Złote kubło
Nan měješe třoch synow, kotrychž jara lubowaše, a da jich, dokelž běše zamožity muž, přisłušnje wukubłać. Staršej bratraj wuknještaj jara derje, njeměještaj pak tak dobreje wutroby kaž młódši, Pětr, kiž bě "trochu hłupikojty" a tamnymaj wólnikomaj wěčnje k žortej. Samaj pak běštaj jako do swěta šwarnaj pachołaj w cyłej wokolnosći znataj. Wšudźom měještaj so na kedźbu a kóždy wědźeše, zo kroški ličić njetrjebataj, dokelž něhdy nanowe "złote kubło" zdźědźitaj. Zo běštaj we swójbach, hdźež běchu holčata, rad widźanaj, a zo so někotražkuli mać mało njewjeseleše, hdyž měještaj pachołaj jeje dźowku prawje zańč, tomu so spomnjenych přičinow dla dźiwać njemóžemy. Pětrej drje tež nichtó kamjenje na puć njekładźeše, tola přez měru jeho kedźbu njemějachu. Wón derje wědźeše, kak hidźo wo nim mysla, zo mjenujcy so do swěta njehodźi, bě bóle sam za so, a hladaše jenož, zo by nanej wjeselo činił. Dawno hižo staršej bratraj cakaštaj, hač jimaj nan skoro złote kubło njepřepoda śam so na wumjeńk sydnywši. Tu powoła nan jónu wšěch synow a wozjewi jim, zo chce nětko wot swojeje prócy wotpočować a zo jednomu z nich wzłote kubło" wotstupi; rad wšak by wšitkich jenak bohaće wobdźělił, ale bohatstwo so dźělić njemóže. Tohodla ma kóždy někotre kuski wuwjesć, a štóž dobudźe, tón kubło dostanje.
Najprjedy dyrbi kóždy wot swojeho holiča rjane rubiško přinjesć; kotryž najrjeńše prinjese, je prěni raz dobył. Wjesołaj woteńdźeštaj tamnaj; zo mohł Pětr nad nimaj dobyć, to ani njemysleštaj, dokelž wón - to derje wědźeštaj - holiča bliže njeznaješe. Wot swojeju žadaštaj sebi nětko najrjeńše rubiško, njedostaštaj pak je, dokelž kóžda mysleše, zo tama wěsće swoje najlěpše njeda. Pětr, kotryž so prjedy wo złote kubło starał njebě, dźěše zrudny za huna, njewědźo, hdźe ma po rubiško hić.
Tola kak postróži so wjesele, hdyž z cuzym, ale z miłym a přećelnym hłosom swoje mjeno mjenować zasłyša! Njewědźeše, štó jeho woła, dokelž koło wokoło nikoho njewuhlada. Bórzy pak pytny, zo hłós ze zemje přikhadźa a spózna, zo wulka źelena žaba na njeho rěči. Hdyž tuta widźeše, zo je ju Pětr pytnył, wopraša so přećelnje, cehodla je tola tak zrudny. Hdyž bě ji Pětr wšitko swěru wupowědał, praješe wona: "Njerudź so, wšak mam sama dźowku, ta móže dźě ći rubiško dać; pój jeno sobu." Lědom bě něšto kročeli šoł, wuhlada na zahrodźe dźěru do zemje a pozasta tu; towařška pak jemu radźeše, zo by po skhodźe za njej dele stupał. Khětro časa so pominy, doniž skóncnje do rjaneje jstwy njepřińdźeštaj. Žaba hnydom swojej dźowcy, kotraž při woknje sedźo šiješe, rjekny: "Tu tebi swěrneho pachoła wjedu, daj jemu prawje rjane rubiško!" Ruče holicka stany a wjedźeše Pětra ke křini, wšelake rubiška jemu pokazujo, zo by sebi. jedne wubrał. Mać pak ji přikaza, zo ma je sama wubrać, dokelž muž wo žonjacych trundlkach ničo njerozumi. Tuž jemu dźowčicka najrjeńše rubiško přepoda. Lubje so podźakowawši woteńdźe Pětr wjesoły domoj, hdźež hižo nan a bratraj na njeho čakachu. Tola kak so bratraj stróžištaj, hdyž dyrbještaj samoj wuznać, zo je Pětrowe rubiško najrjeńše! Nan pak dale na to njedźiwaše, ale praji, zo hišće wěc wučinjena njeje, zo ma kóždy drohi a rjany pjeršćeń domoj přinjesć. Trochu pokhmurjenaj woteńdźeštaj tamnaj, a tež Pětr bě zrudny, dokelž dyrbješe znowa tamnu holčku wobćežować. Tola so zwaži a prošeše wobydleřku "tamnoho swěta", zo by jemu tola pjeršćeń z ruki dała, a zo budźe ji to mytować, budźe-li móžno. Wona sćeže swój pjeršćeń a da jón Pětrej; tola dźiwnje so jemu zezda, zo tu žabu n|ewuhladaj, ale na zahrodźe staru žonku. Wostajiwši wšeho khwataše domoj, hdźež hižo zaso wšitcy na njeho čakachu. Joho pjersćeń bě zaso najrjeńši a najdróžši. Bratraj hižo mysleštaj, zo je za njeju wšo zhubjene. Hdyž pak nan wuzna, zo jenož tón kubło dóstanje, kiž nazajtra najrjeńšu a najpřistojnišu njewjestu přiwjedźe, zebraštaj so z radosću kóždy po swoju njewjestu. Cyle kruće wěrještaj, zo tón raz dobudźetaj. Pětr dźěn njewěrješe sebi holcam do wočow pohladać; tamaj pak běštaj sebi kóždy rjanu a bohatu holcu wuzwoliłoj. Pětr dźěše bjeze wšeje nadźije za huna; dopomni drje so na tu, kotraž bě jemu krasne rubiško a drohi pjeršćeń dariła, ale zo by jeho njewjesta była, sebi tola žadać njemóžeše. Tuž khodźeše pomałku po zahrodźe: znowa wusłyša znaty hłós, kotryž so jeho prašeše, čehodla dha je tola tak zrudny. Wón pak wotdołwi: "Kak njedyrbjał zrudny być, wčera hižo myslach, zo sym złote kubło zdźědźił, ale nětko je nan jenož tomu lubi, kiž najrjeńšu njewjestu přiwjedźe. Bratraj so mi wusmějetaj, hdyž sam domoj přińdu." Zaso jeho žaba do swojeho bydlenja wjedźeše a hdyž tam dóńdźěštaj, praješe k dźowcy žortniwje: "Dwójcy sy pachołej dobyć pomhała, a nětko chce nan hišće kóždeho njewjestu widźeć. Tajku nadźěju smoj w młodźencu zbudźiłej a nětko dyrbjałej jeho wopušćić bratromaj k směchej? Kak dha by było, hdy by ty njewjesta młodeho pachoła być chcyła?!" Dźowka pak wotmołwi wjesele so posměwkujo: "Wěš dha ty, hač wón wo mnje rodźi?" Młodźenc zhubiwši wšu bojaznosć wuzna, zo by jeho jara zwjeseliło, hdy by tajku njewjestu dóstał. Holičo stany a dźěše ze žabu do jstwicy wostajiwši Pětra samoho. Po khwili jeho slubjena z lětnej žonu zaso ze jstwicy wuńdźe rjenje zdrasćena. Khwatajcy stupaštaj hromadźe k wótcnemu domej. Nan dźiwaše so njemało, hdźe je Pětr nadobo tajku njewjestu hrabnył, hdyž so tola z holcami ženje towařšił njebe. Tu zastupištaj tež hižo bratraj, kóždy swoju sebi wjedźo. Nan pak poruči, zo by kóždy swoju w pyšnej reji powjerćał. Dołho pak njetraješe a wšěm třom nadobnym zwotlěta zwjeřšna drasta, dokelž bě někak na nje zwěšana, a tamnej dwě stoještej we wšědnjacej. Pětrowa njewjesta pak běše nětko hakle prawje pyšna a krasna. So dźiwajo dźeše nan: "Prjedy hižo widźach a tež wój to wuznaštaj, zo je wona najrjeńšeho zrósta; njemyslach pak, zo ma pod njenahladnej drastu tak drohu a krasnu! - Widźitaj, Pětrej je zbože "złote kubło" dariło, čehož so njenadźach." Z tym dźěše k Pětrowej njewjesće a postrowi ju jako přichodnu dźowku. Staršimaj bratromaj pak da nan něšto hódnje pjenjez, zo byštaj po kublešku sej kupiłoj a samoj hospodariłoj.
- Author: Ze serbskich bajkow. Šewčikowa zběrka.
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-37.html
- Note: Stary prawopis