Page:Progreso - 3a yaro.pdf/75

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
45
LINGUALA QUESTIONI

esus tro malagrabla e mem ne­rekono­cebla a Turki, tam multe kam se ulu pronuncus Buffon en F. quale Bouffon od Rosa Bonheur quale Bonor. Pri la cetera soni, exemple la greka δ e θ ( la du angla th), γ ( un de le germana ch), on plu facile povos trovar pasable[1] simila soni en nia linguo ed establisar reguli, sed ula regulin on devos establisar.

3) La prenomi havas tre diferanta formi en singla lingui. Exemple D. Johann o Hans, E. John, F. Jean, I. Giovanni, hungare : Janos, cheke : Hanush, greke : Joannis. Hike du voyi esas posibla : 1e fixigar oficiala formi di singla prenomo, od 2e preskriptar ke singlu uzez l’ ortografio o la pronunco di sa patrinala linguo. En omna du voyi on renkontrus obstakli.

4) On komencis fixigar la geografiala nomi di nia linguo (videz nia vortolibri). Me audis, ke la homaro posedas plu multa kam ducentmil geografiala nomi. Kad on devos examenar e decidar li omni ? Od kad on establisos reguli segun qui omnu povas formacar l’idala skribo e pronunco di irga geografiala nomo ?

Questioni qui anke postulas solvo.

P. de Janko.

Respondo. — Certe la Komitato fixigis nur generala reguli, di qui la detala aplikado povas genitar malfacilesi o dubi. Ni memorigas, ke por skribar fonetike omna soni di nia lingui, on bezonas adminime 80 literi, quin l’ imprimeyi generale ne posedas. Exter la kazo di linguis­tikal e fonetikal verki, qui imprimesas che specala firmi, on devos helpar su tam bone kam posible per la moyeni di la nacional o lokal imprimeyi. (Exemple, en Francio, ube ni havas tante multa supersigni, esas ja malfacila imprimar la hispana, pro sa « akuta acenti »). Tamen, bona imprimeyi havas generale la tri literi ä, ö, ü, quin on uzos kun lia germana sono : e tale on tradukos samtempe la franca soni è, eu, u. Por la nazal vokali (F. an, en, on, un), en manko di la foneti­kistal literi (a, e, o, u kun n en la litero ipsa) on povus uzar a, e, o, u kun malgranda n adjuntita supere od infre (an od an, dispozo uzata in matematiko). Por la du angla th, on povas uzar quale ula foneti­kisti, la digrami dh e th o la greka literi δ e θ ; por la du germana ch, on povas uzar la greka literi γ e χ ; e tale plu. Sed to esas questiono teknikala tute extera a nia linguo ipsa, e quan nur la kompetenta ciencisti povas solvar.

Pri la prenomi, semblas a ni, ke li devas obedyar la regulo di la propra nomi, t. e. konservar lia nacional formo (on povos sempre indikar lia equivalo, se to semblas utila). Segun spritoza rimarko di So Léon Bollack (qua adoptis tre saje la sama regulo kam ni), la Franci, qui kustumas dicar Wilhelm vice Guillaume, ridegus, se on dicus Victoire vice Victoria, o se on parolus pri Guillaume Shakespeare ; e certe li ne prizus, ke on nomus

  1. F. : passablement, assez ; D. : ziemlich.