Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/238

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


confessé
203


mada. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:88 (Badia).

confermé (gad., mar., fod., LD) ↦ confermé.

confermè (Badia) ↦ confermé.

confermèr (fas.) ↦ confermé.

confescion Ⓔ it. confessione (EWD 2, 348) 6 1805 confescion (PezzeiJF, TTolpei1805-2010:191)
gad. confesciun mar. confessiun Badia cunfesciun grd. cunfescion fas. confescïon fod. confescion col. confession amp. confescion LD confescion MdR confesciun
s.f. Ⓜ confescions
1 riconoscimento di una colpa, di un errore e simili (gad. V/P 1998; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002; Ms 2005, amp. C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ confessione Ⓓ Bekenntnis, Geständnis ◇ a) Chësta confesciun â solevé le conte, y al ê por ël na gran consolaziun Chesta confessiung ā sollevè ‘l conte, e el ē pur el na grang consolaziung DeclaraJM, SantaGenofefa1878:88 (Badia)
2 nella chiesa cattolica, parte essenziale del sacramento della penitenza, consistente nell’accusare i propri peccati dinanzi al sacerdote (gad. A 1879; P/P 1966; DLS 2002, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessione Ⓓ Beichte ◇ a) te vigniras a dì mëssa e a perdiché / e podei scouté le confescion te vigniras a dir massa e a perdiche / e podei scoute le confession PezzeiJF, TTolpei1805-2010:191 (fod.); b) Oh, sce vignun pensass sura la confesciun sco chëst pice, jìssen manco a se confessè e menass alincuntra na miù vita! Oh, ŝe vignuǹ pensass sura la confesŝiuǹ scó quest picće, ĝissǹ manco a se confessè e menass a l’incuntra ‘na miù vita! DeRüM, ConfesséPasca1833-1995:279 (MdR).

confescion (fod., amp., LD) ↦ confescion.

confescïon (fas.) ↦ confescion.

confescional Ⓔ it. confessionale (EWD 2, 348) 6 1833 confesŝional (DeRüM, Tantarela1833-1995:277)
gad. confescional mar. confescional Badia cunfescional grd. cunfescionel fas. confescionèl bra. confescional fod. confescional col. confessional amp. confescional LD confescional MdR confescional
s.m. Ⓜ confescionai
piccola costruzione in legno nella quale il sacerdote ascolta, attraverso una grata, la confessione (gad. A 1879; P/P 1966; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessionale Ⓓ Beichtstuhl ◇ a) Incandenò lèvel sö e s’en và fora de confescional brontoran e dij: I à fat u de ne gnì plü chilò a me confessè Inquandenò lèvel seu e s’ eǹ va fòra de confesŝional brontoraǹ e diŝ: J’ha fat ù de ne gnì plü quilò a me confessè DeRüM, Tantarela1833-1995:277 (MdR).

confescional (gad., mar., bra., fod., amp., LD, MdR) ↦

confescional.

confescionèl (fas.) ↦ confescional.

confesciun (gad., MdR) ↦ confescion.

confessà (col., amp.) ↦ confessé.

confessar (bra., moe.) ↦ confessé.

confessé Ⓔ it. confessarsi (da CŌNFESSUS) (EWD 2, 348) 6 1763 confessè ‘fateor’ (Bartolomei1763-1976:75)
gad. confessé mar. confessé Badia cunfessè grd. cunfessé fas. confessèr bra. confessar moe. confessar fod. confessé col. confessà amp. confessà LD confessé MdR confessé
v.tr. Ⓜ confessa
1 dichiarare apertamente azioni, comportamenti e sim. considerati moralmente negativi (gad. Ma 1950; V/P 1998; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessare, ammettere Ⓓ bekennen, gestehen ◇ a) Chi che confessa d’avëi falè / Mostra ch’ëi vó s’emendè Chi che confessa d’avëi fallè / Mostra ch’ëi vó s’ emendè DeRüM, ZeichenBesserung1833-1995:289 (MdR); b) Le conte confessa ch’al s’é surassalté, mo al stô impó inanter döes, cal sará le colpevol, la sposa, o Golo benefiché L’conte confessa, ch’el s’ è surasaltè, mo el stē impò inant’r duus, cal sarà ‘l colpevole, la sposa, o Golo benefichè DeclaraJM, SantaGenofefa1878:81 (Badia)
2 rivelare le proprie colpe in confessione (gad. DLS 2002, grd. DLS 2002, fas. DLS 2002, fod. DLS 2002, amp. DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessare Ⓓ beichten ◇ a) i racomana con na bona picera perdica la virtù e la moralité, e i amonësc a schivé le pićé e le vize; ch’i confessa almanco üna ota al ann i raccomana coǹ ‘na bonna picćera perdica la virtù e la moralité, e i ammonësc a schivé le piçhié e le vize; ch’i confessa almanco üna óta a l’an DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:266 (MdR); b) Ti fai cunfëssa sinziermënter, y prëst ares perdonn Ti fai confessa sinziermënter, y prèst arès perdon PerathonerJA, Nseniamënt1865*:1 (grd.)
3 ascoltare i peccati del penitente e amministrare il sacramento della confessione (gad. B 1763; A 1879; Ma 1950; P/P 1966; DLS 2002, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessare Ⓓ Beichte abnehmen ◇ a) No vedeo ce grun de śente / Che ‘l é bon de confessà? No vedéo c’e grun de zente / Che l’è bon de confessà? ZardiniB, Rudiferia1852:1 (amp.); b) Obedì dut; e se l comana / Che n preve endana che l disc messa / No l ve confesse, se l dijessa / Che al descors e a messa grana / Stae chiec i preves, l fasc ben! Obedì dut; e se l’comana / Che ‘n preve ‘n dana che ‘l dis messa / Nol ve confesse, se ‘l disessa / Che al discorss e a messa grana / Stae chietg i preves, ‘l fas beng! BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:250 (bra.)
4 ammettere, dichiarare (gad., MdR) Ⓘ confessare, riconoscere Ⓓ zugeben, eingestehen ◇ a) Ne te dodè / A confessè / Sce t’as tort, / Che do mort / Ne te jô nia / La superbia. Ne te dodè / A confessè / Ŝe t’ has tort, / Che dò mort / Ne te ĝiò nia / La superbia. DeRüM, UnrechtBekennen1833-1995:289 (MdR); b) Sta scassada / giubilada / i á mo fat tan bëgn, / ch’al confessa sëgn: / Mefodër le Giubileo / m’á amainé sciöche Saul Ebreo ’Sta scassada / giubilada / i à mu fat tan bëgn, / ch’al confessa sëgn: / Mefodër el Giubilèo / m’à amainé sciöch’ Saul Ebrèo PiccolruazA, Scassada1848-1978:72 (Badia)
se confessé (gad. P/P 1966; DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ confessarsi Ⓓ beichten ◇ a) Mo confessé te messaraste pa impó pro n sazerdot, / Sce t’os gní n möt devot. Mo confessë të mässäraaste pa inpò pro un sacerdot. / Se t’oos gni un müt devot. PezzeiJF, GMPitschaider1819-2010:195 (Badia); b) Tö t’orôs confessé pro la Crescënza / porcí che t’as ma dodesc piciá. Tö t’ orōs confessé pro la Cresenza / Portgicché t’ aas ma dodesch pitgià. PezzeiJF, GMPitschaider1819-2010:195 (Badia); c) Oh, chësta ota ne vài pa a me confessè iö da Pasca, dijô n pice müt a so pere. Oh, questa óta ne vai pa a me confessè jeu da Pasca, diŝô ‘ǹ picće mütt a sò père. DeRüM, ConfesséPasca1833-1995:279 (MdR); d)