Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/789

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


poscibilmente
754


poscibilmente (fod.) ↦ poscibelmenter.

poscibilmënter (gad., Badia) ↦ poscibelmenter.

poscibl (gad., mar., MdR) ↦ poscibel.

posizion Ⓔ it. posizione ‹ POSITIŌ (EWD 5, 362) 6 1841 posiziong (SoraperraA, FiProdigoCAZ1841-1986:246)
gad. posiziun Badia posiziun grd. posizion fas. posizion caz. posizion fod. posizion amp. posizion LD posizion
s.f. Ⓜ posizions
1 nel linguaggio militare, la zona occupata dalle truppe in corrispondenza della futura condotta di un’azione (gad.) Ⓘ posizione Ⓓ Stellung ◇ a) intan che Guelfo, (so portaermes y vedl compagn tles batalies) plü ores dalunc dal’armada tignî cun sü ciavaliers la serada te na strentöra de na val. Apëna lëde da chëra posiziun él retorné al’armada intang che Guelfo, (so portaermes, e ved’l compagn’ tles battalies) plou ores da lunc’ dall’ armada tignō cung su cavalieri la serrada tena strentura d’na val. Appena lade da chella posiziung elle r’tornè all’armada DeclaraJM, SantaGenofefa1878:80 (Badia)
2 stato fisico, morale o finanziario di qualcuno (gad. A 1879; Ma 1950; P/P 1966; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ situazione, condizione Ⓓ Lage, Situation ◇ a) Coscì l’é vegnù n dì en se stes, che per pissèr a la sia posizion l se aea sentà te l’ombrìa de n èlber Così l’é vegnù un dì en se stess, che per pizzèr alla sia posiziong el s’ aèa sentà te l’ombria d’un èlber SoraperraA, FiProdigoCAZ1841-1986:246 (caz.); b) cun les mans tignides sö ôta cui edli a Idî en leghermes aspetera l’alba en chëra devota posiziun colles mangs tignides sou ōta cui edli a Idî en leghermes aspetera l’alba en chëra devota posiziun DeclaraJM, SantaGenofefa1878:32 (Badia).

posizion (grd., fas., caz., fod., amp., LD) ↦ posizion.

posiziun (gad., Badia) ↦ posizion.

posoch (mar.) ↦ pesoch.

possedei Ⓔ it. possedere 6 1833 possed[i] 1 (DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:268)
MdR possedëi
v.tr. Ⓜ possed, possedon, possedù
1 avere in proprietà, dominio, possesso (MdR) Ⓘ possedere Ⓓ besitzen ◇ a) Iö stënte bëin a crëie che to signur berba, ch’in tütes les cosses fô l’ordine instës, n’abe possedü n catalogh de süa libreria Jeu stënte bëiǹ a creÿe che tò Signur Bärba, ch’iǹ tüttes les cosses fô l’ordine instëss, n’abbe possedü ‘ǹ catalog de süa libreria DeRüM, LëtraCataloghLibri1833-1995:285 (MdR)
2 avere fra le proprie doti o caratteristiche (MdR) Ⓘ possedere Ⓓ besitzen ◇ a) dè de chël ch’ëi vëgn ordinariamënter bele da pici nudris aladô, e per chëst possedi les nezesciaries capazitês e cualitês dè de quël ch’ëi vëgn ordinariamëntr bel[e] da picći nudris a la dò, e per quëst possed[i] les necesŝaries capacités e qúalités DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:268 (MdR).

possedëi (MdR) ↦ possedei.

posses Ⓔ it. possesso (EDW 5, 364) 6 1878 posess (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:52)
gad. posses Badia posses fas. possess fod. posses amp. possesso LD posses
s.m. sg.
il potere effettivo connesso alla ‘disponibilità’, ma non necessariamente alla ‘proprietà’ di un bene (gad. DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ possesso Ⓓ Besitz ◇ a) él poscibl, che n cör inozënt, pois ciafé so paraisc ’ci te n desert, y n’anima, che S’ama y S’á en posses, ciafes süa felizité t’amez ales desgrazies y meseries elle possibile, che ‘ng cour innozent, posse ceaffè so paraisc’ ci teng deſert, e ‘ng n’anima, ch’S’ama e S’ à in posess, ceaffe sua felizitè t’amezz alles desgrazies e m’ſeries DeclaraJM, SantaGenofefa1878:52 (Badia).

posses (gad., Badia, fod., LD) ↦ posses.

possess (fas.) ↦ posses.

possesso (amp.) ↦ posses.

possibile (col.) ↦ poscibel.

possìbol (fas.) ↦ poscibel.

post Ⓔ POSITUS (cfr. frl. puest, GsellMM) 6 1866 post (BrunelG, Cianbolpin1866:14)
gad. post mar. post Badia post grd. post fas. post caz. post fod. post, posto col. posto amp. posto LD post
s.m. Ⓜ posć
1 porzione di spazio idealmente o materialmente delimitata (gad. P/P 1966; V/P 1998, grd., fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005) Ⓘ luogo, posto Ⓓ Ort ◇ a) Cianbolfin à vardà olache l’é mìngol de post sconet, per se sentèr jù. Čanbolfin à vardà, olà ke l è mingol de post skonét, per se sentèr ʒ̉u. BrunelG, Cianbolpin1866:14 (caz.); b) Le ciastel de Sigfrid s’alzâ te n beliscim post sön n crëp inanter le Rein y la Mosel. ‘L ciastell de Sigfrid s’ alzā teng bellisimo post sounung crepp inantr ‘l Rein e la Mosel. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:5 (Badia); c) N plü bel post ne ciaton pa ignó / Por na Mëssa novela, chël diji pa ’ci iö. Ng plö bell post ne tgiatteng pa iniò / Per na Mássa novella, call disi pa tg’ iö. PescostaC, MëssaPescosta1879:4 (Badia)
2 luogo destinato ad accogliere qualcuno, posizione assegnata (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ posto Ⓓ Platz ◇ a) lassö en ciasa de mi Pere él n post por os, y i vá a se le injigné pro lassou, in ciaſa d’mi Pere elle ‘ng post pur os, e i vade a s’ l’ingjignè pro DeclaraJM, SantaGenofefa1878:75 (Badia)
3 occupazione, posto di lavoro (gad. P/P 1966, grd. G 1923; L 1933; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ impiego, posto Ⓓ Anstellung, Stelle ◇ a) Magari perde ence l post da Dona Chenina de jir ogni an n’outa a scoèr, e chest l’era mi mior post che aee. Magari perde enče l post da Dona Kenina de ʒ̉ir ogni an na uta a scoer, e kest l era mi miór post, ke aee. BrunelG, Cianbolpin1866:21 (caz.).

post (gad., mar., Badia, grd., fas., caz., fod., LD) ↦ post.

posta Ⓔ it. posta (EWD 5, 365) 6 1833 posta (DeRüM, CotancMëis1833-1995:253)
gad. posta mar. posta Badia posta grd. posta fas. posta fod. posta amp. posta LD posta MdR posta
s.f. Ⓜ postes
locali dove il servizio postale viene espletato (gad. A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ posta, ufficio postale Ⓓ Postamt, Post ◇ a) Avrëis bëin la bontè de dè lizënza, che vosta serva porte chësta lëtra a la posta? Avrëis bëiǹ la bontè de dè licënza, che vosta serva porte questa lëttra a la posta? DeRüM, CotancMëis1833-1995:253 (MdR).

posta (gad., mar., Badia, grd., fas., fod., amp., LD, MdR)