Page:Progreso - 3a yaro.pdf/69

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
39
LINGUALA QUESTIONI

ulo, t. e. ricevas ol per heredo. Sed quale on dicos F. déshériter, t. e. l’ago di testa­men­tanto, qua privacas heredanto (eventuala) de la heredajo, quan ica ricevus altre ? Semblas ke on devas dicar : mal-heredizar. Altra exemplo : on injektas sempre kozo (liquido), sive a persono od animalo, sive ad altra kozo (ligno ex.) Quale on dicos : donar (facar) injekto ad ulu od ulo ? Semblas ke on devas dicar : injektizar. On notas ula rimarko sur libro ; on facas noto ; e samtempe on notizas la libro (on ne notas ol : ico havus altra senco). Tale aparas, ne nuva senco, sed nuva uzado di la sufixo ‑iz ; ed on povas previdar, ke ol esos freque utila en la teknikala linguo.

Latrino.

Ica vorto ne plezas a kelka samideani, qui judikas ol « shokanta ». To esas temo poke delikata, sed tre interesanta por la linguistiko (aparte por la « semantiko »). Omna vorti, quin on sucedante adoptis, en nia naturala lingui, por ta ideo, divenis « shokanta », ed on vicas oli konstante per altri, qui konstitucas unesme eleganta perifrazi, sed divenas suafoye « shokanta ». En F. exemple, on neplu dicas cabinets nek lieux d’aisance, qui esis tamen ja diskreta perifrazi. Nur la medicinisti uzas ankore la malnuva vorto garde-robe, qua esas anke perifrazo (vesteyo) On uzas nun water-closet, qua semblas plu eleganta, quale stranjera vorto. Sed anke ca vorto divenas vulgara, e nun esas plu eleganta dicar : toilette (lit. : tualeteyo). Nu ! to esas preske exakte la senco di la L. latrina ( lavatrina), qua signifikis unesme : laveyo, balneyo, e pose ricevis la « shokanta » senco. Kurioza fakto : la vorto sponjo, qua nule shokas ni, esis shokanta por la Romani, pro ke on uzis sponji en la « latrini ». Konkluzo : irga vorton vi adoptos por ta ideo, ol divenos plu o min shokanta per l’uzado. Ni do devas ne tro atencar ta puerala prejudiki ed adoptar simple vorto klara e neambigua. Latrino esas nek laveyo, nek vesteyo, nek tualeteyo : or l’esencala skopo di linguo (precipue inter­naciona) esas komprenesar sen ula dubo od ambigueso : to esas ya plu importanta kam irga sentimental delikateso e falsa pudoro[1].

Pri la supreso di kad.

Me opinionas, ke on povus supresar ta vorteto quale questionala signo, e konservar ol nur quale signo di dubo, t. e., quale traduko di la franca konjunciono si, kande ol esas questionala. Yen la motivi di mea propozo :

I. La questional partiklo ne existas en la lingui konocata da me ; nam la F. est-ce que esas vere eceptala formo di questiono, ordinare indikata da la pospozo di la subjekto.

  1. La vorto Esp. neceseyo esas sensenca : ol ne povas signifikar « loko necesa », sed nur « loko di necesajo ». Or multa kozi esas necesa, e havas definita loki.