Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/695

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


ora
660


1 ore sono? Ⓓ wie spät ist es? ◇ a) Ći ora éle? / Iö mine, ch’ël sie les cinch. Çhi óra éle? / Jeu mine, ch’ël sie les ćinq. DeRüM, TëmpRetornunseCiasa1833-1995:244 (MdR) ◆ dé l’ora (gad.) Ⓘ suonare (orologio del campanile) Ⓓ schlagen (Kirchturmuhr) ◇ a) al â bele dé l’ora por les sacres funziuns destinada, y an n’aspetâ plü degügn ater, co le vësco el ā belle dè l’ora pur les sacres funziungs destinada, e ang n’asp’ttāva plou d’gungn’ at’r, che ‘l vesco DeclaraJM, SantaGenofefa1878:113 (Badia) ◆ vigni ora (gad., grd. G 1923) Ⓘ sempre, ogni momento Ⓓ jederzeit ◇ a) Vo savëis uni ëura la vosta! Vo savëis ugn’ ëura la vòsta! VianUA, JanTone1864:198 (grd.); b) Cëla, no vester dessenà, che tu ies uni ëura stat pra me, y oves dut chël, che ie ove Tgèla, no vöster dössanà, che tu jes ugn’ ëura stàt pra më, y òves dutt chëll, chë jö òve VianUA, FiProdigo1864:193 (grd.); c) Al Incarnato verbo düc crëi y l’adora, / Sun pronti por ël a dé le sanch a vign’ora. All’ Incarnato verbo dütg cráj e l’adora, / Sung pronti per ál a de l’sanc a vign’ora. PescostaC, MëssaPescosta1879:5 (Badia).

ora (gad., mar., Badia, fas., caz., bra., fod., amp., LD, MdR) ↦ ora1.

ora2 Ⓔ nordit. ora 6 1833 óra (DeRüM, CorpSant1833-1995:276)
fas. ora bra. ora amp. ora MdR ora
avv.
adesso, in questo momento (amp.) Ⓘ adesso, ora Ⓓ jetzt ◇ a) E una proa, r’aé, sasto ora / Che ‘l ajei, ‘l on propio bon / Un’outra ota, presto ancora / De fei meo se proaron! E una prὸa, raè, sa sto ora / Che l’agei, l’on propio bὸn / Un’ outra òta, presto ancora / de fei meo, se proarŏn! Anonim, PrimaRapresentanza1873*-1973:27 (amp.)
ora… ora (fas., MdR) Ⓘ una volta … una volta …, ora… ora Ⓓ einmal … einmal … ◇ a) Arivé ch’ël ê a ćiasa con chëst corp sant, le pietel ora a chësta comunité, ora a n’atra; mo degügn n’â gran vöia de le comprè Arrivé ch’ël ê a çhiasa coǹ quest corp sant, le pietl óra a questa comunité, óra a ‘ǹ atra; mó degügn n’â graǹ veuja de le comprè DeRüM, CorpSant1833-1995:276 (MdR); b) En calonia de Moena a desch / Se rejonaa ora per talian / Ora valch per todesch / E ora ence per fascian In calonia de Moena a desch / Se resonaa ora per Talian / Ora valch per Todesch / E ora encie per Fassang PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:261 (bra.); c) con so mantel l’era ora chiò ora ló kon so mantel l era ora kiò ora lo BrunelG, Cianbolpin1866:20 (caz.); d) la mascèra jìa ite e fora scialdi de sbalz a ge portèr a Dona Chenina ora chest ora chel. l veit, ke la mašera ʒ̉ia ite e fora saldi de sbalʒ a ğe porter a Dona Kenina ora kest ora kel. BrunelG, Cianbolpin1866:22 (caz.).

ora (fas., bra., amp., MdR) ↦ ora2.

ora (moe., amp.) ↦ oura.

orá (gad., mar., Badia) ↦ oré.

ôra (gad., Badia) ↦ oura.

oramai Ⓔ nordit. oramai 6 1878 oramai (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:45)
gad. oramai mar. oramai Badia oramai grd. oramai fas. oramai fod. oramei amp. oramai LD oramai
avv.
quasi, più o meno (gad. P/P 1966; V/P 1998, grd. L 1933) Ⓘ pressoché, quasi Ⓓ fast ◇ a) Chësta val chiló ê döta curida de blanch, y sëgn éra intënta a vërt, chi pecios pé oramai fosc Chesta val chilò ē dutta curida d’blanc, e ſengn’ ella intenta a vert, chi p’cceōs pè uramai fosc’ DeclaraJM, SantaGenofefa1878:45 (Badia); b) I sorvidus dl düca, les signures dla duchëssa, salta adalerch plëgns de morvëia, ligri y oramai fora de se. I servidūs d’l duca, les signures d’la duchessa, salta adarlerc plengn’s d’morvouia, ligri e oramai fora d’sè. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:115 (Badia).

oramai (gad., mar., Badia, grd., fas., amp., LD) ↦ ora-

mai.

oramei (fod.) ↦ oramai.

orangotan (amp.) ↦ rangotan.

orar Ⓔ it. orario (EWD 5, 105) 6 1873 orario (Anonim, PrimaRapresentanza1873*-1973:19)
gad. orar Badia orario grd. orar fas. orarie fod. orar amp. orario LD orar
s.m. Ⓜ orars
tabella che indica i tempi di svolgimento di determinate attività (gad. P/P 1966; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ orario Ⓓ Stundenplan, Fahrplan ◇ a) Par Gotardo Meneguto / Chi outre manse ‘l ea assei, / Ma par nos, che saon duto / Un orario beśen fei…. Par Gottardo Menegutto / Chi autre manse, lea assèi, / Ma par nos, che saón dutto / Un orario besen fei…. Anonim, PrimaRapresentanza1873*-1973:19 (amp.).

orar (gad., grd., fod., LD) ↦ orar.

orarie (fas.) ↦ orar.

orario (Badia, amp.) ↦ orar.

orazion Ⓔ it. orazione ‹ ŌRĀTIŌ (EWD 5, 106) 6 1813 urazion (RungaudieP, LaStacions1813-1878:89)
gad. oraziun mar. oraziun Badia oraziun grd. urazion fas. orazion fod. orazion amp. orazion LD orazion
s.f. Ⓜ orazions
testo, parola o pensiero rivolto a dio, alla vergine o ai santi nell’ambito di una pratica devota (gad. A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1985; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ orazione, preghiera Ⓓ Gebet ◇ a) Urazion. / V’adore pra chësta prima Stazion, redentor dut d’amor! Urazion. / V’adore pra chasta prima Stazion, redentor dut d’amor! RungaudieP, LaStacions1813-1878:89 (grd.); b) mo chësc fistide, che drucâ düc, s’ê prësc mudé te na oraziun de fiduzia en Dî y süa amabla providënza mo chesc’ fastide, che druccā duttg’, s ē presc’ mudè tena oraziung de fiduzia in Dio e sua amabil provvidenza DeclaraJM, SantaGenofefa1878:5 (Badia) ☟ prieda, preghiera
fé orazion (gad. DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. DILF 2013, LD DLS 2002) Ⓘ pregare Ⓓ beten ◇ a) Ël ne n’ê prësc lëgn y prezipize, olach’ ara ne ne s’ess lascé jö a fá oraziun El nen ē presc’ lengn’ e prezipizio, ullac ch’ella nene s’ess’ lascè jou a fa oraziung DeclaraJM, SantaGenofefa1878:43 (Badia).

orazion (fas., fod., amp., LD) ↦ orazion.

oraziun (gad., mar., Badia) ↦ orazion.

orbo Ⓔ it. orbo 6 1858 orbes (ZacchiaGB, MärchenSagen1858*:2)
gad. orbo grd. orp fas. orbo caz. orbo bra. orp moe. orbo fod. orbo col. orbo amp. orbo LD orbo
agg. Ⓜ orbi, orba, orbes
privo della vista (grd. L 1933, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002, fod. P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ cieco Ⓓ blind ◇ a) Ma la Madona à fat che i se à falà la strada e canche i é rué a chest capitel i é doventé orbes. Mo la madona a fat chö i sö a falla la strada ö chanchö i ö ruö a chöst capitel i ö doventö orbes. ZacchiaGB, MärchenSagen1858*:2 (bra.)
s.m.f. Ⓜ orbi, orba, orbes