Page:Progreso - 3a yaro.pdf/561

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
531
DECIDI DI L’AKADEMIO

162. On resendos la botanikala vorti a specala subkomitato ; per 8 yes, 1 no.

La sekretario,
L. Couturat.

PRI LA KEMIALA NOMIZADO
III. — Organika Kemio.

Existas du diferanta principi por devlopo di kemiala nomizado, nome formaco di kompozata nomi per adiciono od per substituco. La unesma konsistas en simpla apudpozo di nomi di la elementi od radiki, exakte quale ol facesas en simpla kemiala formuli. La altra konsistas en grupigo di la kompozuri en naturala familii, en qua existas un kompozuro matrala, di qua omna altri naskas per vicigo di certa elementi per altra elementi od radiki. Do la nomi di tala derivuri facesas per kombino di nomo di la substitucanto ad nomo di la matrala kompozuro.

En neorganika kemio la principo di adiciono esas sola aplikata, pro ke la tipi od matrala kompozuri ne ludas importanta rolo. Ma inverse la tota sistemo di organika kemio esas konstruktita sur la principo di substituco e do esas necesa aplikar anke ca principo en la nomizado.

Quale kompozuri matrala servas la karbohidi, la kombinuri di karbo kun hido. La hido substitucesas per elementi ed radiki e tale devlopesas la tota komplikuro di la sennombra organika kombinuri.

Do la organika nomizado konsistas ek du parti : la nomizado di la karbohidi ed la nomizado di radiki. Naskas nur ante­questiono, quale facesas la kombino di ca parti. La simpla adiciono di la du (od plura) nomi esas ja uzata por adicionala nomizado ; do esas necesa introducar ula altra formo por distingar la substitucala nomi de la adicionali.

En nacionala lingui generale la substitucanto enuncesas ante la nomo di la matrala kombinuro. Co donas la nefacilajo, ke en vortolibri la derivuri ne trovesas apud la matrala kombinuro, ma apud la substitucanti ed mem, se du o tri atomi esas substitucata, apud la korespondanta nombro-nomi. Ex. en germana ni havas Benzol, Chlor­benzol od Mono­chlor­benzol, Dichlor­benzol, Tri­chlor­benzol e c. Se existas du diferanta substitucanti on ne savas, apud qua ek la du on devas serchar ; ex. Chlor­nitro­benzol, od in Nitro­chlor­benzol.

Omna ca nefacilaji desaparas, se la substitucanti sequas la matrala nomo vice preirar ol. Por distingar la substitucala nomi de