radiko konsum[1]. Esas do timenda, ke on intermixos ta du verbi. Sed altralatere la du senci semblas a ni sat diversa por meritar aparta expreso. On konsomas omnaspeca manjaji, drinkaji, furnisaji : aquo, karbo, gaso, elektro, energio… On konsumas vesti, mobli, instrumenti (per frapado o frotado), stoni, mem diamanti (per frotado). En kelka kazi, la du senci semblas koincidar : skribisto konsomas e konsumas papero, inko, plumi ; fumanto konsomas e konsumas tabako, sigari, e. c. Kad on devas konservar la distingo, od unigar la du verbi ?
Ni heredis de Esperanto la kompozajo avan-tuko (ja plu bela kam antautuko !) por tradukar D. Schürze, E. apron, F. tablier, I. grembiale, S. delantal. Sed ol ne esas justa ; ta obyekto ne esas sempre tuko, ol povas esar ex. ek ledro ; ol anke ne esas sempre vesto : ol existas ex. en veturi, adheranta a la veturo, e tute ne a la korpo di la vehanti. En manko di internacioneso, on povus propozar la vorto E. apron-o, se la pronunco ne esus tute diversa de l’angla. Se on deziras vorto plu signifikiva o sugestiva, on povus adoptar la Port. avantal-o, qua kontenas nia radiko avan, sen derivar formale de ol (la formal derivajo esus avan-alo, t. e. ulo relativa ad avano.) Komparez la S. delantal, qua havas la sama signifiko[2].
Kompreneble, on ne uzus ta vorto por F. tablier de pont, D. Belag, E. platform, IS. tablero ; nam la metaforal senco esas tute neklara. Sed E. sugestas a ni justa radiko, qua esos cetere utila en multa simila kazi : platformo [DEFIRS] (Progreso, II, No 23, p. 643). Ni havas ja la vorti plata e formo, qui povus kompozar olta, sed esas preferinda adoptar platform quale radiko specala, teknikala.
So Karl Loy (München) propozas adoptar l’adjektivo fina kun la senco D. fein, E. fine, F. fin, I. S. fino, e. c. e vicigar la verbo finar per finisar (analoge a punisar, c. c.).
Rimarko. — Ni ja imaginis ta aranjo. Certe finisar esus justigata (E. finish), quale punisar, perisar, ravisar… Sed ni esis haltigata da la vorto (max internaciona) final, qua lor devus divenar fini-sal ! L’adjektivo « fina » povas tradukesar, en sa materyala senco, per malgrosa, maldika ; en sa mental senco, per subtila, delikata (qui havas anke la materyala senco).
- ↑ Ex. D. Konsum-Verein (societo mutuala di konsomado).
- ↑ Okazione ni rimarkigas, ke la sufixo (tre generala e poke nedeterminita) ‑al servas por formacar nomi di obyekti relativa a parti di la korpo : frontalo, nazalo (manualo, sed prefere manu-libro), pedalo, pektoralo. Sed kompreneble on ne devas trouzar ta procedo, qua esas precipue utila por retrovar reguloze ula internaciona vorti.
