Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/286

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


d

da Ⓔ DĒ AD (EWD 3, 17) 6 1631 da (Proclama1631-1991:156)
gad. da mar. da S. Martin da Badia da grd. da fas. da caz. da bra. da moe. da fod. da col. da amp. da LD da MdR da
1 introduce un complemento di origine o di provenienza (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd. A 1879; L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986, MdR) Ⓘ da Ⓓ aus ◇ a) Chi zeolic i é da Dò le Pale. Chi Zeolitg i è da do le palle. GiulianiGB, Gespräch1812-2014:57 (bra.); b) y por chësc aste l’eminënza / tra i scolars da La Val Ë por käscht aste l’eminenza / Tra i scolari dala Val PezzliJF, GMiribung1819-2010:200 (Badia); c) Te ies n puere gramac, / Piec che chël totl da Pradac. T’ ies n puere gramac, / Piec ke kel totl da Pradac. PlonerM, BepoMahlknecht1821*-1915:59 (grd.); d) Finch’ ël sofla le vënt da serëin, / Seraste pro tüć bëinvegnü; / Scomëncia mo le vënt da redus, / Seraste pro tüć malodü. Finch’ ël soffla le vënt da sërëiǹ, / Seraste prò tütg bëiǹ vegnü; / Scomënćia mó le vënt da redùs, / Seraste prò tütg mal odü. DeRüM, GunstGlückes1833-1995:292 (MdR); e) Le Bracun da Brach da La Pli de Marou / conesciü da düc y dant y do L’Bracun da Brach da La Pli de Marô / conosciü da düć y dant y daò PescostaC, BracunCoz1853-1994:225 (Badia); f) I foreste da Fiames, d’Agabona / i vien a grun, da Federa e da Valbona I foreste da Fiammes d’Agabona / Ièn a grun, da Federa e da Valbona DegasperF, AgostinoCostantini1860:1 (amp.); g) Me dijeva da puoch un da nosta vila […] Me diseva da puoc un da nossa villa […] AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.)
2 introduce un complemento di moto da luogo (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd. A 1879; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DILF 2013, fod. A 1879; Pz 1989; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986, MdR) Ⓘ da Ⓓ aus ◇ a) N dé ch’ël fô inte l’ospedal di pelegrins, vëgnel n Cardinal a odëi chisc pelegrins ch’ê ilò da diverses provinzies. ‘Ǹ dé ch’ël fô inte l’ospedäl di pelegriǹs, vëgnl ‘ǹ Cardinal a odëi quìŝ pelegriǹs ch’ê illò da diverses provincies. DeRüM, PelegrinRoma1833-1995:275 (MdR); b) Beśen vede, canch’i rua / dal specià, dal sen, dal tai, da Valbona, da ra Stua Bezèn vede, canch’i rua / dal specià, dal sen, dal tai, da Valbòna, dara Stua DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:112 (amp.); c) Mo a che éi vegnui chisc bie / Da Vich a Pera? Spetà che ve l die. Mo a ke ei vegnudi kiš bìe / Da Vik a Perra? Spetà ke vel dìe. BrunelG, MusciatSalin1845:5 (bra.); d) é pelegriné a Loret - a Roma, da olach’ al á ince porté le corp de san Germano a S. Martin è pellegrinè a Lorett - a Roma, da ullacch’ el à incie portè ‘l corp d’S. Germano a S. marting DeclaraJM, TCazöla1850*-2013:266 (Badia); e) el se fà portà encora sul let de la mort fora da mont el se fa portà ancora sul lett della mort fora da mont AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.); f) y tl dé ota da iló éra rovada a Cipro e tel dę o̮ta da ilò ẹra ro̮àda a Cipro̮ PescostaC, DecameronIXLMV1875:651 (S. Martin)
3 introduce un complemento di moto a luogo (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd. A 1879; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879; R 1914/99; Mz 1976; DILF 2013, fod. A 1879; Pz 1989; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986, MdR) Ⓘ da Ⓓ zu ◇ a) Iö tolará ca y jará da mi pere Jö torá ca, e shará da mi père HallerJTh, FigliolProdigoBAD1832:139 (Badia); b) Piarè via, e jirè da mio pere Piaré via, e schiré da mio pére HallerJTh, FigliolProdigoFOD1832:151 (fod.); c) dut l popul univa da d’ël, y sentan l mparovel dut el popul univa da d’él, y sentang l’imparável HallerJTh, MadalenaGRD1832:155 (grd.); d) ducant l pòpul é vegnù da el, e el sentà ge à ensegnà ducant l pòpul é vegnù da el, e el sentà ge à ensegnà HallerJTh, MadalenaCAZ1832:156 (caz.); e) O mi bun signur Jan Domëne, sce iö n’esse tant da fà, […], voressi bëin gnì gonot da vos O mi buǹ Signur Ĵeaǹ Domëne, ŝ’ jeu n’esse tant da fà, […], voressi bëiǹ gnì gonot da vos DeRüM, BunDéJanDomëne1833-1995:242 (MdR); f) e d