Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/762

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


pié
727


picé (gad., Badia) ↦ picé2.

picé3 Ⓔ *PĪCCĀRE (Gsell 1990a:148; 149) 6 1861 piča 6 (BrunelG, TomasKuz1861:2)
grd. picë fas. picèr caz. picèr bra. piciar moe. piciar
v.tr. Ⓜ picia
uccidere qualcuno appendendolo con un laccio intorno al collo (fas. R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013) Ⓘ impiccare Ⓓ erhängen ◇ a) Lustriscem m’é pissà, che ampò i me picia; dapò tant che die po valch o no. Lustríšem m’he pisà, ke mpò i me piča; dapo tant ke die po valk o no BrunelG, TomasKuz1861:2 (bra.)
piché1.

picë (grd.) ↦ picé3.

pićé (mar., Badia, MdR) ↦ picé1.

picenin Ⓔ deriv. di pice 6 1878 piccening (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:19)
gad. picenin Badia picenin col. picinin
s.m.f. Ⓜ picenins, picenina, picenines
bambino più piccolo degli altri (gad.) Ⓘ piccino Ⓓ kleines Kind ◇ a) Ah ritela pö ma, picenin, che cina che te ries, ne degor les leghermes de tüa uma. A riit’ la pouma, piccening, chè cina, che te riis, ne degŏrr les legrimes d’tua uma. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:19 (Badia); b) "O bi picenins, vis y bludri!" scraia Schmerzenreich, "mo ne möri mine da frëit y fan?" "O bi picceinings, vīs e bludri!" scraia Schmerzenreich, "mo nè mouri mine da freit e fang?" DeclaraJM, SantaGenofefa1878:50 (Badia).

picenin (gad., Badia) ↦ picenin.

picèr (fas., caz.) ↦ picé3.

piché1 Ⓔ it. piccare ‹ PĪCCĀRE (EWD 5, 271) 6 1763 picca schù ‘pendeo’ (Bartolomei1763-1976:92)
gad. piché Badia piché grd. piché fas. pichèr fod. piché col. picà amp. picà LD piché
v.tr. Ⓜ pica
uccidere qualcuno appendendolo con un laccio intorno al collo (gad. DLS 2002, fod. DLS 2002, amp. C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ impiccare Ⓓ erhängen
se piché (grd., fod. Pz 1989) Ⓘ impiccarsi Ⓓ sich erhängen ◇ a) Per n uem ne me uei piché / vedla muta uei resté. Per un vuem ne muei picche / vödla Muta uei restè. PlonerM, VedlaMuta1828*-2013:141 (grd.)
picé3.

piché (gad., Badia, grd., fod., LD) ↦ piché1.

piché2 Ⓔ dtir. pikken 6 1870 piccà (AgostiniM, Dialogo1870*-2013:432)
col. picà
v.intr. Ⓜ pica
essere o rimanere a stretto contatto, combaciare (col.) Ⓘ aderire Ⓓ kleben
se piché (col.) Ⓘ appiccicarsi Ⓓ kleben bleiben ◇ a) propio come l aragn, che spia da la sua tana, se na mossa và a se picà nte la tela, e po fora, sauta al pel propio come l’aragn, che spia dalla sua tana, se una mossa va a se piccà ‘nte la tela, e po’ fora, ʃauta al pelo AgostiniM, Dialogo1870*-2013:432 (col.).

pichèr (fas.) ↦ piché1.

picià (grd.) ↦ picé1.

piciadëur (grd.) ↦ piciadour.

piciadour Ⓔ PECCĀTOR (EWD 5, 272) 6 1763 pecciador ‘peccator’ (Bartolomei1763-1976:91)
gad. piciadú Badia pićiadú grd. piciadëur fas. peciador bra. peciador amp. pecador LD piciadour
s.m.f. Ⓜ piciadours, piciadoura, piciadoures
chi commette o ha commesso peccati, chi pecca abitualmente (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, amp. A 1879; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ peccatore Ⓓ Sünder ◇ a) E colpa che sion peciadores / Mai no ne piasc la verità E colpa che siong petgiadoress / Mai no ne pias la verità BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:254 (bra.); b) Ne fossel morvëia, sce Chël Bel Dî en paraisc / menass l’Orco o ciamó valch deplü / a castié n te gran piciadú? Ne fóssel mervöia, sce Chël Bel Dî in paraîsc / menessa l’Orco o ćiamò valch de più / a ćiastié n te’ gran pićiadu? PescostaC, OrcoIocl1858-1994:236 (Badia); c) y se n fajova marueia, che Gejù se lascia tuché da na publica piciadëura y sën fas̄òva maruoja, che Ges̄ù së làŝa tucchè da na publica pitgiàdoura VianUA, Madalena1864:193 (grd.)
pecatour.

piciadour (LD) ↦ piciadour.

piciadú (gad.) ↦ piciadour.

pićiadú (Badia) ↦ piciadour.

piciar (bra., moe.) ↦ picé3.

picinin (col.) ↦ picenin.

picio (mar.) ↦ pice.

pìciol (fas., caz., bra.) ↦ pice.

piciuel (grd.) ↦ peciuel.

pico (fod., col.) ↦ pitl.

picol (fod.) ↦ pico.

pìcol (fas., caz., bra.) ↦ pitl.

Pidrò (LD) ↦ Pidrô.

Pidrô 6 1833 Ped[e]rova (DeRüM, CorpSant1833-1995:276)
gad. Pidrô mar. Pederoa grd. Pederoa fod. Pederoa amp. Pederoa LD Pidrò MdR Pederova
topon.
frazione del comune di la valle in val badia, lungo il torrente gadera (gad. DLS 2002, grd. F 2002, fod. Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ Pederoa Ⓓ Pederoa ◇ a) Le dé, ch’ël dô vegnì impara, i và le Curat de le lüch incuntra infin a Pederova, olach’ ël ê na osteria. Le dé, ch’ël dô vegnì inpàra, i va le Curat de le lüeg incuntra iǹ fiǹ a Ped[e]rova, olà ch’ël ê ‘na osteria. DeRüM, CorpSant1833-1995:276 (MdR).

Pidrô (gad.) ↦ Pidrô.

pie Ⓔ it. pio 6 1878 pio (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:5)
gad. pio Badia pio
agg. Ⓜ pii, pia, pies
devoto: un atteggiamento pio; credente convinto e praticante (gad.) Ⓘ pio Ⓓ fromm ◇ a) Chëstes parores dl vecio religius y pio descedâ sö ti cörs de chi che ê iló le presentimënt de n "tocca straordinario" Chestes parores d’l veccio religioso e pio descedā sou ti courz de chicche ē illò ‘l presentiment deng "tocca straordinario" DeclaraJM, SantaGenofefa1878:5 (Badia); b) ël pronunziëia la condana cuntra süa pia y fedela signura, zënza, ch’ara se pois desplaidé el pronunzia la condanna cuntra sua pia e fedele signura, zenza, ch’ella sè posse despleidè DeclaraJM, SantaGenofefa1878:81 (Badia).

pié (amp.) ↦ pe.

pié Ⓔ *PĪLIĀRE (EWD 5, 273) 6 1763 pio ‘abhorreo’; pioe ‘capio’ (Bartolomei1763-1976:92)
gad. pié mar. pié Badia pié grd. pië fas. peèr caz. peèr bra. pear fod. pié col. pèe amp. peà LD pié
v.tr. Ⓜ peia
1 afferrare cosa che sfugge (gad. B 1763; A 1879; A 1895; G 1923; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; G 1923; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; G 1923; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ prendere, pigliare Ⓓ ergreifen ◇ a) Cincant’agn ciamó viede / Düc compagns aldedaincö, / Spo contënt tla pal-