Page:PL JI Kraszewski Listy from Ognisko Domowe Y 1876 No 12 page 138 part 1.png

dzieci!... Rozwijać w nich to, co właśnie na przyszłość jest najszkodliwszem, skłonności do fałszywego okazywania się, do popisów, drażnić miłość własną, karmić próżność, która się i sama aż nadto prędko i łatwo rozrasta — godziż się to??...
 Nie to‑li czynią teatrzyki dziecinne? nie mamże słuszności zwracając uwagę na nie i będąc im przeciwnym? Niech mi odpowiedzą ludzie surowiej się zastanawiający nad wychowaniem. Choćby nauka zyskać na tem miała, cóż mi po tem, gdy pamięć się zaostrzy, maniery ogładzą, a serce popsuje?
 Naganiamy niebacznym matkom, co drobne swe dzieci do piwa i wódki przedwcześnie wprawiają; nie jestże to toż samo? Ogłada towarzyska jest wielce potrzebną i miłą, lecz przed nią idzie — charakter. Na ludziach wypolerowanych i ogładzonych aż do zbytku, nigdy nam nie zbywało: na charakterach — bardzo często... Kształćmy charaktery... to pierwsze, to najważniejsze zadanie.
 Ale — powiecie mi — dzieci potrzebują zabawy, rozrywki!... Niezawodnie! Dać ją im możecie bardzo miłą nawet, a stokroć pożyteczniejszą. Dziecię jest ciekawe, nowość każda je pociąga. Dajcie mu w drobne rączki narzędzia pracy, które zarazem staną się najdoskonalszemi zabawkami... Hebel, piłkę, dłuto... cyrkiel... uczcie je ogrodnictwa, rzemiosł, praktycznych najrozmaitszych robót i robótek, których, choćby później nie potrzebowało zastosowywać dziecię, — skorzysta, gdy pozna ich procedery, ich tajemnice. Zdrowie, siła, gimnastyczne wyrobienie muskularnej potęgi, do którego słusznie dziś przywiązują wielką wagę, skorzysta więcej na ćwiczeniach sił, niż na teatralnych przedwczesnych popisach... Byliśmy niegdyś narodem rycerskim, — nie zbywało nam na cielesnej sile; myśliwstwo, wojna, koń, ruch, jazda, wyrabiały zawczasu tych olbrzymów siły niezmiernej, których tylu nasz Rzączyński wylicza od XV wieku począwszy, do początku XVIII w. Za Sasów, cała ta siła przerodziła się w potęgę do kieliszka i pół-