Strengleikar, eða Lioðabók/Miluns lioð
XII.
Miluns lioð
1. Þeir er sogvr vilia segia. þa samir[2] þeim með sundrskiftilegum hætti up hefia. Miluns sagu at segia yðr með fám orðum. oc firir hui er þessi strengleicr var gorr oc kallaðr Milun. Milun var i Valess fœddr dyrlegr maðr oc vel kyniaðr. I þui fylki bio einn ricr lenndr maðr. en ei er mér nafn hans kunnict. hann atti eina friða dottur. hoska oc hygna oc kurteisa mey. Sem hon fra til Milvns. þa toc hon at elska hann mioc. oc sendi til hans sendimenn sinn oc sagðe. ef honum licar. þa vil hon giarna elska hann. En hann fagnaðe mioc þeim tiðendom [ 62 ]oc hennar orðsenndingum oc mællti til senndimannz hennar. Vin kvað hann. þu skalt fara aftr til fru þinnar oc fœra henni þetta fingrgull. oc koma eftir mer þa er henni licar. oc skal ec þa fylgia þer. Sveinninn toc þa leyui oc for sva buit til fru sinnar oc fec henni fingrgullit. oc sagðe. at hann heuir syst þat sem hon vil. Scamt ifra svefnhusi hennar i grasgarðe einum setto þau funnd sinn oc viðrrœðo sina. oc vitiaðe hann hennar sva oft at hon var með barne. Sem hon fann at hon var með hofn. Þa sende hon eftir Milun oc cærðe firir honum oc sagðe honum atbvrð sinn. at hon var með barne. oc sacar hans hafðe hon tynt allre sœmð sinni oc foðurleifð oc allu aðru goðo. Milun svaraðe henni at hann vill gera allt þat er hon vill leggia til raðs. Þa kvað hon. Er barnit verðr fœtt. skalt þu senda systur minni. er gift er i Normandie. ric oc auðig. kurteis oc hyggin fru. Bit um hals þui fingrgullit. oc man ec sennda með barneno bræf mitt. at þa er hann er fullkominn maðr at vexti oc kvnni skil oc skynsemð. þa fae hon honum bræfit oc fingrgullit. oc segi honum at hann varðveiti vel. at hann megi af þessu finna foður sinn. Siðan sem hon hafðe fœtt eitt sveinbarn fagrt. þa festu þau fingrgullit um hals sveininvm. oc var hann sva buit brott sendr faður systr sinni. er vel toc við honum oc mioc unni honum. Þa er hon vissi[3] hvaðan hann var. þa let hon hann elskolega oc með mikilli virct fostra. Milun brott fór ór fostrlannde sinu með oðrum riddarvm. at fá sér leigu oc frægð. En unnasta hans er eftir sat heima var þui nest gift einum rikum oc raustum riddara oc aflugvm hafðingia. En þa er hon vissi at faðer hennar skyllde gifta hana. þa bar hon atbvrð þenna með miclvm harm. At brvðlaupi hennar leiddi faðer hennar hana til spusa sins með mikilli[4] tign oc sœmd.
2. Sem Milun kom aftr i fostrlannd sitt. þa kunni hann illa at hann hafðe latet unnasto sina. oc var mioc ryggr oc hugafullr. Þa lét (hann) gera bræf oc inzigla. oc atti hann elftr eina er hann mikit unni. hann batt brævit um hals ælftar sinnar. oc batt unndir fioðrum hennar. oc kallaðe til sin einn af skialldsveinum sinum oc sagðe honum orðsending sina. Gac skiott kvað hann. oc skipt klæðom þinom oc bunaðe þinum. þa skaltu fara til castala frv minnar oc hava með þer ælftr mina. Hygg at at þu mættir þui aleiðis koma. at annattveggia þionastomær eða þionastokona fœre fru minni þessa ælftr. Scialldsveinninn gerðe þegar sem herra hans bauð honum. oc toc ælftena oc for leiðar sinnar brot um miðian bœen. Nu er hann kominn at borgarliðeno. þa callaðe hann til sin gæzlomann oc durvorð borgarliðsens oc sagðe. Vinr kvað hann. lyð orðvm minum. Ec em fuglare oc livi ec við veiði mina. oc [ 63 ]em ec vel kunnande at taca fugla. I dag (toc) ec ælftr eina i gilldro minnæ undir Arluns fiallæ. oc vil ec gefa þenna fugl frv castalans. Þa svaraðe honum durvorðrenn. Vinr kvað hann. engom ukunnigvm manni er lofat at rœða uið hana. nema hyski hennar oc heimamonnum. en ei at siðr ec skal freista oc viðrleita. ef ec mætti koma þer a funnd hennar. Þui nest kom dyrvorðrenn i hollena. oc fann hann þar engan mann ihia henni nema tva eina riddara. oc snerezc hann þa aftr skyndilega oc leiddi hann þa skialldsveinenn sva leynilega. at engi vissi þarkvamo hans. oc engi spurðe hver hann var ne hvat hann villdi. Þeir komo baðer til frunnar oc fœrðo henni elftrena. oc fengo henni sialfre i henndr. Hon með miclvm fagnaðe viðrtóc oc strauc mivclega hofuð hennar oc hals. oc kennde hon brævit i þui. var folgit undir fioðrvm elftrennar. Þa gec hon i loft sitt oc lét bera þangat elftrena oc kallaðe til sin mey eina. oc leysti brævit oc braut innsiglit. oc fann hit fyrsta orð Miluns unnasta sins. Nv var þat fyrst a brævino. at hon skylldi nœre ælftrena[5] sva lengi sem henni licaðe. en þa er henni licaðe at sennda hana i brott með brævi sinu. þa skyllde hon engan[6] mat geva henni a þrim dogvm. oc lata leiða hana unndir beran himinn. oc mynde hon þegar brott flivga til þeirra hibila[7] er hon var fyrr ven at vera. Frun umleitaðezc þa með list oc velom. at hon gat syst ser blec[8] oc bocfell. oc gerðe bræf oc batt unndir fiaðrvm ælftenni þa er hon hafðe fastat .iii. daga. oc flaug hon þegar skyndelega til castala Miluns. oc gecc þegar til hans. oc kallaðe hann ræðizmann sinn at geva henni mat. oc toc hann bræf af halsi hennar oc las þegar allt yuir oc huggaðez ðá mioc af bliðri[9] kveðiu hennar oc iartegnum þeim er hon senndi honum.
3. Vel .xx. vetr lifðu þau sva Milun oc vnnasta hans. at þau gerðo elftena sendemann sinn. sva at engi vissi nema þau tvau. En su hin rica fru systir Miluns. en fostraðe sun þeirra. hafðe hann sva lengi með sér at hann var fullkominn maðr at vizko oc skynsemd oc afle. Þa let hon gera hann riddara oc fec honum bræf oc fingrgull þat er henni var sennt með honum. at fa honum þa er hann være vaxinn maðr. oc sagðe honum hvar moðir hans var. oc með hverium atburð faðer hans gat hann. Þa er frun hafðe allt sagt honum. þa fagnaðe hann at faðer hans var ætgoðr oc ricr at eignum. oc ihugaðe hann at honum samir ei at rosa ser þui. at hann er sva ricra manna. oc faðer hans sva frægr af reysti oc riddaraskap. nema hann kome ser i meiri fremd með aðrum riddarum. Bio hann þa brottferð sina or lannde. oc lét fostra hans allzecki skorta hann. dvaldizc þa eigi [ 64 ]lengr en um kvelldit. vm morgeninn toc hann leyui. En fostra hans gaf honum morg herklæðe. oc at hann skyllde vel reynaz at riddaraskap oc kurteisi. Siðan kom hann yuir sio oc stefndi i Bretlannd norðr. oc hellt hann sec vel oc for at atreiðvm oc kannaðizc við alla þa er ricaztir varo i þui lannde. For þa hvervitna reysti hans oc riddaraskapr heim i fostrlannd hans. Milun heyrði mioc lofaðan þenna hinn unnga riddara. oc mislicaðe honum mioc at sa riddare var sva raustr. oc ihugaðe hann at fara skyndilega yuir Ænglannz sio oc gera atreið þessum riddara. at svivirða hann oc frægð hans. oc gerðe þetta kunnict vnnasto sinni oc vil hann hafa leyui af henni. Sem hon fra vilia hans. þa þackaðe hon honum oc kunni honum micla áfusu at hann uill fara ór lannde sinv at leita sunar þeirra. Milun frá orðsennding hennar. bio rikulega ferð sina. oc kom upp i Normandie. Siðan for hann ut i Bretlannd oc hafðe með sér marga goða riddara. oc dvaldizc i Brettlannde til þess er paskar varo liðnar. Þa safnaðezc mikill[10] fiolldi riddara vnndir Michials fialli Normenndingar[11] oc Bretar. Milun kom þa fyrstr þar allra grimr oc vapndiarfr. oc spurðe hann aðra riddara hvar sa hinn goðe riddare var. oc varo þeir yrnir er honum sagðo. oc i hvaro liði hann var. Þa sa Milun at hann reið einkar vel oc gaf stor hogg oc kennde hann af vápnom oc skipaðizc i fylking imoti. oc leyfti hvar at oðrvm sem skiotazt mátto hestar þeirra laupa. Milun lagde hann með sva harðo hoggi. at þegar brast spiotskaptið i sunndr oc gat hann ei fellt hann. En sveinnin festi sva spiot sitt a honum at hann skaut honum af baki. Sem hann fell þa sa hann undir hialm hans at huitnat var har hans oc skegg. oc mislicaðe honum at hann fellde hann. oc tóc hann þa hestinn með beislino oc fœrðe honum i giof oc mællti. Herra kvað hann. stig a hest þinn. Guð veit mer mislicar mioc. at ec skyllde sva mikit misgera nockorvm þeim manni er á þinum alldre er. Milun lióp þegar a hest sinn. oc kunni honum micla afusu. oc kenndi hann þa fingrgullit a hennde honum. oc mællti þegar til hans. Vinr kvað hann. lyð orðvm minum. Seg mér hvat faðer þin heitir oc moðer þin oc sialfr þu. Þa svaraðe sveinnen. Giarna vil ec segia þér þat er ec veit til. Ec hygg kvað hann. at faðer minn var fœdr i Vales. oc er hann callaðr Milun. Hann unni eins rics mannz dottur. oc gat mic i leynd með henni. En foðursystir min fostraðe mec oc varðveitti mic sva lengi at hon gaf mer hesta oc herklæðe. oc sende mec i þetta land faður mins at leita. Oc nu fysir mic at fara i fostrland mitt oc finna hann yuir Ænglanndz sio með skunnda. þui at ec vil vita hvat tit er um foður minn. oc hverso [ 65 ]hann er til moður minnar hverso samþyckilega oc astsamlega þau ero saman. Milun matti ei þa lengr þegia. Hou drottinn gvð kvað hann. dyrlega hevir þu holpit mer oc hialpsamlega huggat mic. Sveinn minn kvað hann. þu ert at sannv sun minn. Sem riddarinn hafðe heyrt orð hans. þa steig hann af hesti sinum oc kysti faður sinn sœtom kossom. Þegar sem hætti atreiðvm þa for Milun i brot. þui at hann langaðe at rœða við sun sinn sva mart sem honum licaðe. oc varo þa baðir i einu herbyrgi. oc skorti þar ei micla skemtan oc goðan fagnað. oc var þar mikill fioldi riddara. Milun talde syni sinum frá mœðr sinni. hverso hann unni henni siðan oc hon honum. oc at þau gerðo ælftena senndimann sinn. Đat veit trv min kvað hann goðr faðer. ec skal drepa bonda hennar. en þu skallt spusa moðor mina. Oc hætto þeir þa sva buit þeirre rœðo. Vm morgonenn biuggu þeir ferð sina oc foro skiott yvir Ænglanndz sio með goðum byr oc hœgivm sio. Đui nest einn dag sem þeir riðo rettleiðis heim. þa mœtto þeir sveini einum er komannde var fra vnnasto Miluns oc villdi fara i Brettlannd. Hann fecc Milun bræf innsiglat oc sagðe honum vttan bocar. at anndaðr var bonde unnasto hans. oc at hann skyndi heim oc dveli ecki ferð sina. Sem Milun þetta frá. þa var hann mioc feginn. oc riðv þeir þa sva lengi at þeir komo til castala frunnar. En engan mann spurðo þeir raz um. hvarki frændr né vini ne aðra menn. Sunr þeirra gifti feðr sinum moðor sina. Vm ast þeirra oc goðleic gerðo þeir i fyrnskunni[12] vm þenna atburð strengleic. er nv er þesse saga ritað sva sem ec gat giorst skyniat oc skilt.