ЎТИЛ/БЕМАЗА

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

Oʻzbek tilining izohli lugʻati ← БЕМАЖОЛЛИК БЕМАЗАГАРЛИК

БЕМАЗА [бе.. + маза] 1 Оғизга хуш ёқ-майдиган, таъми ёмон; таъмсиз, лаззатсиз. Бемаза овқат. Бемаза тарвуз. Бемаза қо-вуннинг уруғи кўп. Мақол. ■■ Касалга асал ҳам бемаза бўлиб кўринади. «Қанотли сўз-лар». Йўлчининг тақачи ошнаси Қоратой оч қорнини бемаза мошхўрдага тўлдириб.. совуқ уйда хомуш ўтирар эди. Ойбек, Танланган асарлар.

Оғзи бемаза 1) оғзи овқатнинг мазасини, таъмини сезмайдиган (баъзи касалликлар сабабли). Сидиқжон, гарчи ҳануз оғзи бемаза ва боши оғирроқ бўлса ҳам.. кампирнинг меҳ-рибончиликлариданми, кўнгли кўтарилиб, жуда енгил тортди. А. Қаҳҳор, Кўшчинор чироқлари; 2) беадаб гапларни кўп гапи-радиган; чакки оғиз. Оғзи бемаза одам.

2 кўчма Бадиий заиф, эстетик завқ бера олмайдиган; бемаъни, сийқа. Бемаза асар. м Бемаза китобни-ку жонга теккан жойда шартта ёпиб қўйса бўлар, бироқ умр кито-бини-чи? X. Султонов, Онамнинг юрти. Бунақа бемаза сурапыарнинг авторлари инс-титутда кўп эмас. «Муштум».

3 Ярамас, ёқимсиз, бемаъни, ёмон. Бемаза одам, м -Акам бемаза чиқди-да,— деди Ҳамид Мунавварга. С. Анорбоев, Меҳр. Бемаза қизнинг бўлмас ҳаёси.. «Гулихиро-мон». Э, бунақа бемаза телевизорни сотиб юборинг. «Аския».

4 Одоб-ахлоққа хилоф, одобдан таш-қари; беҳуда, бекорчи. Бемаза қилиқлар. Бекорчидан бемаза гап чиқади. Мақол. а | Гулшан: \ Бемаза гапларни қўйинглар, ух-лайлик! А. Қодирий, Меҳробдан чаён.

Бемаза қилмоқ 1) мазасини, туз-нама-гини меъёрда қилмаслик; 2) таъбини хира қилмоқ, жонига тегмоқ, тинчини бузмоқ. Аммо шаллақи бир кампирнинг уйида тура-ман; кўп бемаза қилаётир-да. А. Қаҳҳор, Сароб. Айниқса тўриқ тойча тутқич бер-май, Мирвали аканинг бемазасини бешта қшюди. А. Қодирий, Обид кетмон; 3) тобини қочирмоқ; баттар қилмоқ. Иситма жуда бемаза қилди.