Soendaneesch taalgevoel. Alleen de dongèng en de tjarita kunnen in den regel naast de proza-stukken worden gelegd, omdat de langzame verandering der taal in den mond des volks op die beide haren invloed heeft uitgeoefend. Onder echt Soendaneesch behoort natuurlijk ook datgene te worden verstaan, dat uit andere talen werd overgenomen, maar allengs of reeds onmiddelijk het burgerregt bekwam. Het aantal vreemde woorden in het Soendaneesch, ook buiten de poëzie, is niet gering, en geen wonder, want in vele opzigten is de taal zelve erm, en had zij behoefte aan verrijking van haren woordenschat, naarmate het volk in den omgang of de aanraking met vreemden: begrippen en denkbeelden leerde kennen, die in het Soendaneesch niet konden worden uitgedrukt of weérgegeven. Dat overnemen van woorden, dat verrijken van de taal, was het werk yan het volk, niet van enkele personen, zoo als de hedendaagsche dichters. Hun ijver in het gebruiken van hetgeen Javaansch is en blijft, zelfs. voor het gevoel van lezers en hoorders, die hunne wawatjan geheel of ten deele in het geheugen prenten, is niet bij magte om de volkstaal te bederven. Deze gaat haar eigen weg in de keuze van hetgeen zij al of niet in zich zal opnemen, en stoort zich daarbij niet aan den boedjangga, den geleerde, die met onnoodigen ombaal zijne gedachten in een onnatuurlijk Soendaneesch uitdrukt.
§ 7. Behoefte en noodzakelijkheid hebben in den regel een beslissenden invloed gehad bij de keuze van hetgeen werd overgenomen, en hebben dien nog bij de weigering om onnoodige vreemde woorden in de taal van het dagelijksch leven eene plaats toe te kennen. Dit blijkt vooral bij de hooge, lage, en middenwoorden, waarvan in de gewone spreektaal zoo veel gebruik wordt gemaakt, en die aan het Soendaneesch gesprek zulk een eigenaardige kleur geven. Taalsoorten, zoo als het Javaansch, heeft het Soendaneesch niet, maar even als het Ngoko het eigenlijke Javaansch is, zoo zijn de lage woorden het eigenlijke Soendaneesch. De hooge woorden daarentegen, en desgelijks de mid-denwoorden, zijn grootendeels uit het Javaansch afkomstig, of althans daaruit overgenomen. Verder zijn een aantal namen van voorwerpen, van werkingen of toestanden, van eigenschappen, en sommige namen voor afgetrokken denkbeelden, ontleend of aan het Javaansch, en daaronder zijn een aantal afkomstig uit het Sans-
