Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/885

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


scasseda
850


scasseda Ⓔ deriv. di scassé (EWD 6, 92) 6 1848 scassada (PiccolruazA, Scassada1848-1978:69)
gad. scassada mar. scassada Badia scassada grd. scasseda fas. scassèda bra. scassada fod. scassada LD scasseda
s.f. Ⓜ scassedes
1 energico scuotimento (gad. Ma 1950; P/P 1966; Pi 1967; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, LD DLS 2002) Ⓘ scrollata, scrollo, scossone Ⓓ heftiger Stoß, Rütteln, Schütteln
2 fig. emozione improvvisa (gad.) Ⓘ scossone fig.Ⓓ Erschütterung fig. ◇ a) La scassada / busarada / ch’â stafé n möt La scassada / busarada / ch’â stafè un müt PiccolruazA, Scassada1848-1978:69 (Badia); b) Sta scassada giubilada / i á mo fat tan bëgn ’Sta scassada giubilada / i à mu fat tan bëgn PiccolruazA, Scassada1848-1978:72 (Badia).

scasseda (grd., LD) ↦ scasseda.

scassèda (fas.) ↦ scasseda.

scassèr (fas.) ↦ scassé.

sce Ⓔ SI/SE ‘wenn’, con influsso indiretto di SĪC (Gsell 1996b:229) 6 1631 (che) se (iè farà de bisògno) (Proclama1631-1991:157)
gad. sce mar. sce Badia sce grd. sce fas. se bra. se fod. se col. se amp. se LD sce MdR sce
congiunz.
1 posto che, nel caso che, nell’eventualità che (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ se, nel caso che Ⓓ falls, wenn ◇ a) Sce Die me fajëssa chësta grazia, […], fossi segur de ne murì mei. Sche Diœ me faschæssa kæsta grazia, […], fossi segùr dœe ne murì mèi. PlonerM, Erzählung5GRD1807:48 (grd.); b) Chiò segnor, vardaie mo, se i é beloc. Glò Segnor, vardae mò, sè i è belotg. GiulianiGB, Gespräch1812-2014:57 (bra.); c) Chi che à tlo scrit, / Ne uniral a ti dit. / Ie me sotescrije / y tu ne ses mpo no, sce ne te l dije. Ki ke a tlo skrit, / Ne uniral a ti dit. / Ie me soteskriſhe / I tu n ses m po no, she ne tel diſhe. PlonerM, GratulazionMahlknecht1813-1915:63 (grd.); d) e se vedarà n di / che se dëla continua a far cojì / un giorno vegnirà a se la rì e se vedera un Dì / che se alla continua a far cosi / un giorno vegnira a sella ri PezzeiJF, UDapoz1816-2013:427 (fod.); e) O mi bun pice Pitschaider / sce tö vas col Ijodoro / vëgneste pa n püre laider, / Porcí che plom ne n’é or. O mie bung pitsche Pitschaider / Schë tö vas’ coll’ Isodoro. / Vängnäste pa un püre Laider, / Portgicché plom nö n’é oro. PezzeiJF, GMPitschaider1819-2010:195 (Badia); f) Sce ne venëis chëla biescia foscia, ne pòi jì, porćì ch’ëla me fej dagnora blastemè, e le blastemè é pićé ël. Ŝe ne vennëis quëlla biescia foscia, ne poi ĝì, porçhì ch’ëlla me feŝ dagnóra blastemè, e le blastemè é piçhié ël. DeRüM, ConfesséPasca1833-1995:279 (MdR); g) Ci dijessel mai lonfer, / Sce al podess ël rajoné? Tgi dischesl mai longfer / Schal podes el raschonö AgreiterT, ConLizonza1838-1967:134 (mar.); h) Se l sas de chel Cornon / Fossa n gran polenton Se l sas de kel Kornóng / Fosa ‘n gran polentóng BrunelG, ColCornon1840-2013:365 (bra.); i) Se in sescion i é come toutes, / là no ocore, che s’i caze Se in sesión i e come tòutes, / la no ocore, che s’ i caz̄e DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:111 (amp.); j) Guai sc’ ai alda / bona cialda / na te storia, vé! Guài sc’ ai alda / bona ćialda / na te’ stôria, vè! PiccolruazA, Scassada1848-1978:70 (Badia); k) Ma se sé forte, se portà vitoria / se baté duro e staré a chel ch’é scrito, / aré co ‘l é un dì na pì gran gloria! Ma se se forte, se portà vitoria / se batè duro e štarè a chel ch’è scrito, / avrè co l’è un dì ʼna pì gran gloria! DegasperF, PrimaMessaGhedina1868-1990:358 (amp.); l) Oh se fossa possibile vende dute le mie bagatele e scampà de fora in Pustraria Oh se fossa possibile vende dutte le mie bagatelle e scampà de fora in Pustraria AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.); m) sce la löna ilominâ le ciastel, s’ la godô la contëssa sora a soné te süa ciamena le laut se la luna illuminā ‘l ciastell, s’ la godō la contessa sŏra a sonè te sua ciamena ‘l laut DeclaraJM, SantaGenofefa1878:10 (Badia)
2 come congiunzione dubitativa, introduce proposizioni dubitative o interrogative indirette (gad. A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd., fas. R 1914/99, fod. P/M 1985; Ms 2005, amp., LD DLS 2002) Ⓘ se Ⓓ ob ◇ a) Voi mo vede, se i ra ciato, / se ra tolo del bon ves, / se zaario, se son mato Voi mo vede, se i ra ciato, / se ra tòlo del bon vès, / se z̄avàrio, se son mato DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:110 (amp.).

sce (gad., mar., Badia, grd., LD, MdR) ↦ sce.

sce (gad., Badia) ↦ sci.

scé (MdR) ↦ sci.

sce nò (MdR) ↦ scenò.

scebëgn (gad., Badia) ↦ sceben.

sceben Ⓔ comp. di sce + ben (EWD 1, 263) 6 1852 sëbaing ch’(PescostaC, SonëtCoratBadia1852:2)
gad. scebëgn mar. sciöbën Badia scebëgn grd. scebën fas. seben caz. seben bra. seben fod. seben amp. seben LD sceben
sceben che (gad. A 1879; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1879; G 1923; L 1933; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; DLS 2002; Ms 2005, amp., LD DLS 2002) Ⓘ benché, sebbene, seppure Ⓓ obschon, obwohl ◇ a) Scebëgn ch’al á tan lauré / Na te gran cöra a manajé Sëbaing ch’Al ha tang laurè / Na te gran cüra a manasè PescostaC, SonëtCoratBadia1852:2 (Badia); b) I à scomenzà a tacar bega ma al faure seben che l’era pìcol ge dajea tante legnade I a scomönzà a taccar begô mô al faurö sebbön chö l erô picol gö daschöa tantö lögniadö ZacchiaGB, Filamuscia1858*:3 (bra.); c) "L’é un bon temp che son chiò, e seben che no me mencia nia fosse empò curious de jir na uta a cèsa a veder che che fèsc mia jent." "L è un bon temp ke son kiò, e sebén ke no me menca nia, fsse impò korious de ʒ̉ir na uta a čes̅a a vedér, ke ke feš mia ʒ̉ent". BrunelG, Cianbolpin1866:7 (caz.); d) ‘L é stà un pensier da temerario, / Seben che ‘l é ra verità. L’é stá un pensié da temerario, / Sebben che l’é ra veritá. Par Anonim, Monumento1873:1 (amp.).

sceben (LD) ↦ sceben.

scebën (grd.) ↦ sceben.

sceché Ⓔ nordit. śecàr ‹ SICCĀRE (EWD 6, 96) 6 1858 scechè (PescostaC, OrcoIocl1858-1994:231)
gad. sceché mar. sceché Badia scechè grd. sciaché fas. scechèr fod. sceché col. secà amp. secà LD sceché
v.tr. Ⓜ sceca
importunare, infastidire, annoiare (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ seccare, scocciare, importunare Ⓓ belästigen ◇ a) Ne stede a i craié, ne stede a le sceché / y ne stede a le temëi, sc’ al ves ó tramonté! Ne stede a i craié, ne stede a l’scechè / y ne stede a l’temëi, sc’al ves ô tramentè! PescostaC, OrcoIocl1858-1994:231 (Badia).

sceché (gad., mar., fod., LD) ↦ sceché.

scechè (Badia) ↦ sceché.

sceche † (grd.) ↦ sciche.