Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/786

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


porté
751


a) Canche i é vegnui a la porta, l père l chiama la sia jent, e l ge disc: portà chiò sobit dal vestir l più bel guant che aon Canche i é vegnùi alla porta, el père el clama la sia jent, e ‘l ghiè dis: portà clò subit dal vestir el plu bel goànt, che aòng SoraperraA, FiProdigoCAZ1841-1986:246 (caz.); b) E po i taca, ma da furbe, […] su ra porta un cartelon: "È vietato l’introdursi senza prima d’annunciarsi". Epò i taca, ma da furbe, […] sura pòrta un cartelón: "È vietato l’introdursi senza prima d’annunciarsi". DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:113 (amp.); c) Anzi, che canzelaria / Su ra porta ‘l é Büro / Comunal manegeria / I pó scrie canche i vó. Anzi, che canzelleria / Sura porta le Büro / Comunal manegeria / I pò scrie, canche i vò. Anonim, ManageriaComunal1873-1973:30 (amp.); d) intan che la cerva jô ala pastöra, spazirâ Genofefa col bambin söl brac ca y lá dan porta dl casun ntang che la cerfa jē alla pastura, spazzirā Genofefa col bambing soull bracc’ ca e là dang porta d’l caſung DeclaraJM, SantaGenofefa1878:42 (Badia); e) y á dé comando a Guelfo de tigní guardia söles portes de ciastel, acioche degügn pois fora e à dè comando a Guelfo d’tignì guardia soulles portes d’ciastell, acceocche d’gungn’ posse fora DeclaraJM, SantaGenofefa1878:85 (Badia)
porta de tablé (fas. DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013) Ⓘ portone del fienile Ⓓ Scheunentor ◇ a) Dapò me cogne contentar de aer / Per scrivania na crigna de armer / Dut chest dant porta de tobià / Con doi giac che sauta encà e enlà. / Dapò me kogne kontentar de aèr Per skrivania na krigna de armèr / Dut kest dant porta de tobià / Kong doi ğiáč ke sauta nkà e n là. BrunelG, Fenì1836-2013:354 (bra.).

porta (gad., mar., Badia, grd., fas., caz., bra., fod., amp., LD, MdR) ↦ porta.

portà (col., amp.) ↦ porté.

portador (fas., bra., moe.) ↦ portadour.

portadou (fod.) ↦ portadour.

portadour Ⓔ PORTĀTOR 6 1875 portador (SommavillaA, DecameronIXMOE1875:639)
gad. portadú mar. portadú grd. purtadëur fas. portador bra. portador moe. portador fod. portadou amp. portator
s.m.f. Ⓜ portadours, portadoura, portadoures
chi porta una cosa, sia concreta sia astratta (gad. V/P 1998; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002, amp. DLS 2002) Ⓘ portatore Ⓓ Träger ◇ a) giö (el Segnoredio lo sà) se demò podesse farlo, cotant volentiera che te la zederìa a ti, jache tu es en scì bon portador giö (el Zegnoredio lo za) ze de mo podezze farlo, cotant volentiera che te la zederìa a ti, sacchè tu ez en si bon portador SommavillaA, DecameronIXMOE1875:639 (moe.); b) Dio sà, se ió l podesse far, bolintiera te la donasse, perché coscì bon portador tu te es Dio sa, se iò̬ ‘l po̱dössę far, vo̬lentięra tęla do̬nasse, perché co̬šì bon partador tu te es RifesserJB, DecameronIXBRA1875:649 (bra.).

portadú (gad., mar.) ↦ portadour.

portaermes Ⓔ comp. di porté + erma 6 1878 portaermes (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:7)
gad. portaermes Badia portaermes
s.m. Ⓜ portaermes
titolo dei giovani nobili che accompagnavano i cavalieri portando loro lo scudo, e prendendosi cura delle armi e dei cavalli (gad. P/P 1966) Ⓘ scudiero Ⓓ Knappe, Waffenträger ◇ a) "Ci él?" scraia le conte incuntra al scudier - portaermes, - che salta en chësc momënt da üsc ite. "Ci elle?" scraia ’ l conte incuntra al scudier - portaermes, - che salta in chesc’ moment da usc’ ite. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:7 (Badia); b) Valgügn agn do i êra finalmënter garatada ales fadies, o dijarun, ai sforc di ritri sü amisc y dl fedel portaermes de condü le conte val’ ota fora dl ciastel Valgungn’ angn’ dō i ēla finalmentr garatada alles fadīs, o dirung, ai sforc’ di rittri su amizi e d’l fedēl portaermes d’condù ‘l conte val ŏta fora d’l ciastell DeclaraJM, SantaGenofefa1878:89 (Badia).

portaermes (gad., Badia) ↦ portaermes.

portar (bra., moe.) ↦ porté.

portatil Ⓔ it. portatile 6 1878 portatile (Anonim, Monumento1873:3)
gad. portatil Badia portatil
agg. Ⓜ portatii, portatila, portatiles
di oggetto la cui funzionalità risulti definita o completata da un ingombro e da un peso limitato al punto da consentire un agevole trasporto a mano (gad.) Ⓘ portatile Ⓓ tragbar ◇ a) fá injigné na letaia (n let portatil) y ordiné ia döt por so ritorno fa injignè na lettaia (’ng lett portatile) e ordinè ia dutt pur so ritorno DeclaraJM, SantaGenofefa1878:99 (Badia).

portatil (gad., Badia) ↦ portatil.

portator (amp.) ↦ portadour.

porté Ⓔ PORTĀRE (EWD 5, 357) 6 1631 (lo) porte (et profiere) 3 cong. (Proclama1631-1991:156)
gad. porté mar. porté Badia portè grd. purté fas. portèr caz. portèr bra. portar moe. portar fod. porté col. portà amp. portà LD porté MdR portè
v.tr. Ⓜ porta
1 trasportare qualcuno o spostare un oggetto da un luogo a un altro (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1985; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ portare Ⓓ tragen ◇ a) Avrëis bëin la bontè de dè lizënza, che vosta serva porte chësta lëtra a la posta? / N’avëis ch’a comanè. / Lisabeta! / Ći comanëise, signur? Porta chësta lëtra a la posta Avrëis bëiǹ la bontè de dè licënza, che vosta serva porte questa lëttra a la posta? / N’avëis ch’a commanè. / Lisabetta! / Çhi commanëise, Signur? Porta questa lëttra a la posta DeRüM, CotancMëis1833-1995:253 (MdR); b) degügn n’â gran vöia de le comprè, perćì ch’ël damanava plü tost tröp. Incandenò le compra la curazia [de] S. M. e se le fej portè. degügn n’â graǹ veuja de le comprè, perçhi ch’ël damanava plü tost treup. Inquandenò le compra la Curazia [de] S. M. e se le feŝ portè. DeRüM, CorpSant1833-1995:276 (MdR); c) Veide vegnir cinch vestii de bianch. Al prum portaa na crousc e i autres na bara Veidö venir tschinch vestii dö bianc. Al prum portaa no crous, ö i autres nô bara ZacchiaGB, ZecheVita1858*:3 (bra.); d) Me dijeva da puoch un da nosta vila, che se i ne met sot l’Italia, el se fà portà encora sul let de la mort fora da mont. Me diseva da puoc un da nossa villa, che se i ne mett’ sotto l’Italia, el se fa portà ancora sul lett della mort fora da mont. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.); e) Ch’ai porta le tët dl gran tëmpl de Dî / Por la Mëssa novela che n prou jonn á da dí. Ch’ai porta l’tátt del grang tempio de Díe / Per la Mássa novella che ʼng próo son ha da dì. PescostaC, MëssaPescosta1879:4 (Badia)
2 recare, consegnare, porgere, dare (gad. Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002; Q/K/F 1985, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ portare Ⓓ bringen ◇ a) Chësc n di abenëura se n ie jit ora de cësa, y giapa na bëursa mplida de truep dinei: ël la porta a si pere Kæst un dì abenœura se gniœ schit ora de tgiæsa, y