı ra adır perayê. Ez verê ey, new-des roci amebiya İsweç. Semedo kı ma wırna hım Zazay u hım zi Sêwrege (Soyregı) ra bi, ma hıma xo resna pê u pêdı bi germi. O wext ma wırnan zi Kürdçinı kerdê. Faruk u çend Kürdana piya amey bi İsweç u hemeyê cı zi day bi kampta ma, FLEN. Hıma hıma hergı roc ma piya bi. Ez seni ameya resaya İsweç hıma mı dest bı nuştenda Zazaki kerd. Heta şewê ma keydê ma dı arêbiyay pêser, werd werd u bahdê coy zi ze xatırat ma bantê kerd pırr. Mı Zazaki tey şeheri wendi, Faruk u çend embazana Tırki u dı enbazan zi Kurdki wendi.

Dı kampı dı Faruki mı rê bahsê nuştenda xo ya welati kerd. Mı cı rê va tı şenê tiyadı zi bıdomnê. Labırê gıraneya xo bıdı Zazaki u Kurdki ser. Ey mı rê va; Ne Zazakiya mı u ne zi Kürdiya mı zahf bı qüweta. Mı va çiyê nêbeno, fına zi bınuşnı, ma bı enbazana kenê raşt. Zekı mı va, Faruk zey bahriya bı, çım degrote u aktif bı. Ey ra mı emel kerdê o do zahf kar bıkero u zahf çi bınuşno. Bahdê mengunim mısadey mı u ê qeçkandê mınê ronıştenı hıma destı ame u ma kampıra abıriyay şi Uppsala. Faruk u ê enbazandê binana kampı dı mendi. Labırê ma alaqey xo pêra nêbırna. Zekı mı va, mı hıma dest bı nuştenda Zazaki kerdı u nuştey mı xeylê rocname u pêserokan dı amey çapkerdenı u fınêra namey Koyo Berzi vıciya u kewt piyase. Bahdê dina serran Faruk ame bı meymanê ma. O wext hım bı Zazaki u hım zi bı Kürdki tay şeheri nuşnay bi. Kışta mane u teyestenı ra zahf weşi bi. Labırê kışta zıwanu gıramatikdê zazaki u Kürdki ra hebê bêqüwet bi. Ma çend roci piya cı serro gırweyay. Çiyêdê Farukiyo zahf rınd estbı, çiyêrê inadey u itıraz nêkerdê. Mı seni vatê wıni zi qebul kerdê. Eyra mı zanayê do zahf serkewo u ravey bero. Dirê serri serra ravêrdi nêravêrdi, Faruki xeylê gami ravey eşti u aktif dest bı nuştenı kerd. Semedo kı hım genc u hım zi teniya bı, hıma bı lez u beza zıwanê İsweçi zi gırot u aktif kewt inan miyan u bı zıwandê inana zi çi nuşna. Verê hemını xo famê komputeri kerd u İsveçızan rê bı mahlimê komputeri. Dı serda 1990 an tepeya ma piya zahf çi u zıwani ser gırweyay.

Rocê ma çend enbazandê Zazayana key enbazê dı ronışti, qısi qıse, qısan qısey akerdi u mesela amê zazaki u Kürdey ser. Ma hemını pêfekra ma ma yê Kürdçinı kenê, labırê rıhê ma Zazayo u eya tepeya ma kewti rayda Zazacinı. Bahdê coy ma qerar dakı ma hemı bı zıwandê Zazakiya pêserokê vecê. Dı serda 1995 an dı ma bı çend embazana amey pêser u ma qerar gırot kı ma pêserokêda Zazaki vejê. Mı va: "Ma bi namedê Kormışkaniya pêserokê vejê". Embazanê mınê binan zi no fikrê mı qebul kerd (qandê kı bı namedê Kormışkaniya 1965 dı ju pêserok vıcya bı). Zeki mı cordı vatbı, qandê kı ma nê nami rê xerib nêbi u şardê ma miyan dı ameyê sınasnayenı, bê mışewre ame qebul kerdenı. Ma (ez, Faruk, M.Élişan u Şewra) 1995 dı Almanya Federale ra amey İsweç u şi keyandê xo tepya, ê meştêri şani ser Faruki telefonê mi kerd u va: "Koyo bıra mı formê Kormışkani, şeklê vetenda cı, şeklê qapaxdê cı u şeklê perandê miyandê cı mı kerdo hadre u pizanpacê cı vıraşto. Hıma peyniya ê hefti dı mı da pıro u ez şiya Stockholm. Wınyaya çı bewnira heme .i hadreyo, teniya nuşteydo birê nuşnayenı u şıro çap bo. Mı hıma dost u enbazan ra nuştey waşti. Çend nuştey resay pê tepeya ma hıma hirê-çıhar qolan ra ê nuştay nuşnay, mı ê hebê çıman vera ravêrnay u ê kı bı Tırki bi açarnay Zazaki u ma da çapkerdenı. Amoro sıfteyên ma heştsey heb vet. Merdımo kı o çap kerd, jewdo İranıc bı u wendexane ra enbazê mı bı. Ey ra ma rê zahf ercan kerd çap. Ey serra Farukiya piya ma aktif kewti rayda şardê xoser u gırweyay. O semed ra Kürdanê İsweçi bar nêda u çend serri bı heme qüwetê xo ya êrış ard ma ser. Almanya Federale ra merdımi zi day ardenı semedê kıştenda ma hirê merdıman. Mı Faruk İremet u M.Elişaniya İsweç dı bi dışmenê Kurdan u gefwerdoxê inan. Çiyo kı ma İsveç dı Kürdan dest ant, bızanê iskencandê Tırkan dı o çi niyant. Ê Tırkan mınetê xo çınêbı, labırê Kürdana piya bı serrana ma kar kerd bı, piya ameybi tepıştenı u piya iskencan bındı mendibi. Ma bıserrana inan rê gırweyay bi, labırê zu çırpı dı ma inan rê bibi dışmen, semedo kı ma vatê ma Zazay şarê do xoserê, ne Tırk u ne zi Kürdê.

Wendox u nuştêxê hêcay, bı çend rıstey nuştena ez nêşena Faruki şıma rê bıda sınasnayenı. Roc u heftanê mı gêno. Ey ra lazımo nuştoxê ma yê bini zi roşnber u nuştoxandê ma ser çi bınuşnê kı, ma bızanê ê kamê u inan çıçi kerdo. Cêrdı ez do şıma rê hebê bahsê tay kar u bar u eserandê Faruki bıkera u kılm ey bı şımaya bıda sınasnayenı.

Nuştoğ: Koyo Berz

Wendexaneyê kı Faruk İremeti wendo

1. Seretaya Mısnayoxeyda Diyarbekıri (Diyarbakır Öğretmen Lisesi).
2. Üniversiteya Eskişehiriya beşdê qısımdê kardê idari (Eskişehir Üniversitesi İş İdaresi Bölümü). Tabi no temam nêkerdo u semedê tay meselan nimçe verdayo.
3. İsweç dı Seretaya Zanati, operatoreya CNC (Meslek okulu CNC Operatörü) Pırogramkerdoxê makinandê Endüstri.
4. Üniversita Uppsala, Fakülta ekonomi-bazar u Örgütkerdenı (Tezê xo yê Vritüel dı na Örgütkerdenı ser nuşna u no tez dı ZazaPress u Zaza Formi dı zi weşeyna.
5. Dı no bahdo zi wendena berza Huquqi keno temam. (Skövde Yüksekokulu, teknik ve toplum enstütüsü - hukuk bölümü)

Faruk İremet ezay Sendiqada nuştoxandê İsveç u sendiqada Mahlimeyo.

Eserê Faruk İremetiyê kı neşır biyê

1. Çöl Yağmuru Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri) Falköping 1989, Suk Yayınları.
2. Katliamdan Kaçanlar Êyê kı tertelera remenê (şiiri) Falköping 1990, Suk Yayınları
3. "Rondıkê Çavên Ti" Têyşanêyda hérsê çıman (şiirê Zazaki-Kırdaski) Stockholm 1993, APEC Yayınları
4. "Och i älskades hunger " U vêyşaneyda sinayenıdı… (şiirê Swêdki/İsweçki) Stockholm 1994, İremet Yayınları.
5. "Antolojiyê Ozanê Swêdi" Antolojiyê Şairê Swêdi-1 (antoloji bı Zazaki) Stockholm 1995, İremet Yayınları.
6. "Zeritenık" (şiirê Zazaki) Stockholm 1996, İremet Yayınları.
7. "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsweçki) Stockholm 1996, İremet Yayınları
8. "Mitra" Mitra (Mitoloji dı homayê tiji) (şiirê Tırkki) Ankara 1996, Yarın Yayınları

Aktifiteyê Faruk İremeti neşır kerdenı u media dı.

Neşırxaneyê SUK, nê kıtabi neşır biyê

1. Faruk İremet Çöl Yağmuru Varanê/Yaxırê Çolı (şiiri)
2. Faruk İremet Katliamdan Kaçanlar Êyê kı tertelera remenê (şiiri)

Kıtabê kı Neşırxaneyê İremeti neşır biyê

1. Faruk İremet, "Och i älskades hunger (U vêyşaneyda sinayenıdı…)" (Swêdki/İsweçki şiiri).
2. Koyo Berz, "Kole Nêba" (Zazaki şiiri).
3. Koyo Berz, "Namdarê Sêweregı-1" (Zazaki-Antoloji)
4. Koyo Berz, "Ewro Şo, Meştı bê" (Istanıkê Zazaki)
5. Faruk İremet, "Zeritenık" (Zazaki şiiri)
6. Koyo Berz, "Dêrsım" (Zazaki şiiri)
7. Faruk İremet, "Antolojiyê Şairê Swêdi-1" (Antoloji)
8. Carina Nilson, "Minnenas Tempel (Zıyaretê Virikerdenı)" (şiirê Swêdki/İsweçki)
9. Faruk İremet, "Zıwanê Ma Zazaki" (bı Zazaki-Tırkki-Swêdki/İsweçki)
10. Safiya Pak, "Xeribey ıd, Keye dı-In der Fremde zu Hause" (şiirê Almanki-Zazaki)
11. Terry Lynn Todd, A Grammar Of Dimili Gramerê Dımıli (İngilizki)
12. Koyo Berz, “Grammerê Zazaki” (Zazaki)
Kormışkan Bülten 1995-97, 5 amori.
ZazaPress 2000-2005, 15 amori

Vanê kes Faruki bı xo ra pers kero, na hendayê dewlemendena heyati kotira yena u kes seni fêno xo dest.

Amnanê serda 2005 an ra yo kı, o yo CD ye ser gırweyêno u beno nezdira bıvıciyo. Heme text u müzigê cı zi bı xo vıraşto.

Derheqê nuştoxi dı, internetı dı nê cayan dı şıma şenê malumat xodest finê.