Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/905

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


scrive
870


na, chesta lettra DeclaraJM, SantaGenofefa1878:21 (Badia)
3 comporre un testo, un’opera letteraria, musicale, scientifica e simile (fas.) Ⓘ scrivere Ⓓ schreiben ◇ a) Ades aesse scrit dut al più bel de la val de Fascia. Aesse scrit ence dotrei cianzons Ades aösö scrit dut al più bel dalla val de Fassa. Aössö scrit öntscho dotrei tschanzongs ZacchiaGB, FamilieNobile1858*:2 (bra.)
p.p. come agg. Ⓜ scrit, scric, scrita, scrites
1 tracciato per mezzo della scrittura (gad. DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. DLS 2002, fod. DLS 2002, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ scritto Ⓓ geschrieben ◇ a) Ma se sé forte, se portà vitoria / se baté duro e staré a chel ch’é scrito, / aré co ‘l é un dì na pì gran gloria! Ma se se forte, se portà vitoria / se batè duro e štarè a chel ch’è scrito, / avrè co l’è un dì ‘na pì gran gloria! DegasperF, PrimaMessaGhedina1868-1990:358 (amp.)
2 profondamente impresso, scolpito (gad., grd., fas., fod., amp., LD) Ⓘ scritto Ⓓ eingeprägt ◇ a) Nosc Canonich ch’á pordiché / Tan tröp s’ál insigné! / Y chël che al nes á dit / Tl cör nes restel scrit. Nos Canonic ch’ha perdichè / Tang tro̊p s’ al insignè! / E cal chë Al n’es ha dit / Tel cör n’es rëstël scrit. PescostaC, SonëtCoratBadia1852:3 (Badia)
se scrive (gad. P/P 1966; V/P 1998, grd. F 2002, fod. P/M 1985; Ms 2005, MdR) Ⓘ chiamarsi di cognome Ⓓ mit Nachnamen heißen ◇ a) Co à pa inom vost maester? / So inom é Iaco, mo so cognom ne sài iö. / Ah, iö le conësci bëin, ël se scri B. Cò ha pa innóm vost Maéstr? / So innom é Jaco, mó sò cognóm ne sai jeu. / Ah, jeu le conësce bëiǹ, ël se scri B. DeRüM, VigneOtaRajonèVos1833-1995:233 (MdR).

scrive (fod., LD) ↦ scrive.

scriver (fas., caz., bra.) ↦ scrive.

scrô (Badia) ↦ scroa.

scroa Ⓔ SCRŌFA (EWD 6, 159) 6 1832 scróes pl. (HallerJTh, FigliolProdigoGRD1832:143)
gad. scroa mar. scroa Badia scrô grd. scroa, scrova fas. scroa fod. scroa amp. scroa LD scroa
s.f. Ⓜ scroes
1 la femmina dei suini (gad. Ma 1950; P/P 1966; Pi 1967; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1923; F 2002; DLS 2002, fas. Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; DLS 2002; Ms 2005, amp. Q/K/F 1988; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ scrofa Ⓓ Sau
2 pegg. sgualdrina, donna di malaffare, soprattutto come appellativo ingiurioso (gad. A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976, fod. A 1879; Pz 1989, amp. A 1879) Ⓘ scrofa pegg., troia pegg.Ⓓ Schlampe pegg., Dirne pegg. ◇ a) Ma dopo che chëst ti fi tlo che à desfat l fatissie (si arpejon) cun putanes (scroes), ie unì, i es mazà n vadel gras. Ma dopoché cest ti fí tlo che ha desfat el fati sie (si arpeschong) cung putanes (scróes), joe uni, li és mazzá ung vedöl grass. HallerJTh, FigliolProdigoGRD1832:143 (grd.); b) y śëgn che al é gnü chësc osc fi, che á desfat ia döt le fat so coles scroes, i fajëise sbocarí n videl mioré e sagn cal è gnù cast osc fì, ch’ha desfat ia dutt ‘l fatt so cols scroos, i faccèse sboccarì un vidèl miorè FlatscherGV, FiProdigoBAD1841-1986:249 (Badia).

scroa (gad., mar., grd., fas., fod., amp., LD) ↦ scroa.

scroan (mar.) ↦ scrivan.

scrocà (col., amp.) ↦ scroché.

scrocar (bra., moe.) ↦ scroché.

scroch Ⓔ it. scrocco (EWD 6, 161) 6 1844 a scròco (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:111)
gad. scroch mar. scroch Badia scroch grd. scroch fas. scroch fod. scroch amp. scroco
s.m. sg.
godimento a spese altrui (gad. A 1879; Ma 1950; V/P 1998, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp.) Ⓘ scrocco Ⓓ Schmarotzen
a scroch (gad. P/P 1966; V/P 1998, grd. G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp.) Ⓘ a scrocco Ⓓ auf Kosten anderer ◇ a) i vorae ciapà a scroco / anche legnes da brujà i vorave ciapà a scròco / anche legnes da brugià DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:111 (amp.).

scroch (gad., mar., Badia, grd., fas., fod.) ↦ scroch.

scroché Ⓔ it. scroccare (EWD 6, 161) 6 1879 škruká p.p. m.sg. (RifesserJB, Plueia1879:107)
gad. scroché mar. scroché Badia scrochè grd. scruché fas. scrochèr bra. scrocar moe. scrocar fod. scroché col. scrocà amp. scrocà LD scroché
v.tr. Ⓜ scroca
ottenere, assicurarsi qualcosa a spese d’altri (gad. A 1879; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; C 1986; Q/K/F 1988; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ scroccare Ⓓ schnorren, schmarotzen
v.intr.
non svolgere la propria funzione (grd. L 1933; Ma 1953; F 2002) Ⓘ non funzionare, incepparsi Ⓓ nicht funktionieren, klemmen ◇ a) L fossa stat via zënzauter, ma l polver fova unì tume dala plueia y l stlop à scrucà. l fósa̤ šta’ vía̤ tsa̤nts’ áutę̆r, ma̤ l pólvę̆r fǫ́a̤ uní túmę da̤ la̤ plúeia̤ i l štlǫp a škruká. RifesserJB, Plueia1879:107 (grd.).

scroché (gad., mar., fod., LD) ↦ scroché.

scrochè (Badia) ↦ scroché.

scrochèr (fas.) ↦ scroché.

scroco (amp.) ↦ scroch.

scrocon Ⓔ deriv. di scroché x it. scroccone (EWD 6, 161) 6 1833 scrocuǹ (DeRüM, DonzelaComplimënt1833-1995:241)
gad. scrocun mar. scrocun Badia scrocun fas. scrocon fod. scrocon MdR scrocun
s.m.f. Ⓜ scrocons, scrocona, scrocones
chi è solito profittare senza ritegno alcuno dell’altrui liberalità (gad. Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, fas. R 1914/99; Mz 1976; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, MdR) Ⓘ scroccone Ⓓ Schnorrer, Schmarotzer ◇ a) Ël ne dëura mai la boćia, ch’a spëises d’atri. / Ël ne rajona, che cosses da stofé, e é n capital scrocun. Ël ne dëúra mai la boçhia, ch’a spëises d’atri. / Ël ne raĝiona, che cosses da stoffé, e é uǹ capital scrocuǹ. DeRüM, DonzelaComplimënt1833-1995:241 (MdR).

scrocon (fas., fod.) ↦ scrocon.

scrocun (gad., mar., Badia, MdR) ↦ scrocon.

scrova (grd.) ↦ scroa.

scruché (grd.) ↦ scroché.

scrupol (fod., amp.) ↦ scrupul.

scrùpol (fas.) ↦ scrupul.

scrupolosamenter Ⓔ it. scrupolosamente 6 1878 scrupulosament’r (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:69)
gad. scrupolosamënter Badia scrupolosamënter
avv.
con molto scrupolo, coscienziosamente, con grande diligenza e meticolosità (gad.) Ⓘ scrupolosamente Ⓓ gewissenhaft ◇ a) te nominará so fi, te damanará scrupolosamënter cunt de me, y se desfajará en leghermes de ligrëza y crusc, döt adöm t’ nominarà so fì, tè d’amanarà scrupulosament’r cunt d’mè, e sè desfajarà in legrimes d’ligrezza e crusc’, dutt adum DeclaraJM, SantaGenofefa1878:69 (Badia).